Tímarit iðnaðarmanna - 01.10.1982, Blaðsíða 14

stundum andað köldu í garð iðnaðarmanna. Ekki
síst hefur það komið fram, er einstakir þingmenn og
stundum íleiri saman hafa veist harkalega að starfs-
réttindum iðnaðarmanna. A fyrstu árum mínum í
embætti forseta Landssambandsins vorum við mjög
í vörn í þessum efnum, og fram kom m.a. lagafrum-
varp um iðju og iðnað, sem var alveg óviðunandi
fyrir okkur iðnaðarmenn, og bein atlaga við iðnrétt-
indi okkar. Fannst okkur mjög hyglað að verk-
smiðjuiðnaðinum, iðjuuni eins og hann kallaðist þá,
og á kostnað hinna löggiltu iðngreina. Sumum
fannst mikið liggja við að knýja í gegn þetta frum-
varp, þrátt fyrir, að það væri í óþökk iðnaðarmanna.
Meira að segja forseti annarrar þingdeildar Alþing-
is, Gísli vinur minn Jónsson, sem á sínum tíma hafði
verið fyrsti vélstjóri á Frekjunni, sagði, að málið
skyldi í gegn. Við værum svo þverir, að ekki væri
nokkur von til þess að ná samkomulagi við okkur.
Því væri réttast að leggja málið undir dóm þing-
heims. Eg benti honum þá á, að hann hefði nú aðeins
eitt atkvæði, þegar til atkvæðagreiðslunnar kæmi,
svo að alls ekki væri útséð um, hvernig fara mundi.
Varð þá Gísli reiður, rauk út og skellti hurðinni á
eftir sér. Eg flýtti mér á hinn bóginn til þess að
hafa upp á framkvæmdastjóra Landssambandsins,
Eggerti heitnum Jónssyni, lögfræðingi. Hann var í
hálfu starfi hjá Landssambandi iðnaðarmanna, en
hálfan daginn vann hann hjá Reykjavíkurborg í
þeirri deild, sem íjallaði m.a. um barnsmeðlög. Þessi
deild var í gamla Hekluhúsinu. Þegar ég kom þang-
að í miklum ílýti, rakst ég á Oskar Borg, þann kurt-
eisa lögfræðing, en hann var samstarfsmaður Egg-
erts. Eg spurði auðvitað strax um Eggert, en Oskar
svaraði: „Eggert er ekki við, en ef þér eruð kominn
hingað til að borga barnsmeðlag, get ég tekið við
peningunum." Nú, ég var ekki þarna kominn í þess-
um erindagjörðum, heldur til að hafa upp á fram-
kvæmdastjóra Landssambandsins, svo að við gætum
í sameiningu náð tali af þeim alþingismönnum, sem
við töldum okkar málstað hlynnta. Eg hafði svo upp
á Eggerti, og við rérum í þingmönnum eins og við
gátum. Þegar þingmenn gengu til atkvæðagreiðslu,
fylgdumst við með því. Okkur til mikils léttis gekk
málið okkur í vil, og frumvarpið var fellt.
Nú er það kunnara en frá þurfi að segja, að stjórn-
völd hafa löngum verið óspör á yfirlýsingar um að
efla beri íslenskan iðnað og skapa honum eðlileg
vaxtarskilyrði. Raunin er því miður oft allt önnur, og
engu er líkara en stjórnvöld vilji beinlínis kaffæra þá
iðnaðarstarfsemi, sem hér er fyrir í landinu. Nærtæk
dæmi um þetta eru húsgagna- og innréttingaiðnað-
urinn og skipaiðnaðurinn. í þessum greinum hefur
árum saman verið unnið markvisst að uppbyggingu
fyrirtækja, alltaf með harðfylgi góðra athafnamanna
og stundum með lánafyrirgreiðslu úr sjóðum iðnað-
arins. Nóg er til af hæfu fólki til að starfa í þessum
greinum. En hvað gerist? Jú, fiskiskipum, smíðuð-
um erlendis, er dembt inn í landið í tíma og ótíma, og
flóðbylgjur húsgagna- og innrétdnga frá nágranna-
löndum okkar skella sífellt á okkur. Afleiðingarnar
eru svo þær, að skipasmíðastöðvarnar standa van-
nýttar stóran hluta ársins. Þær fá ekki að smíða skip
og brúa þannig dauða tímann, er myndast í stöðvun-
um á milli þess, sem þær sinna óstöðugum ogsveiflu-
kenndum viðgerðarverkefnum. Slíkt ráðslag er auð-
vitað stöðvunum ákaílega óhagstætt. I húsgagna- og
innréttingaiðnaðinum minnkar markaðshlutdeild
innlendra fyrirtækja stöðugt, og gömul oggróin fyr-
irtæki leggja upp laupana. A meðan þetta er allt
saman að eiga sér stað, er forvitnilegt að fylgjast með
gerðum alþingismanna, ríkisstjórnarinnar og ann-
arra þeirra, sem áhrif hafa á stefnu hins opinbera í
málefnum atvinnuveganna. Hvað iðnaðinn varðar,
fer allur tími og orka þessara mætu manna í það að
bollaleggja alls konar milljarðaævintýri, sem eiga sér
vægast sagt hæpinn rekstrargrundvöll, og eru langt
frá því að vera atvinnuskapandi, þegar haft er
í huga, hversu gífurlegt fjármagn á að vera bund-
ið í rekstrinum. Dæmi af handahófi um þessi áform
og gæluverkefni hins opinbera eru sykurverksmiðja,
steinullárverksmiðja, sjóefnavinnsla o.fl. Af svip-
uðum toga eru umræður um orkumál. Þar virðast
sumir eiga að fá raforkuna á útsöluverði, en
hefðbundinn iðnaður, sem er stór orkukaupandi,
verður hins vegar að greiða fyrir hana gífurlega
hátt verð. Menn ættu fremur að hugleiða, hví-
lík lyftistöng það væri iðnaði okkar, sem nú er
fyrir hendi og við höfum þekkingu á, eí þessu
mikla fjármagni væri varið til uppbyggingar hans,
a.m.k. að einhverju leyti. Að minni hyggju er enginn
vafi á því, að hver króna, sem færi í frekari uppbygg-
ingu hefðbundinna iðngreina, skilaði þjóðarbúinu
margfalt meira en þær, sem veittar yrðu í ýmis konar
nýiðnaðarverkefni. Við gætum ekki einungis varist
innflutningi frá erlendunr keppinautum, heldur
ættu útflutningsmöguleikar okkar að aukast veru-
lega. Eg veit ekki betur en þau fiskiskip, sem íslensk-
ar skipasmíðastöðvar hafa byggt á undanförnum
árum, séu fyllilega sambærileg við það besta, sem
komið hefur frá öðrum þjóðum, sem fremst standa í
skipasmíðum, og ef eitthvað er, þá eru skipin betri,
sem smíðuð eru af íslenskum höndum. Þegar ég hóf
að starfa innan Landssambands iðnaðarmanna,
þurfti mikið að takast á við ýmis vandamál skipaiðn-
aðarins, sem á þeim tíma snérust að vísu að mestu
um tréskipasmíðar. Ég minnist þess til dæmis, að
bátasaumur féll undir ákvæði um svonefndan báta-
gjaldeyri, en hann var hugsaður sem hár lúxustollur
á fjölmargar vörutegundir og auðvitað voru vélar,
tæki og,efni til bátasmíðanna einnig tollað. Síðan
12
Timarit iÖnaðarmanna