Fálkinn - 24.05.1961, Qupperneq 16

i
/ ^
jf 4agÁÍWÁ ÖHH
MÁTTUR VANANS
Það er máttur vanans, sem lætur
marga íslendinga spranga um í gæru-
skinnsúlpum sínum í miðjum júní í 10
stiga hita. Við venjum okkur á skringi-
legustu hluti. Oft vitum við ekki, hvern-
ig á því stóð, að við tókum upp á þeim,
en vaninn sér um, að við höldum þeim
áfram. Og ef við gerum þá nógu lengi,
þá flokkar náunginn þá oft undir sér-
vizku.
Eitt sinn heyrði ég sögu um góðan
eldri borgara þessa bæjar, sem hafði
undarlegan vana. Hann bjó í vestur-
bænum og gekk ávallt til vinnu sinnar.
Alltaf gekk hann sömu leið, fór yfir
götur á sömu stöðum, og það, sem
furðulegast var, hann taldi ávallt skref-
in. Og þau urðu að vera jafnmörg
hverju sinni. Ef hann hafði tekið óvenju.
lega stór skref og hafði ekki fyllt hina
réttu tölu skrefa, þegar hann kom að
husi sínu, þá gekk hann nokkra hringi
kringum húsið sitt, áður en hann gekk
inn! Og stundum kom það fyrir, að hann
hafði verið heldur smástígur og lenti
þar af leiðandi í þröng vegna þess, að
hann átti ekki nógu mörg skref eftir
til að komast alla leið heim. Sást hann
þá klofa ógurlega síðasta spölinn að
húsi sínu! Hann var vanur að fara yfir
Túngötuna neðst við Uppsali. Eitt sinn
hitti hann kunningja sinn í Aðalstræti
og gengu þeir saman áleiðis heim. Þeg-
ar þeir voru nærri komnir upp að Garða-
stræti, uppgötvaði sérvitringurinn
skyndilega, að hann hafði gleymt að fara
yfir götuna við Uppsali. Vissi kunningi
hans ekki fyrr en hann rak upp óp og
hljóp niður götuna og yfir hana hjá
Uppsölum!
Flestir eru haldnir ýmsum smærri
venjum eða óvönum, þótt ekki sé það
eins stórbrotið og hjá þeim heiðurs-
manni, sem hér að framan er lýst.
Einn kunningi minn sagði mér um dag-
inn, hvernig vaninn getur náð á manni
sterkum tökum. Hann vinnur hjá stóru
fyrirtæki, sem gefur starfsfólki sínu mið-
degiskaffi. Kaffitíminn er ákveðinn 15
mínútur, og er bjöllu hringt, þegar hann
er búinn. Eiga þá allir að rísa upp og
hver maður að skila sínum bolla, því
þarna er eins konar sjálfsafgreiðsla. Svo
ríkur er vaninn orðinn, að þegar kunn-
ingi minn var í kaffiboði hjá skyld-
mennum sínum einn sunnudaginn, reis
hann skyndilega upp frá borðinu með
bollann sinn. Ástæða car sú, að ydra-
bjöllunni var hringt, en hljómur hennar
var mjög líkur hljómi bjöllu þeirrar,
sem enda batt á kaffitímann á vinnu-
staðnum.
Við venjum okkur á skringilegustu hluti.
Oft vitum við ekki, hvemig á því stóð, að
við tókum upp á þeim, en vaninn sér um,
að við höldum þeim áfram. Og ef við gerum
þá nógu lengi, þá flokkar náunginn þá
oft undir sérvizku.
16
Dálítið önnur tegimd af vana er sú,
sem lýsir sér í því, hvernig menn vinna
hin algengustu störf. Hver maður hef-
ur sína aðferð við að vinna verk. Sé
hann spurður að því, af hverju hann
geri þetta svona, en ekki öðruvísi, svar-
ar hann oft, að hann viti ekki almenni-
lega, hann hafi bara alltaf gert þetta
svona. Svona vanar geta lifað mann
fram af manni, eins og eftirfarandi saga
lýsir.
Ung og myndarleg húsmóðir hér í
bæ hafði oft steikt lambslæri til matar
á sunnudögum. Jafnan lét hún saga lær-
ið í þrjá bita og steikti það þannig. Eig-
inmanni hennar líkaði þetta ekki alls
kostar, því hann vildi helzt að hún
steikti lærið í heilu lagi, eða léti í mesta
lagi saga það í tvennt. Hann þráttaði
um þetta við konu sína, og spurði, hvers
vegna hún léti alltaf saga lærið í þrennt.
Unga konan svaraði því til, að svona
ætti að gera þetta og engan veg öðru-
vísi. Hún sagði, að mamma sín hefði
alltaf gert það svona.
Eiginmaðurinn einsetti sér að komast
eftir því, hvers vegna tengdamóðir hans
hefði steikt sunnudagslæri sín í þrem
pörtum. Hann spurði hana því eitt sinn
um ástæðuna fyrir þessu. Hún varð
imdrandi á spurningunni, en svaraði
svo með næstum sömu orðum og dóttir
hennar hafði svarað. Þetta væri hinn
eini rétti máti, og svo hefði mamma
hennar alltaf gert það svoleiðis.
Nú vildi svo til, að móðir tengda-
mömmu var enn lifandi og dvaldi í hárri
elli á elliheimili. Ungi maðurinn heim-
sótti gömlu konuna við fyrsta tækifæri
og spurði hana, hvers vegna hún hefði
steikt sína lambasteik með áðurgreind-
um hætti. Hún svaraði því til, að í sín-
um búskap hefði hún ekki haft ofn
til að steikja og baka í. Hún notað-
ist því við pott og pottsteikti kjötið,
eins og kallað er. Og hvers vegna hafði
hún svo látið taka lærið í þrennt? Af
því að hún átti ekki stærri pott! Það
þarf ekki að orðlengja það, að eigin-
maðurinn fékk heilsteikt læri næsta
sunnudag!
Dagur Anns.
FALKINN