Stúdentablaðið - 17.06.1954, Blaðsíða 35

STUDENTABLAÐ
27
Þess skal aðeins getið, að nokkur mistök urðu
á stundum um framkvæmd hinnar „ofbeldis-
lausu styrjaldar“.
Þegar þess er hins vegar gætt, hve geysiháar
kröfur eru gerðar um sálarþroska allra þátttak-
enda í slíkri baráttu, þá verða mistökin skiljan-
leg og jafnvel eðlileg. I raun og veru vekur það
furðu, hve staðfastlega indverska þjóðin fylgdi
foringja sínum að öllum jafnaði, allt frá há-
menntamönnum til ómenntaðs öreigalýðs.
Hlýtur þessi óvanalega uppreisn að teljast
til ágætustu afreka í sögu mannsandans, skín-
andi dæmi um sigurmátt hins góða.
Sá er þetta ritar er þess fullviss, að þekkingin
á satyagraha á erindi til allra þjóða sem fagn-
aðarboðskapur, lausnarorð úr ógöngum vígbún-
aðar og styrjalda.
Raunar eru þjóðirnar hver annarri ólíkar um
margt sem máli skiptir, en þó er þess að minn-
ast, að eiginleikar þeir er satyagraha reynir
einkum á eru fyrst og fremst mannlegir, en
ekki séreign neinnar þjóðar eða þjóða, þótt
sumir séu þeir ef til vill gefnir Indverjum í
óvenjuríkum mæli.
Sjálfur var Gandhi ekki í vafa um, að
satyagraha hentaði einnig öðrum þjóðum og
það engu síður til landvarna en frelsisbaráttu.
Svo sannfærður var hann um algildi hinnar
vopnlausu baráttu, að hann hvatti Tékka til
þess 1938 og Englendinga síðar að hasla nazism-
anum völl á vettvangi satyagraha, og bauð þeim
þjónustu sína, ef til þess kæmi.
Þarf ekki frá því að skýra, að hvorki Tékkar
né Englendingar tóku þessu boði.
Indverjar sjálfir héldu jafnvel ekki þeirri
tryggð við satyagraha, sem Gandhi hafði von-
að. Þeir vörpuðu því fyrir borð að fengu sjálf-
stæði og tóku upp háttu annarra þjóða um
landvarnir.
í fljótu bragði gæti mönnum virzt, sem þar
hafi verið kveðinn upp fullnaðardómur um
þessa sérstæðu baráttuaðferð: óhæf í vörn.
Svo er þó ekki. Slíkur dómur verður ekki
upp kveðinn án allrar reynslu. Og enn hefur
satyagraha ekki verið reynt gegn innrásarher,
enn er beðið þjóðar, er þori að byggja varnir
sínar á óttalausu guðstrausti og mannkærleika.
Hitt er jafnvíst, að ekki skortir aldalanga
reynslu að byggja á öruggt dómsorð um gagn-
semi hinna hefðbundnu varna, vígbúnaðar og
valdbeytingar: tvíeggjað sverð, er endist ekki
síður til kúgunar en frelsis.
Þetta viðsjála vopn, ófrýnn erfðagripur frá
villimennsku, en æ biturra í höndum tækni-
mannsins, er sífelld og sívaxandi ógnun öllu lífi.
Með herkjum aðeins fá þjóðirnar valdið þessu
vopni, en halda þó um það dauðahaldi, eins og
væri það þeirra eina traust. Engin þorir að
kasta því, nema allar hinar varpi því samtímis
frá sér.
Ekki væri heldur sanngjarnt að ætla neinni
þjóð þá áhættu að standa uppi varnarlaus, með-
an aðrar eru gráar fyrir járnum. En ef til vill
er þó lífsvon mannkyns öll við það bundin, að
einhver vogi að reyna hið nýja vopn, fastheldn-
ina við sannleikann, satyagraha.
Engum hæfði það hlutverk betur en Indverj-
um sjálfum, þótt eigi njóti nú lengur leiðogans
Gandhis.
Þegar fyrir dauða hans höfðu þeir valið gamla
vopnið. Heiðri sínum halda þeir samt óskertum.
Einnig vér íslendingar höfum valið. Og eigi
stórmannlega: Vér byggjum meðlag með út-
lendu varnarliði; höfum uppgötvað nýja verzl-
unarvöru — vesalmennskuna. Engu breytir þótt
lið þetta sé raunar hingað komið í öðru skyni
fremur, en verja Island og Islendinga:
Núverandi skipan á varnarmálum þjóðarinn-
ar er smánarleg, hættuleg þjóðarvitund vorri,
manndómi og sjálfsvirðingu, sennilegt dauða-
mein sjálfstæði voru, ef ekki verður að gert í
tíma.
Að auki bendir allt til þess, að dvöl hins út-
lenda herliðs í landinu, brauk þess og braml,
geri stöðu vora lakari í styrjöld, ef yfir dynur.
Enn er þjóð vorri tími til að vísa þessum gest-
um úr landi í fullri vinsemd og taka landvarnir
í eigin hendur. Það er og mála sannast, að allt
sem hún á dýrmætast, verður af engum öðrum
varið en sonum hennar og dætrum.
En hvað er þá til ráða?
Aðstaða vor öll, menning vor og saga, mælir
með því, að vér tökum heilshugar við því vopni
sem um sigurmátt byggist á samheldni — en
ekki mannfjölda, mannúð — en ekki grimmi-
legu ofstæki, stillingu — en ekki ómennskuleg-
um heraga.
Slíka fastheldni ættum vér að sýna við sann-
leikann.