Stúdentablaðið - 17.06.1954, Blaðsíða 17

STÚDENTABLAÐ
9
einn uppi stjórnmál íslands. Að vísu má segja,
að öll þjóðin fylgdi honum, en án hans var þessi
stærsti flokkur löngum höfuðlaus her frá önd-
verðu og þvínæst sundrað lið, ef hans hefði
ekki við notið. Um hans daga áttu óánægðir
stjórnmálamenn, sem langaði til að pota ofboð-
lítið fyrir sig, ekki annars kost en að hverfa í
dárakistu hinna konungkjörnu, eða sitja á strák
sínum. Hitt geta menn svo hugleitt af tómi,
hvað það hafi kostað Jón Sigurðsson að halda
fylgismönnum sínum vakandi og við efnið öll
þessi ár, við úrslitalaust þóf, vonlitla baráttu,
sem ekkert gaf af sér nema óvild ríkisstjórnar-
innar og úlfúð flestra, sem á þeim dögum áttu
peninga eða stýrðu helztu áhrifastöðum, og
hafa sjálfur engan efnalegan bakhjarl, verða að
treysta eingöngu á handafla sinn.
Vel var það ráðið að gera afmælisdag Jóns
Sigurðssonar að þjóðminningardegi. Fögur árs-
tíð og flekklaus minning hins ágætasta manns
er hæfileg umgerð þess dags ,sem öðrum framar
er til þess valinn að rifja upp liðna sögu og
skyggnast fram á veginn, ef hans er notið svo
sem vera ber. Það er góður siður að leggja
blómsveig á varða Jóns Sigurðssonar og leiði
hans, halda smátölu í útvarp og draga þjóð-
fánann að hún, gera sér dagamun. En allt er
þetta samt aðeins fallegar umbúðir um kjarna
málsins, og hér er sú hættan á, að kjarninn
hverfi í tómar umbúðir. Slíkt er svo sein ekkert
eindæmi. Jólakvöldið okkar fer löngum á þá
leið. Mannlegt eðli seilist að jafnaði hvorki til
mikillar hæðar né dýptar, nema það sé til þess
knúið. ,,Astandskrafan“ er þess fremsta krafa.
Jóni Sigurðssyni hefði að öllu sjálfráðu ekki
crðið mikið lið í því í fjárhagsdeilunni forðum!
En Jón Sigurðsson kunni öllum mönnum betur
lagið á því, að fá menn til að taka sig saman í
hettunni og gera meira en þeir gátu, vilja meira
en þeir orkuðu hversdagslega. Ég ætla, að sá
kraftur fylgi honum og minningu hans enn í
dag. Fáir íslenzkir stjórnmálamenn hafa haft
slíkt aðdráttarafl fyrir æskumenn og hann. Um
30 ára bil var hann í raun og sannleika — ekki
aðeins í anda — leiðtogi íslenzkra stúdenta. Ég
veit um þó nokkra, sem voru miklir menn undir
handarjaðri hans, að vísu minni síðar en vænta
mátti, en hvað um það. Vafalaust urðu þeir allir
meiri menn en ella af því að kynnast honum.
Og enn í dag ætla ég, að íslenzk æska, íslenzkir
stúdentar, geti sótt til hans sitthvað af því, sem
þjóð vor þarfnast nú mest: Hugsunarskerpu,
ást og þekkingu á þjóðlegum fræðum og menn-
ingu, ráðdeild og fyrirhyggju um dagleg efni,
en um fram allt karlmannshug, einbeitni, sann-
leiksást og kærleika til alls, sem íslenzkt er.
Honum juku þrautir þrek,
þrekið sem að aldrei vék.
Hans það var að voga bratt,
vita rétt og kenna satt.
Miklar Jón vorn Sigurðsson
sérhver fullnægð þjóðarvon.
Hann var stakur, sterkur, hár,
stækkar við hver hundrað ár.
Hismið og kjarninn
En það er vcnandi, að mönnum lærist smám
saman að skilja aðferðina frá efninu, hismið frá
kjarnanum, og það er víst, að þetta verður því
hægra, sem fleiri taka hin almennu mál ,og leiða
skoðunarmáta sinn fyrir alþýðu sjónir, það verð-
ur bæði málunum sjálfum, þeim sem um þau
hugsa og alþýðu að hinu mesta gagni, og þar er
eina rétta aðferðin til að koma sem mestu góðu
og gagnlegu til leiðar. Undir hinu finnst mér
minna komið, að gjöra sér far um að leiða oss
fyrir sjónir hvað vér séum ónýtir, nema oss sé
sýnt um leið, hvernig vér getum rekið af oss
ámælið og vaknað á ný til dáðar og dugnaðar,
að sýna hvað landið sé hart og hrjóstrugt í
samanburði við önnur lönd nema sýndir séu um
leið fjársjóðir þeir, sem opnir liggja fyrir oss
bæði á landi og sjó og ráð þau, sem hafa skuli
til að ná í þá sem dýpst. Þó vér séum lítil-
sigldir, áræðislausir og efnalitlir nú sem stend-
ur, þá eru það manna dæmi, og mögulegt úr
að ráða, ef menn vilja leita allra bragða, og ég
er fyrir mitt leyti sannfærður um, að sá kjark-
ur og skynsemi búi enn í Islendingum, ef þá
brestur ekki vilja og áræði til að taka til þeii'ra,
að þeir eigi kost á með tímanum að reisa við,
og það að noltkru ráði. Um það sannfærir mig
þekking sú, sem ég hefi á kostum landsins og
sögu þess, og á lundernisfari innbúanna, og ég
er ekki farinn að trúa því enn, að nákvæmari
þekking á hvoru tveggja muni svifta mig þeirri
sannfæringu, sem alltaf hefir vaxið eftir því
sem ég hefi kynnt mér það betur.
Jón Sigurðsson (Ný fél.rit 1842).