Fálkinn - 07.06.1961, Side 10

Elnn góðan veðurcfag keypti hann sér snæri,
brá því uffl háls sér og forðaði sér í
vanmegna uppgjöf yfir í aðra tilveru...
ÍSLENZK GAMANSAGA EFTIR FALINN
JAKOB VAR DAUÐUR. Og var búinn
að vera dauður í nokkur ár. Annars
mundi hann það ekki svo nákvæmlega,
því að hið eina, sem komst að í myrk-
um huga hans, var að ná hefndum. Og
Jakob var ekki fyrr dauður, en hann
byrjaði að ofsækja erkióvininn. Já, ó-
vininn — cþokkann, sem lánaði honum
fá með okurvöxtum, en gerði sér svo
lítið fyrir og lagði undir sig fyrirtækið,
þegar skuldin féll í gjalddaga! Einmitt
á þeirri stundu, þegar svo til nýstofnað
fyrirtækið tók loks að bera sig. Og þar
hafði nú ekki verið um neinn fyrirvara
eða framlengingu skuldarinnar að ræða.
Peningana eða lífið! Því hvað var svo
sem líf hans án fyrirtækisins, foréttn-
ingarinnar, sem hafði byggt upp sjálfs-
virðingu hans sem manns, er hafði í
fyrsta sinn yfir öðrum að ráða, og kom-
ið hafði fjárbröskurunum til að taka i
hattbarðið í virðingarskyni við persón-
una Jakob?
Hann gat ekki rifjað upp þetta stutta
blómaskeið, ekkj minnzt hinnar skamm-
sælu virðingar frá hinum stærri spá-
mönnum, ógrátandi.
Og hvað hann hafði auðmýkt sig fyrir
þrælnum: Kropið, beðið, sárbænt, en
árangurslaust. Þá hafði hann gripið til
þess neyðarúrræðis að leita á fund kon-
unnar. Vísað til séreignarinnar, fleiri
tugi þúsunda, en líka án árangurs. Hún
hafði bara horft á hann með sigur-
glampa í augunum. Nei, hún hafði svo
sannarlega ekki unnt honum þess að
verða sjálfstæður maður, gaf honum
engan kost á að verða húsbóndinn utan
heimilis fremur en innan. Það hafði allt-
af andað köldu frá henni. Hún hafði
aldrei fyrirgefið honum barnleysið.
Hvað heiftin hafði rist djúpt, sem
aann bar til hennar eftir tilræðið! Titr-
andi mnibyrgð heift, því að ekki hafði
hann fyrir nokkurn mun þorað að láta
hana í ljós við konuna. Og hann varð
aftur fótaþurrkan á heimilinu eftir missi
fyrirtækisins, fótaþurrkan, sem fætur
hennar höfðu aftur tekið til við að
þurrka sér á, í lítilsvirðingarskyni. Það
var þá, sem honum féll aliur ketill í eld.
Einn góðan veðurdag keypti hann sér
snærishönk, brá henni um háls sér að
kveldi sama dags, og forðaði sér í van-
megna uppgjöf yfir í aðra tilveru.
Og samstundis byrjaði hann að ásækja
hinn hataða lánadrottin.
Hann stóð trúmannlega vörð um rík-
mannlegt heimili hans, eins trúmann-
lega og hann væri sjálfur lífvörður páfa.
Fylgdist með hverri hans hreyíingu, og
greip hvert tækifæri, sem gafst til að
gera honum einhverja skráveifu, ein-
hvern djöfullegan grikk. Hann gerði
hverja tilraunina á fætur annarri til að
ná honum inn í sína tilveru, svo hon-
um tækist nú að þjarma eftirminnilega
að kvikindinu. Fylgdi honum eins og
skugginn til skrifstofunnar á morgnana,
og frá henni á kvöldin, og reyndi ef
tækifæri bauðst til að bregða fyrir hann
fæti, þegar hann fór yfir gatnamótin,
svona ef aflmikill bíll var á næstu grös-
um. En óþokkinn fetaði varlega! Þá
gerði Jakob tilraun til að hræða úr hon-
um sálina. Hann staðnæmdist hvað eft-
ir annað fyrir framan erkOvininn og
afskræmdi sig allan. En kvikindinu tókst
víst ekki að greina hann i gegnum Þykk
seðlabúntin, sem voru í græðgislegum
glyrnunum. Og Jakob fylltist gremju.
Þær höfðu víst enga innri sálarsjón þess-
ar aurasálir. Og hann tók til við að
hefna sín á annan, ólíkan hátt.
Á kvöldin, þegar erkióvinurinn sat
boginn við að athuga gjalddagana í
stóra doðrantinum, hamaðist Jakob við
að þurrka út hina réttu dagsetningu
gjalddaganna, eða reyndi að minnsta
kosti að færa þá langt fram í tímann,
hinum mörgu, ókunnu skuldunautum til
bjargar. En það varð vonlaust erfiði.
Svíðingurinn var minnisglöggur, og
fljótur að leiðrétta villurnar.
SÆTTIR
10 FÁLKINN
Og Jakob horfði á hann leggja sam-
an langa talnadálka, hverja blaðsíðuna
eftir aðra. Þar voru sko engin mínus
þetta eða þetta, heldur bara plús og aft-
ur plús! Og Jakob grét af heift og bræði.
í eitt slíkt skipti náði morðhugurinn
þvílíkum heljartökum á honum, að hann
læsti lúkunum utan um sinaberan háls-
inn, þar sem hann bograði við talning-
una. Læsti utan um hann krumlunum
og þrýsti fast að. En lúkurnar náðu þá
saman, þrýstu hvor aðra! Þá greip Jak-
ob myrkfælni! Vottur af gamalli drauga-
trú sat enn í honum frá því að hann var
unglingur í verbúðunum fyrir vestan.
En þar höfðu sjódregnar afturgöngur
gengið um í ljósum logum dags daglega,
vermönnunum til mikillar skelfingar,
sem höfðu gengið í gegnum þær án þess
að verða varir nokkurrar mótstöðu.
Og Jakob gerði ekki fleiri tilraunir
til að murka úr óvininum lífið með
handafli.
Árin liðu hvert af öðru, ár árangurs-
lausra morðtilrauna. Jakob varð grip-
inn vonlausri örvæntingu.
Gagntekinn ólýsanlegri heift, horfði
hann upp á óvininn lifa hvern dag eins
og blóm í eggi, án þess að verða nokkru
sinni misdægurt.
„Nú, það er eins og hann sé varinn
af þúsund drísildjöflum!11 tautaði hann
illskulega. „Það er ekki einleikinn fjári,
hvað þessar aurasálir eru lífseigar!“ Og
Jakob æddi um gremjuþrunginn og
ráðalaus. Allt var hann búinn að reyna
til að koma kvikindinu fyrir kattarnef
án þess að takast það. Mannfýlan hafði
meira að segja aldrei litið betur út. Svo
að Jakob datt það loks í hug að bregða
sér snöggvast í nýtt umhverfi sér til
heilsubótar, taka sér nokkurs konar
sumarfrí og safna nýjum kröftum. Já,
og einhvern tíma hafði hann heyrt get-
ið um eitthvert útfrymi, — notað til að
líkamnast af! Það væri nú ekki amalegt
að komast yfir nokkur kíló af því, svona
til að byggja sig upp í nokkrar mínút-
ur, rétt svo honum tækist að tvíhenda
hamarinn.
Og neisti vonarinnar gerði vart við
sig í þjáðum huga Jakobs. Hann fór að
líta í kringum sig, en gætti þá ekki eins
að óvininum og skyldi. Og þess vegna
vaknaði Jakob upp við þann vonda
draum einn góðan veðurdag, að erki-
óvinurinn var horfinn! Hann gufaði upp,
þegjandi og hljóðalaust. Hvert hafði
kvikindið farið?
Svona var að gegna ekki skyldu
sinni. Þarna hefndist honum fyrir.
En hvern fjárann sjálfan átti það
líka að þýða að stinga svona af fyrir-
varalaust. Jakob ærðist, æddi um þögult
húsið og þaðan til skrifstofunnar hams-
laus af bræði, en sá ekki svo mikið sem
seðlabúnt af kvikindinu. Eitt andartak
kom honum til hugar að manngarminum
hefði nú kannski tekizt án hans íhlut-
unar að sálga sér. Og Jakob fylltist
nýrri von, og flýtti sér niður á lægsta
svið hinn vonbezti. Ef erfðafjandinn var
ekki þar, þá var hann hvergi. Þar voru