Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1982, Síða 8

Hjörleifur Guttormsson, iðnaðarráðherra
Afmæliskveðja til
Landssambands
iðnaðarmanna
Hjörleifur Guttormsson, iðnaðarráðherra.
Landssamband iðnaðarmanna minnist 50 ára af'-
mælis síns um þessar mundir. Sambandiðhóf göngu
sína sem allsherjarsamtök iðnsveina og iðnmeistara í
löggiltum iðngreinum. Með stofnun sérfélaga og
sérsambanda iðnsveina í hinum ýmsu greinum hlaut
Landssamband iðnaðarmanna að þróast smám sam-
an í þá átt að vera öðru fremur samtök iðnmeistara.
Slík umbreyting á félagslegum bakhjarli reynir á
viðkomandi samtök meðan hún er að ganga yfir.
Það er holl lesning hverjum þeim sem glímir við
iðnaðarmál líðandi stundar að rifja upp sögu iðnað-
armannafélaganna og helstu baráttumál þeirra.
Hversu margir skyldu t.d. vita, að Iðnaðarmannafé-
lag Reykjavíkur, sem upphaflega hét raunar Hand-
iðnaðarmannafélagið, hafði starfað í 65 ár, þegar
Landssamband iðnaðarmanna var stofnað 1932.
Landssambandið hlaut þannig í vegarnesti ávinn-
inga af starfi þessa félags og annarra hliðstæðra sem
störfuðu víða um land.
Iðnaðarmannafélag Reykjavíkur, sem á 115 ára
afmæli á þessu ári, vann ötullega að margháttuðum
hagsmunamálum stéttarinnar, sem miklu vörðuðu
fyrir þjóðarheildina. Það beitti sér fyrir skólahaldi
fyrir iðnaðarmenn árið 1873 („Sunnudagsskólinn")
og stofnaði Iðnskólann í Reykjavík árið 1904. Félag-
ið átti stærstan hlut að undirbúningi iðnlöggjafar-
innar, sem svo var nefnd, þ.e. laga um iðju og iðnað
og laga um iðnaðarnám, en hvort tveggja voru sett
árið 1927. Þessi lög þóttu tryggja mun betur frá því
sem áður var aðstöðu iðnaðarmanna í þjóðfélaginu.
Iðnaðarmannafélagið hóf útgáf’u á Tímariti iðnað-
armanna árið 1927 og Landssamband iðnaðar-
manna tók við útgáfu þess árið 1936. Meðal merkra
áfanga í sögu iðnaðarins eftir stofnun Landssam-
bandsins má nefna setningu laga um Iðnlánasjóð
árið 1935, stofnun Iðnaðarbankans árið 1953 og
setningu laga um Iðnrekstrarsjóð 1973, en hann
hefur nýlega verið efldur verulega og Landssam-
bandið fengið aðild að stjórn sjóðsins.
Það er forvitnilegt að glugga í samþykktir fyrsta
Iðnþingsins, stofnþings Landssambands iðnaðar-
manna árið 1932, og bera efni þeirra saman við þau
mál sem nú er verið að fjalla um hjá hagsmunasam-
tökum 1 iðnaði og á vegum stjórnvalda.
Þá eins og nú beindust kröfurnar að bættri verk-
menntun, að lagfæringum í tollamálum og að stuðn-
ingi ríkisins við ráðgjafaþjónustu í iðnaði. Þá eins og
nú lögðu iðnaðarmenn áherslu á það í samþykktum
sínum, að landsmenn beindu viðskiptum sínum í
auknum mæli til innlendra framleiðenda, og hvatt
var til athugana á stofnsetningu nýrra iðnfyrirtækja.
Þá eins og nú tölclu menn mikils um vert að komið
yrði upp raforkuverum til eflingar iðnaði og að hag-
nýtt yrðu þau verðmæti sem hér finnast í jörðu. Og
þá eins og nú sögðu hagsmunasamtök stjórnvöldum
til syndanna, m.a. vítti stofnþing Landssambandsins
harðlega það tómlæti, sem Alþingi hefði að þess
dómi sýnt nálega öllum málum iðnaðarmanna.
Þessi dæmi sýna, að þótt þjóðlífsmyndin sé breytt,
eru viðfangsefni líðandi stundar um margt hin sömu
í iðnaðarmálum. Um vissa þætti þessara mála má
segja að ríki þjóðarsamstaða, a.m.k. um markmiðin.
Eg neíni sem dæmi þá áherslu sent í orði er lögð á
bætta verkmenntun í landinu. I öðrum efnum er um
að ræða samstöðu verkalýðssamtaka og at\ innurek-
enda. Þar nefni ég sem dænti sameiginlegar áskor-
anir þessara samtaka um að almenningur kaupi
fremur innlendar framleiðsluvörur en erlendar.
Loks eru svo þeir málaflokkar, þar sem leiðir skilja
vegna auðsærra hagsmunaárekstra. Þar væri af
nógu að taka, en Landssamband iðnaðarmanna hef-
Framhald á bls. 23
6
Timarit iðnaöarmanna