Fálkinn - 12.04.1965, Blaðsíða 46

HEILDSÖLUBIRGÐIR:
KRISTJÁN Ó. SKAGFJÖRÐ H.F.
SIMI 2 4120
PIERPONT-ÚR
Módel 1965
Þetta er vinsælasta fermingarúrið í
ár. — Mikið úrval fyrir dömur og
herra.
Sendum gegn póstkröfu.
GARÐAR ÓLAFSSON úrsm.
Lækjartorgi — Sími 10081.
• Jón Gíslason
Framh. af bls. 39.
ólík frá kynslóð til kynslóðar,
þó undirrótin sé alltaf sú sama,
ein og hin sama, jafnt í ham-
ingju, afbrýði, hatri og leynd-
ustu ráðum.
6.
Níels Fuhrmann komst í
kynni við unga stúlku af norsk-
um uppruna, sennilega frá
Björgvin, því að það kemur
fram í heimildum, að hún var
kunnug öllum hnútum þar í
borg, en Fuhrmann var einmitt
líka upprunninn þaðan. Hann
hafði snemma verið slyngur við
kvennaveiðar, og vitnar hún til
þess síðar, þegar þau voru orð-
in ósátt. Stúlka þessi hét
Apollonía Schwartzkopf. Er
nafnið þýzkt og bendir til, að
hún hafi i ættir fram verið
sunnan úr Þjóðverjalandi, en
þýzkir höfðu löngum mikil
skipti í Björgvin.
Ekki er vitað með vissu,
hvenær eða hvernig fundum
þeirra Fuhrmanns og Schwartz-
kopf bar saman, né hvenær
kynni þeirra hófust. En líklegt
er, að það hafi orðið í Kaup-
mannahöfn. En hitt er víst, að
Fuhrmann hreifst af fegurð
hennar og naut fylgilags henn-
ar um skeið og hét henni eigin-
orði löglega. En hann rauf heit
sitt síðar, svo sem bert er.
Schawartzkopf er svo lýst, að
hún var óvenjulega fögur og
hrífandi, dökkhærð, en björt og
fínleg yfirlitum. Hún var kven-
leg og heillandi í framkomu,
óvenjuleg í fegurð sinni og
kvenlegri hrifni og hafði seið-
andi mátt í framkomu allri og
látbragði. Var því ekki óeðli-
legt, að hinn ungi heimsmaður,
Níels Fuhrmann hrifist af
henni. En ást hans varð furðu
skammvinn.
Apolloníu Schwartzkopf virð-
ist hafa fallið það mjög þungt,
þegar Fuhrmann rauf heit sitt
við hana, enda eðlilegt frá
sjónarmiði aldarandans og hags
hennar. Hún virðist hafa haft
skýrar sannanir fyrir giftingar-
heiti hans og notfærði sér það
að lögum aldarinnar. Hún hóf
mál á hendur Fuhrmanni fyrir
heitrofið og sótti það af hörku
og dugnaði. Bróðir hennar,
Franz Schwartzkopf, var hár-
kollumeistari í Kaupmanna-
höfn, og veitti hann systur
sinni lið við málareksturinn.
Fyrst fór málið fyrir sérstaka
tilkveðna nefnd, og vann
Schwartzkopf málið þar. Síðan
var því vísað til hæstaréttar,
og vann hún það einnig þar.
Var Fuhrmann dæmdur til að
giftast henni og greiða henni
tvo þriðju embættislauna sinna,
þar til gifting hefði farið fram.
Dómur þessi er allþungur, og
hlýtur eitthvað að liggja að
baki hans meira en einfalt heit-
rof. Sennilegt er, að Schwartz-
kopf hafi getað sannað, að
Fuhrmann hafi tælt sig til
fylgilags með hjúskaparloforði
eða þá, að hún hafi alið hon-
um barn eða hvortveggja hafi
verið. En heimildir um þetta
eru ekki lengur fyrir hendi,
því að málskjöl brunnu árið
1794 ásamt öðrum gögnum
hæstaréttar.
En það sætir furðu, að hin-
ir íslenzku sagnamenn skuli
ekki greina frá þessu máli
meira en þeir gera, því að þeir
hafa hlotið að vita um það.
Heimildir um þetta mál eru
því furðu ófullkomnar, og er
það einkennilegt, að ekki skyldi
vera minnst á það meira en
gert er í málarekstrinum, er
síðar varð hér á landi, og brátt
verður vikið að.
Fuhrmanni amtmanni hefur
sjálfsagt þótt bitur hæstarétt-
ardómurinn í máli þessu, en
hann félll 24. febrúar 1721.
Jafnframt er hægt að sjá af
heimildum, að heimafólk á
Bessastöðum var vitandi vænt-
anlegrar komu Schwartzkopf
til Bessastaða sumarið 1722,
eins og eftirfarandi saga sýnir.
Fuhrmann amtmaður hafði
matráðskonu, er virðist hafa
komið með honum til landsins
sumarið 1718. Hún hét Katrín
Hólm. Virðist hún hafa verið
ekkja. Jafnframt var vinnu-
kona í þjónustu hans, er hét
Maren Jespersdóttir. Sennilegt
er, að hún hafi verið dönsk.
Mjög var dátt með þeim Kat-
rínu og Marenu, og höfðu þær
komizt í nokkur kynni við fyr-
irfólk í grennd Bessastaða,
meðal annars varalögmanns-
frúna í Nesi við Seltjörn, Þór-
dísi Jónsdóttur. Greinilegt er,
að Katrín Hólm var ekki geð-
felld væntanleg koma tilvon-
andi brúðar amtmannsins, enda
var það eðlilegt, eins og síðar
kemur í Ijós.
Svo bar við vorið 1722, að
Katrín Hólm sendi Marenu
Jaspersdóttur til Ness við Sel-
tjörn til fundar við Þórdísi
Jónsdóttur, konu Níelsar
Kærs, enda var mikil vinátta
milli Ness og Bessastaða, sem
Framh. á næstu síðu.