Tímarit iðnaðarmanna - 01.09.1964, Blaðsíða 10

GÍSLI ÞORKELSSON, efnaverkfrœtlingur:
Málning, lökk og málmhúðun
Útvarpserindi jlutl 12. júní 1964. Fyrri hluti erindisins
birtist í síðasta hejti tímaritsins
Til þess að gefa yfirlit yfir framleiðslu á málningu
og lituðum lökkum, getur verið þægilegt að greina á
milli fjögurra aðalþátta framleiðslunnar:
í fyrsta lagi: Blöndun á litaduftum saman við bindi-
efnin og upplausnarefnin eða hluta þeirra.
í öðru lagi: Mölun á blöndunni til þess að jafna alta
kekki og væta litakornin.
1 þriðja lagi: Þynning og leiðrétting litar, ef þess ger-
ist þörf.
Og loks: Síun, áfylling og álíming á umbúðir ásamt
pökkun.
Fyrsti þátturinn, sem er blöndun litadufta og bindi-
efnis, fer venjulega fram á tiltölulega hæggengum elti-
eða hrærivélum, sem knúnar eru af rafmagnsmótorum.
Duftin eru þá hrærð saman við svolítið af bindi- og
þynningarefnum, svo að þau myndi þykkan graut eða
mauk. Fæst þannig allgóð blöndun, er getur verið full-
nægjandi fyrir einstöku málningar, sem litlar kröfur eru
gerðar til um fínleika. Fyrir flestar málningar og öll
lituð lökk er þessi vinnsla þó alveg ófullnægjandi, þar
sem sjaldnast tekst að hræra út smákekki, sem eru
myndaðir af þurru dufti, er ekki hefur tekist að væta
með bindiefninu.
ÍIátin,sem hrært er í,eru venjulega hreyfanlegir pott-
ar, sem að lokinni hrærzlu eru fluttir að vélum, er ann-
ast næsta og aðalstig vinnslunnar, sem er möiunin.
Til þess að eyða eða sundra litaduftarkekkjum, eru
notaðar vélar, sem mala eða hafa skurðaráhrif á þá,
rífa þá í sundur og sundra í einstök korn. Með sérstök-
um yfirborðsverkandi efnum, svokölluðum vætiefnum,
má þó auðvelda bindiefnunum leið að hinum einstöku
duftkornum, svo að minni orku þarf að beita til að
sundra kekkjunum og flýta fyrir vinnslunni.
Algengustu vélar til að mala eða rífa með málningu
hafa til skamms tíma verið svonefndir þrívalsar.
Venjulega er vélin gerð af þremur samhliða láréttum
stálvölsum, sem eru hafðir holir svo hægt sé að kæla
þá að innan. Valsana má færa þétt saman eftir þörfum
og snúast þeir hvor á móti öðrum, en með mismunandi
hraða. Málningarefnið frá hrærunni kemur inn á aft-
asta valsinn, sem snýst hægast. Miðvalsinn, er snýst
um það bil helmingi hraðar, tekur við því og færir það
yfir á fremsta valsinn, sem hcfur mesta snúningshrað-
ann, en stálblað eða hnífur skefur málninguna af hon-
um. Vegna þess að valsarnir snertast eða liggja þétt
saman og hafa mismunandi hraða, rífa þeir kekkina
í sundur á milli sín. Oft nægir ein ferð í gegnum þrí-
vals, en ef mjög fínnar mölunar er þörf, verður að iáta
efnið fara oftar í gegn.
Kúlumyllan er önnur gerð véla, sem notuð er til að
mala eða rífa málningu. 1 aðalatriðum er kúlumyllan
gerð af láréttum járnsívalning, lokuðum í báða enda.
Ásendar ganga út úr miðjum beggja botna og hvíla á
föstum legum. Myllan er fóðruð innan með postulíni
eða stáli. Á sívalningnum eru tvö op, ætluð til hleðslu
og tæmingar.
Stór hmrivél knúin af rafmagnsmótor.
94
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA