Fréttablaðið - 30.10.2009, Blaðsíða 21

FÖSTUDAGUR 30. október 2009 21
UMRÆÐAN
Ómar Sigurðsson
skrifar um orkumál
Sigmundur Einars-son skrifar grein
um „Hinar miklu orku-
lindir Íslands“ á vef-
ritið Smuguna. Grein-
in er um margt ágæt í
umræðunni um orku-
mál, en niðurstaða
hennar er sú helst að ekki verði
næga raforku að hafa eftir að
virkjað hefur verið fyrir álver
á Bakka og í Helguvík. Í síð-
ari greininni „Orkudraumar á
teikniborði Norðuráls“ á sama
stað fer Sigmundur meira út í
að munnhöggvast vegna pist-
ilsins „Yfirdrifin orka fyrir
Helguvík“ á heimasíðu Norður-
áls. Sammerkt báðum greinum
hans er að hann dregur mjög úr
mati á mögulegri nýtingu jarð-
hitasvæða á Reykjanesskaga.
Ekki hefur hann nein gögn því
til stuðnings eða rök til að gera
það heldur lætur þar meira eigin
tilfinningu ráða. Þannig minnk-
ar hann rafafl þeirra svæða um
minnst 400 MWe, sem leiðir hann
síðan að fyrrgreindri ályktun.
Reykjanesvirkjun og Krýsuvík
Ef skoðaðir eru þeir virkjunar-
kostir sem hann kýs að sleppa
eða minnkar mat þeirra sem
fyrir eru eftir eigin tilfinningu,
þá er þar fyrst að nefna stækk-
un Reykjanesvirkjunar. Stækk-
un Reykjanesvirkjunar um allt
að 100 MWe hefur þegar farið
gegnum mat á umhverfisáhrif-
um og umsókn um virkjana-
leyfi hefur verið lögð inn. Þar
telur Sigmundur að virkjunar-
leyfi fáist ekki því niðurdráttur
í jarðhitakerfinu sé talinn mik-
ill af Orkustofnun, samanber til-
vitnun í umhverfismatsskýrslu.
Því er til að svara að þó að nið-
urdráttur hafi orðið sneggri í
jarðhitakerfi Reykjaness en víð-
ast í öðrum jarðhitakerfum á
Íslandi er hann ennþá minni en
t.d. í Svartsengi og meira en tvö-
falt minni en þekkist í rekstri
jarðhitakerfa erlendis. Líkan-
reikningar benda jafnframt til
að eftir stækkun virkjunarinn-
ar verði niðurdráttur þar vel
innan ásættanlegra viðmiða og
því engin ástæða að fella þenn-
an virkjunarkost út sem orkuöfl-
unarkost.
Í öðru lagi lækkar Sigmund-
ur mat Rammaáætlunar fyrir
Trölladyngju-Krýsuvíkursvæð-
ið úr um 480 MWe í 160 MWe eða
niður í 1/3 af mati Rammaáætlun-
ar. Aftur hefur hann engin gögn
til þess önnur en að honum finn-
ist það eðlilegt. Mat Rammaáætl-
unar er hins vegar byggt á viður-
kenndum aðferðum fyrir svæði
þar sem takmörkuð gögn eru til-
tæk. Þar er beitt svonefndri rúm-
málsaðferð sem er viðurkennd
aðferð til að gera fyrsta mat
fyrir lítið þekkt jarðhitasvæði.
Þar til frekari gögn liggja fyrir
um Trölladyngju-Krýsuvíkur-
svæðið eru ekki fyrir hendi rök
til að breyta þessu mati.
Tæknin er fyrir hendi
Á ágætum opnum fundi Samorku,
sem haldinn var 21. október sl.
um sjálfbæra nýtingu jarðhitans
(sjá samorka.is) kom fram í erindi
Ólafs Flóvenz, forstjóra ÍSOR, að
jarðhitamat frá 1985 áætlaði að
innan gosbeltisins væri til stað-
ar varmaorka í efstu 3 km jarð-
skorpunnar sem gæti samsvarað
rafafli yfir 36.000 MWe í 50 ár.
Um 5-6% af flatarmáli gosbelt-
isins eru á Reykjanesskaga og
aflgeta hans gæti þannig verið
yfir 1.900 MWe í 50 ár. Ef bætt
væri við varmaorkunni á 3-5 km
dýpi myndi aflgetan á Reykja-
nesskaga meir en tvöfaldast og
fara yfir 4.000 MWe. Á Reykja-
nesskaga og að Þingvallavatni er
nú þegar virkjað rafafl í jarðhita
rúm 500 MWe eða um fjórðungur
þess sem áætlað er að megi vinna
á skaganum innan 3 km dýpis og
aðeins um 12% þess sem áætlað
er að vinna megi niður á 5 km
dýpi. Þá má nefna að í umhverf-
ismat hafa þegar farið
væntanlegir virkjana-
kostir á þessu svæði fyrir
um 400 MWe.
Er það innantómur
draumur að hægt sé að
vinna þennan varma forða
á næstu árum? Vantar
tækni til þess? Svarið er
nei, tæknina vantar ekki.
Við núverandi jarðhita-
virkjanir eru boraðar
vinnsluholur niður á allt
að 3 km dýpi. Erlendis er algengt
að bora holur niður á 5 km dýpi
og hafa íslensk fyrirtæki tekið
þátt í þannig borun. Þannig hafa
fyrirtækin aflað sér reynslu og
þekkingar sem slík borun krefst.
Tæknin er þekkt og tækjabúnað-
urinn til, en hann þyrfti að flytja
til landsins. Talið er að lekt jarð-
laga minnki með auknu dýpi
vegna meiri samþjöppunar jarð-
laganna. Því er ólíklegra að hitta
á eins gjöfular vatnsæðar og
nú eru nýttar því dýpra sem er
farið. Hins vegar þarf það ekki
að hamla nýtingu. Til er tækni til
að brjóta berg á svo miklu dýpi
og mynda þannig þá nauðsynlegu
lekt sem flutningsmiðill varma-
orkunnar þarf. Þó að þessi tækni
(e. Engineered Geothermal Syst-
ems) sé enn talin í þróun, eins
og reyndar öll tækni, þá er hún
reynd og hefur sannað notagildi
sitt. Það má t.d. benda á þannig
„manngerð“ jarðhitakerfi í Ástr-
alíu. Til að beita þessari tækni
hérlendis þarf lítið annað en að
flytja inn tækjabúnaðinn til þess.
Þetta er því ekki draumur.
Rannsóknarboranir eru nauð-
synlegar til að meta nánar afl,
nýtingarhæfni og hagkvæmni
nýtingar orkulinda, en þær eru
oft settar í þung og tímafrek leyf-
isveitinga-, umsagna- og skipu-
lagsferli. Það eru því frekar tafir
eða aðrar hömlur á rannsóknar-
borunum sem geta valdið því að
ætlaðir virkjunarkostir séu ekki
tiltækir þegar markaður verður
fyrir hendi til að nýta þá. Rangt
er að halda því fram að orkulind-
ir séu ekki nægar eða að áhugi
orkufyrirtækja á varfærinni nýt-
ingu þeirra sé ekki fyrir hendi.
Höfundur er forðafræðingur
HS Orku hf.
Orkulindir Íslands eru miklar
Er það innantómur draumur
að hægt sé að vinna þennan
varmaforða á næstu árum?
Vantar tækni til þess? Svarið er
nei, tæknina vantar ekki. Við
núverandi jarðhitavirkjanir
eru boraðar vinnsluholur niður
á allt að 3 km dýpi.ÓMAR SIGURÐSSON
Allur matur 990 kr
Pepperoni baka fyrir djarfa krakka, 500 Kr
Frítt gos
Lifandi tónlist & ýmsar uppákomur
2 fyrir 1 af bjór og kaffi.
Örugglega besti persneski maturinn á norðurslóðum
Elham Tehrani,matvælafræðingur & matreiðsludama býður ykkur öll velkomin.
Frá kl. 16:00, 30. okt til lokunar 31. okt
.
eldhrymnir.is • Höfðtatorg • Borgartún 14 • s. 561 0990