Stúdentablaðið - 17.06.1954, Blaðsíða 26

18
STÚDENTABLAÐ
ar. Það er í verulegum atriðum samhljóða áliti
Alþingis um rétt Islands í landhelgismálum,
eins og það birtist, áður fyrr, svo sem á árun-
um 1869 og 1871. Þá er í því höfð hliðsjón af
þeirri þróun, sem átt hefur sér stað á sviði
landhelgismála, síðustu áratugi, svo sem löggjöf
annarra þjóða og nýjustu kenningum fræði-
manna.
I sama mund og frumvarp þetta var flutt á
Alþingi, var einnig að tilhlutan formanns Al-
þýðuflokksins og Eiríks Þorsteinssonar alþing-
ismanns Vestur-ísfirðinga flutt tillaga til þings-
ályktunar um stækkun friðunarsvæðisins fyrir
Vestfjörðum, sem hné í þá átt, að friðunarlínan
skyldi vera 12 sjómílum utar en nú er, eða
friðaða beltið alls 16 sjómílur. Seinna á þinginu
var enn flutt breytingartillaga við fyrrgreinda
þingsályktunartillögu, um samskonar stækkun
friðunarsvæðisins fyrir Austfjörðum. Flutn-
ingsmenn þeirrar tillögu voru sjö talsins, þeir:
Halldór Asgrímsson, Vilhjálmur Hjálmarsson,
Lárus Jóhannesson, Páll Þorsteinsson, Páll
Zophóníasson, Lúðvík Jósefsson og Eggert Þor-
steinsson, sem sagt allir þingmenn Austfjarða.
Af þessu má draga þá ályktun og með sanni
segja, að áðurnefndir níu þingmenn hafi mark-
að sér svipaða stefnu og Alþingi gerði síðast
árið 1869, þegar það taldi Island tvímælalaust
eiga rétt á 16 sjómílna landhelgi. Því má skjóta
hér inn í, að þá var ekki komin fram land-
grunnskenningin svokallaða, en ómögulegt er
að fullyrða, hvaða áhrif sú kenning kynni að
hafa haft á skoðun Alþingis 1869 varðandi rétt
Islands í landhelgismálum.
Hins vegar tókst svo til, að þingheimi gafst
ekki tækifæri til að taka afstöðu til frum-
varpsins um fiskveiðalandhelgina. Virðist rík-
isstjómin af einhverjum ástæðum ekki hafa
talið það heppilegt og þannig hefur t. d. ekki
verið minnst á frumvarpið í sumum stjórnar-
blöðunum, svo sem Morgunblaðinu. Þingsálykt-
unartillögurnar voru ekki heldur afgreiddar af
Alþingi, vafalaust af sömu ástæðum.
Flutningur þessara mála á Alþingi er mjög
tímabær, einkum þó frumvarpsins. Hins vegar
má líta á þingsályktunartillögurnar sem eins
konar varatillögur, ef frumvarpið næði ekki
fram að ganga, enda er e. t. v. varhugavert að
banna íslenzkum fiskiskipum togveiðar á um-
ræddum svæðum allan ársins hring, þó það geti
verið hin mesta nauðsyn á vissum tíma árs.
Mörg veigamikil atriði mæla með því að land-
helgisfrumvarpið sé flutt nú á Alþingi, svo
sem gerð skal grein fyrir hér á eftir.
I fyrsta lagi var tilgangur frumvarpsins sá
að helga Islandi allt landgrunnið, og með því er
gerð nákvæm grein fyrir afmörkun þess. Lögin
frá 1948 um vísindalega verndun landgrunnsins
helga Islandi ekki beinlínis landgrunnið, þó að
vísu megi með nokkrum sanni draga þá álykt-
un af ákvæðum þeirra. En hafi tilgangur þeirra
laga m. a. verið sá að helga Islandi landgrunnið,
því þá ekki ganga hreint til verks og setja um
það skýr ákvæði, svo sem gert er í lagafrum-
varpinu? Þá er skilgreiningin á afmörkun land-
grunnsins mjög óljós og óheppileg, eins og hún
er sett fram í athugasemdum fyrir frumvarpinu
um vísindalega verndun landgrunnsins, en í
þeim segir: „Landgrunnið er nú talið greini-
lega afmarkað á 100 faðma dýpi“. Engin grein
er gerð fyrir því, hverjir það séu, sem telja það
greinilega afmarkað við þessa dýptarlínu, og
þarf engan að undra, því að ókunnugt er mér um
þann fiskifræðing eða fiskimann, sem látið hafa
álit þetta í ljós. Sú landgrunnslína, sem dregin
væri samkvæmt þessari „greinilegu afmörkun“,
færi sums staðar jafn vel inn fyrir 3 sjómílna
landhelgislínuna frá 1901. Væri ærin ástæða
til, að bætt yrði úr þessum ágöllum og virðist
leið sú, sem farin er í fiskveiðalandhelgisfrum-
varpinu, heppileg lausn.
Með frumvarpi því er leitazt við að koma í
veg fyrir þann háskalega misskilning, að línan
frá 19. marz 1952 skuli verða framtíðar land-
helgislína Islands, en svo sem kunnugt er, þá
virðist ríkisstjórnin ekki alveg hafa gert sér
grein fyrir, hverjum augum líta beri á þá línu,
þar sem hún, í stjórnarblöðum sem öðrum, er
ýmist kölluð fiskveiðitakmörk, friðunarlína, út-
færsla landhelginnar eða landhelgislína. En ég
hef margsinnis varað við þeirri hættu, sem því
getur fylgt, ef næg áherzla er ekki á það lögð,
að hér sé ekki um neins konar landhelgi að
ræða, því að ella kynni svo að fara, að þetta spor
áleiðis, þ. e. línan frá 19. marz, verði loka-
sporið.
Þá er þess að geta, að svo sem kunnugt er
eru landhelgismálin í athugun hjá laganefnd
S. Þ. og það gæti orðið málstað íslands til tjóns,
ef þau sjónarmið, sem í frumvarpinu felast,
hefðu ekki komið fram á Alþingi, fyrr en eftir
að Sameinuðu Þjóðirnar hefðu fjallað endan-