Tímarit iðnaðarmanna - 01.09.1964, Blaðsíða 35

fyitu iilmjltu ituðlarnir
Samkvœmt stœrðarkerfi fyrir pappír og umslög
Stöðlun (standardisering) er eitt af undirstöðuatrið-
um nútímatækniþróunar. Tilgangur hennar er m. a. sá
að stilla í hóf fjölbreytileika og samræma eftir föngum
stærðir, gerðir og eiginleika ýmiss konar varnings til að
auðvelda viðskipti manna á milli og stuðla jafnframt
að aukinni hagkvæmni í framleiðslu og vörudreifingu
til hagsbóta fyrir neytendur. í flestum tækniþróuðum,
lýðfrjálsum löndum gerist þetta með skipulögðu sam-
starfi milli framleiðenda, vörudreifenda, sérfræðinga
og neytenda, eða öllu heldur fulltrúa þessara aðila, á
frjálsum grundvelli. Á alþjóðlegum vettvangi er sívax-
andi áherzla lögð á samræmingu í stöðlunaraðgerðum
einstakra landa, og er Alþjóðastöðlunarsambandið,
sem aðsetur hefur í Sviss, frumkvöðullinn í þessari við-
leitni.
Samkvæmt lögum er Iðnaðarmálastofnun íslands, sá
aðili hér á landi, sem annast skipulagningu stöðlunar-
mála, og hefur þar um nokkurt skeið átt sér stað all-
umfangsmikill undirbúningur að samningu og útgáfu
fyrstu íslenzku staðlanna (standards). Einkum hefur
verið lögð áherzla á stöðlun í byggingariðnaði, enda
þótt tilfinnanlegur skortur verkfræðinga hafi orðið til
að raska verulega starfsáætlunum stofnunarinnar á því
sviði.
Nýlega hefur Iðnaðarmálastofnunin gefið út fyrstu
formlegu íslenzku staðlana, ÍST i: Stærðir pappírs og
ÍST 2: Stærðir urnslaga, og má segja, að þannig sé orð-
ið til samræmt íslenzkt stærðakerfi fyrir pappír og um-
slög, sem er í fullu samræmi við alþjóðlegar fyrirmynd-
ir.
1 formála fyrsta íslenzka staðalsins (stærðir pappírs)
segir m. a. svo: „Hending hefur tíðum ráðið vali papp-
írsstærða hér á iandi. Af þessu hefur hlotizt mikið ó-
hagræði, og miklu fieiri stærðir hafa verið notaðar en
þörf er á. Á þetta m. a. við um óhagkvæman niður-
skurð pappírs, torveldun birgðahalds og nýtingu
geymslurýmis að því er varðar prentsmiðjur og papp-
írsseljendur, og á hinn bóginn óhagræði í notkun og
vörzlu bréfa, eyðublaða og hvers konar skjala.
Það er tilgangur þessa staðals að bæta úr þessu.
Staðallinn felur í sér nakvæmt alþjóðlegt kerfi um
stærðir pappírs, og mun notkun hans leiða til fækkun-
ar stærða og nákvæms samræmis milli þeirra. Með
þessu verður pöntun, niðurskurður, notkun, sending og
geymsla pappírs einfaldari og ódýrari, auk þess sem
lagður er grundvöllur að öðrum stöðlum fyrir pappírs-
vörur, svo sem umslögum, uppsetningu bréfsefna o. fl.“
Að samstarfinu um gerð þessara fyrstu íslenzku
staðla stóðu eftirfarandi samtök og stofnanir:
Bókbindarafélag Islands
Félag bókbandsiðnrekenda
Félag ísl. iðnrekenda
Félag ísl. prentsmiðjueigenda
Hið ísl. prentarafélag
Iðnaðarmálastofnun íslands
Póst- og símamálastjórnin
Ríkisendurskoðunin
Rikisprentsmiðjan Gutenberg
Samvinnunefnd banka og sparisjóða
Stjórnunarfélag Islands
Verzlunarráð Islands
Vinnumálasamband samvinnufélaganna
Vinnuveitendasamband Islands
Þorsteinn Magnússon viðskiptafr. hefur starfað af
hálfu IMSl að samningu staðlanna og verið ritari sam-
eiginlegrar nefndar ofangreindra aðila.
Með útgáfu fyrstu formlegu íslenzku staðlanna verð-
ur að telja, að allsögulegt spor hafi verið stigið í ís-
lenzkri tækniþróun, enda þótt ljóst sé, að hér sé aðeins
um byrjun að ræða og fjölmörg verkefni bíði úrlausnar
á næstu árum. Viðfangsefni stöðlunar geta verið mjög
fjölbreytileg, en helztu flokkar þeirra eru:
1. Hugtök, heiti, tákn og mælieiningar í fræðigreinum.
2. Flokkun á framleiðsluvörum eftir tegundum, gerð-
um og stærðum.
3. Undirstöðuatriði við uppdrætti og smíði á vélum,
tækjum og öðrum framleiðsluvörum iðnaðarins.
4. Undirstöðuatriði við uppdrætti og smíði í bygging-
ariðnaði.
5. Utlit og mál á einstökum hlutum.
6. Gæðakröfur og prófunaraðferðir.
7. Leiðbeiningar um ákveðnar vinnuaðferðir og notk-
un tækja.
8. Öryggisreglur.
T. d. vinnur nú nefnd fimm byggingaverkfræðinga að
því að setja reglur um framleiðslu steinsteypu, prófun
steinsteypuefna og ýmis ákvæði varðandi gerð mann-
virkja. Er þess vænzt, að frumvarp að staðli um þetta
efni verði tilbúið innan skamms.
Þess skal að lokum getið, að Iðnaðarmálastofnun Is-
lands annast sölu og dreifingu á íslenzkum stöðlum, og
geta fyrirtæki, stofnanir og einstaklingar, sem vilja
eignast íslenzka staðla, snúið sér þangað.
(Fréttatilkynning frá Iðnaðarmálastofnun Islands)
TÍMARIT IÐNAÐARMANNA
119