Andvari - 01.01.1906, Page 158

152 Loftslagsbreytingar á íslandi.
heitur, þar nálægt sem nú er Skjálfandaílói, eins og nú er
hann við England sunnanvert. Hefur því ekki heldur
á þeim tímum getað rekið hafís að landinu. Lofts-
lag hlýtur að hafa verið allmiklu lilýrra en það er
nú á íslandi, en þó talsvert kaldara en þegar »surt-
arbrandsskógarnir«, sem áður er getið um uxu, á Vest-
urlandi.
Ekki þekkjum vjer á íslandi, frá plíócen-öldinni
nein leirlög með blaðaleifum eins og frá fyrri jarð-
öldum. Vjer getum heldur ekki bent á nein hlágrýtis-
eða móbergsfjöll er að nokkrum likindum sjeu plíó-
cen. Er þetta hvað öðru tengt. Plíócena öldin virð-
ist hafa verið mesta spektaröld á íslandi að því er
jarðelda snertir, og stakk að því leyti mjög í stúf við
aldirnar hæði áður og síðan. Míócen og eldri gos
lökkuðu yíir þeirra tíma skógarstæði og hafa þau
þannig varðveizt í iðrum fjallanna sem surtarbrand-
ur, blaðalög og leirlög. Og eins voru innsiglaðar af
hraunum á pleistócenu öld ýmsar mikilsvarðandi
jarðsögu menjar, eins og jeg siðar mun drepa á. En
skógarstæðin á plíócenu öld lágu opin og öndverð
fyrir ágangi hinna eyðandi krafta, því að þar vant-
aði hraun til að lakka yfir.
Próf. Þorvaldur Thóroddsen og eldri jarðfræð-
ingar lijeldu að skelja- og surtarbrandslögin á Tjör-
nesi væru yngri en fjöllin og hálsarnir austan á nes-
inu. En sumarið 1904 fann jeg, að lög þessi, sem
ná um 500 fet upp yfir sjávarmál og eru þannig
mjög mildu þykkri en talið liefur verið, liggja inn-
undir blágrýtið á nesinu austanverðu; það getur þann-
ig ekki verið neinn vafi á því að hin plíócenu skelja-
lög eru eldri en blágrýtislögin, og vjer höfum enn-
fremur sannanir fyrir þvi, að blágrýtislögin sjeu
pleistocen. Fjöllin austan til á Tjörnesi eru þannig
nokkrum miljónum ára yngri en lalið hefur verið,