Vikan - 05.05.1960, Blaðsíða 10

FANGINN I FAGUREY
Nmásagfa efiir
Georg:
Tveit.
#
PELLI var eini afbrotamaðurinn I bænum. Það
hélt Hoth yfirlögreglubjónn að mlnnsta kosti.
Hann sá um öll glæpamál, er til lögreglunar kasta
komu í litla sjávarþorpinu sem saga vor gerist I.
Hann komst rétt svona að orði:
— Hér fyrrum var ekki til annað en löghlýðið
fólk í þessum bæ. Kæmi það fyrir, sem sjaldan
var, að innbrot væri framið, var það ævinlega
einhver aðvlfandl prakkari, sem gerði það. En
síðan þessi Pelli varð nógu stór til að ráða við
slíkt, hefir hann annast alla þjðfnaði innanbæjar
einsamall, og ekki þurft á neinni aðstoð að halda
frá utanaðkomandi aðiljum.
Hann sagði þetta melr að segja fyrir rétti, hann
stóð í vitnastúkunni og gaf skýrslu um rannsóknir
sinar I málinu gegn Viktori Emanúel Ólsen, er
var sakaður um innbrot I fjórða sinni. Það var
sem sé hans rétta heiti. Pelli var bara gælunafn
er hann hafði hlotið á barnsaldri. og verðleikar
hans á fullorðinsárum höfðu varpað frægðarljóma
á nafnið um allan bæinn.
Pelli hafði byrjað með lítið. Fyrst var það smá-
vegis tækifærishnupl úr búðum. Svo tók hann
fyrir vasaþjófnað og gerðist snjall í honum. EVi
sennilega hefir verið Htið upp úr þvf að hafa,
enda tók nú Pelli að semja slg að dýrari háttum.
Hann færði starfsemina út, svo nú náði hún einnig
til þess að stinga upp lása á Ibúðum og brjótast
inn I búðir og skrifstofur.
Þessari framabraut hafði hann svo haldið ó-
slitið, að undanteknum smávegis töfum vegna
nokkurrra minni háttar fangavista. allt þangað
til hann sat nú hér fvrir rétti, ákærður fyrir hinn
mikla úrahjófnað hiá Magnesen úrsmið.
En sjálfur stóð Pelli á þvi fastar en fðtunum,
að hann hefði aldrei nokkurntima gert neitt
rangt. Hann hefði alltaf verið saklaus sekur dæmd-
ur, og ævinlega eftir likum. Gat hann gert nokk-
uð að þvl, þðtt ókunnur maður kæmi til bæjarins
og brytist Inn? Og var rétt að hegna honum
fyrir það, hvað eftir annað. þó hann væri svo
óheppinn að rekast á þenna aðkomumann og kaupa
af honum hina og aðra hluti, I þeirri trú að þeir
væru vel fengnir? Það gat ekki legið öðruvfsl I
þessu en svo. áleit Pelli, að Roth yfirlögreglu-
þjónn væri blátt áfram skyldugur til að skaffa
einhvern þjóf öðru hvoru. En hvað kom til að
maðurinn gat þá aldrei fundið rétta þjófinn?
Annars hafði Pelli ágætt vopn I höndum að
þessu sinni. Hvers vegna fann Roth ekki mann-
inn, sem braust inn I skrifstofuna hjá Abelsen
kolakaupmanni fyrir ári slðan. og stal peninga-
kassa með fullum þrem þúsundum króna? — Ef
ekki hefði hitzt svo á, að ég sat inni um sama
leyti, hefði skuldinni verið skellt á mig fyrir það
líka, sagði Pelli fyrir réttinum.
Honum var líka óhætt að spila þessu trompi
út. Það var enginn inni I réttarsalnum og enginn
í allri borginni, sem vissi það, að Pelli hafði hitt
þjófinn í fangelsinu og látið orð liggja að ávæn-
ingi um peningakassann hjá Abelsen. Það gæti
orðið dágott kjaftshögg á Roth yfirlögregluþjón.
Það varð líka svo. Margir bæjarbúa tóku að efast
um dugnað yfirlögregluþjónsins við rannsókn
sakamála.
EN TROMPIÐ dugði ekki. Pelli var dæmdur I
eins árs fangelsi og fimm ára gæzluvarðhald, fyrir
úraþjófnaö hjá Magnesen. Meðan hann sat I gæzlu-
varðhaldi, hafði farið fram á honum geðrannsókn,
og fundu sérfræðingar af henni að maðurlnn hafði
mjög ófullkomnar sálargáfur, og hætta á endur-
tekningu refsiverðra athafna írá hans hendi. En
i dómsforsendum komst rétturinn svo að orði, að
ekki kæmi fangavist til greina um varðgæzlu-
*tímann, og væri til þess ætlast að ákæruvaldið
fyndi gæzlu hans mildara form.
Pelli hafði aldrei fallist á neinn dóm yfir
sér, og hann gerði það ekki heldur I þetta sinn.
En hann skaut dómnum ekki heldur til hærri
réttar. Hann lét bara reka á reiðanum þangað til
umhugsunarfrestur var útrunninn og hann var
sendur úr bænum til þess að afplána aðaldóminn.
En Roth yfiriögregluþjónn vildi helzt að hann
sæist aldrei I bænum framar. Og hann kunni síður
en svo vel við orðalag réttarins um að sýna hon-
um sérstaka vægð I gæzlunni. Hann hafði nú fyrir
alvöru hafið baráttu gegn þessum eina afbrota-
manni bæjarins, og hann ætlaði ekki að gefast
upp fyrr en hann væri búinn að koma honum
á kné.
Og meðan Pelli sat inni og afplánaði uppkveðinn
dóm, hugsaði Roth yfirlögregluþjónn upp ráð.
og annaðist nauðsynlegan undirbúning til að
hrinda þvi í framkvæmd.
Fyrst gerði hann sér ferð niður á bryggju til
Jörundar kaupmanns og tók hann tali. Jörundur
verzlaði með allskonar veiðarfæri, og það var
hann sem átti Fagurey. Hún var eyðihólmi nærri
miðja vegu milli meginlands og eyjarinnar sem
iá svo langt út til hafs, að litli st.randferðabát-
urinn var hátt unp I tvo t.íma á leiðinni frá bæn-
um og út þangað. Upphaflega var það ein verk-
smiðian úti á eynni, sem átti hólmann. En þegar
afi Jörundar hætti við sióinn á sfnum tíma, eftir
að hann hafði verið skipstjóri á eigin skútu í
mörg ár, keypti hann Fagurey og lét byggja þar
sterklegt timburhús, með stórri stofu. eldhúsi og
tveim svefnherbergjum. Bjó skipstjóri þar úti
allan birtutíma ársins, og veiddi smáfisk.
Að honum látnum gekk Fagurey í arf til af-
komenda hans, og nú var það sonarsonur hans
sem átti hólmann. Hann sá um að kofanum væri
haldið við, og lét allt innan veggja vera eins og
það hafði verið á dögum afa hans. En sjaldan
dvaldi hann þar sjálfur. Fjölskyldan kærði sig
lítið um að sigla á sæ út um helgar, kaus heldur
bílferð inn til landsins.
Roth yfirlögregluþjónn taldi sig vita hvernig
fara ætti að Jörundi kaupmanni. Hann varð að
fara afskaplega gætilega, til Þess að Jörund grun-
aði ekki að I rauninni væri honum efst í huga að
reyna að gera hólmann að lítilsháttar Djöflaey
til sinna eigin Þarfa.
— Ég kem ekki til þín sem lögreglumaður að
þessu sinni, Jörundur, sagði hann. — Ég kem I
einkaerindum. Ég vildi gjarna reyna að hjálpa
Pella eitthvað, þegar hann kemur úr tukthúsinu,
eftir að hann er búinn að þola sinn dóm. En það
verður ekki svo auðvelt. jEnginn vill hafa hann
í vinnu. Og ekki vill faðir hans sjá hann, svo
hann fær ekki að vera heima. Þú ert eini maður-
inn í öllum bænum, Jörundur minn, sem getur
látið Pella í té bæði vinnu. fæði og húsnæði.
— Get ég? sagði Jörundur og var ekki laust
við að hann yrði smeykur.
— Já, einmitt þú, Jörundur. Þú ert stórfram-
leiðandi í veiðarfærum, svo þú þarft á manni
að halda til að binda á uppihöld og jafna á teina
og svo til að hnýta ný fiskinet. Og þú átt fyrir-
taks íbúð úti á Fagurey. Það væri ekki amalegt
fyrir hann Pella, að sitja þar og vinna fyrir þig.
Og þar gæti hann líka haldið til. Þú þyrftir ekki
annað en að senda honum matarkassa einu sinni
í viku. Ef í það færi, skal ég tala við skipstjórann
á strandferðabátnum og fá hann til að fara upp
undir i Fagurey. Þá geta þeir bara fleygt kass-
anum i land, það kvað vera svo aðdjúpt kringum
hólmann, er mér sagt, og þá ætti það að geta
ert sig.
Ja, þú vilt nú kannski segja að það sé ómögu-
legt fyrir nokkurn lifandi mann að búa úti á
eyðiskeri, aleinn og einangraður. Þá skaltu minn-
ast þess, að Pelli er ungur. Og hvað eru þeir ekki
margir, karlarnir, sem búa aleinir í agnarlitlum
fiskimannakofum, út með öllum fjörðum. Hvað
finnst þér um það? Ekki er það nú öllu betra.
Og ég veit að hann Pelli klárar sig af þvi.
Hann getur haft hjá sér útvarp og spil. Þar
getur hann haft tal og tónlist allan heila daginn,
ef hann vill, það truflar engan, og þegar hann
hefir ekkert að gera, getur hann lagt kabal. Svo
getur hann tekið á móti kunningjum sínum þegar
svo ber undir. En hann má ekki hafa bát hjá sér
í hólmanum og ekki fara I bæinn, nema lögreglan
leyfi. Þvi lagavaldið verður að gefa honum auga
ennþá I nokkur ár.
En verði hann iðinn og hagi sér i öllu vel þar
útfrá, ættu ekki að þurfa að liða fimm ár, Þang-
að til hann gæti flutt sig aftur til bæjarins og
reynt að fá sér þar eitthvað að gera.
— En heldur þú að Pelli kunni nokkuð til þess-
ara verka, sem Þú varst að nefna? spurði Jörund-
ur. — Þetta með uppihöld og teina og netahnýt-
ingar?
Roth yfirlögregluþjónn brosti við.
— Nei, I hreinskilni sagt held ég það ekki,
Jörundur minn. Pelli hefir aldrei gert ærlegt
handarvik, alla sina ævi. En þegar vinur okkar
beggja, Þorkell gamli veiðikló, væri búinn að hafa
hann undir handarjaðrinum til kennslu, I nokkra
daga, ætti að vera öðru máli að gegna. Og ég skal
tala um það við Þorkel. Þetta verður auðvitað
ekkert annað en honum til dægradvalar, óg Það
hugsa ég að Pella líki. Hann hefir sýnt það og
sannað að hann er gefinn fyrir dægradvöl, hvert
sinn er hann hefir komist niður I vasa náungans
eða getað stungið upp hurðarskrá.
Jörundur kaupmaður sat steinþegjandi stundar-
korn og var hugsi.
— Ég skal athuga þetta, Roth. sagði hann. —
Það er kannski ekki alveg óhugsandi að ég fallist
á það.
Hann hugsaði um Það í nokkrar vikur. Loksins
kom þar, að hann lofaðist til að láta Pella hafa
vinnu, þegar hann kæmi aftur út úr fangelsinu,
eins og Roth hafði stungið upp á.
OG EINN góðan veðurdag um sumarið kom
Pelli til bæjarins aftur. Roth yfirlögregluþjónn
stóð sjálfur á bryggjunni og tók á móti honum.
En hann var klæddur venjulegum jakkafötum,
svo það vakti enga sérlega athygli þegar þeir
óvinirnir gengu saman upp eftir bryggjunni og
til búðar Jörundar kaupmanns.
Roth yfirlögregluþjónn hafði búizt við að Pelli
mótmælti hástöfum atvinnu þeirri sem hann hafði
útvegað honum. En þótt einkennilegt mætti virð-
ast, gerði hann það ekki. Þegar inn til Jörundar
var komið, og Þeir seztir á skrifstofu hans, fylgd-
ist Pelli rækilega með því, er Roth útskýrði hon-
um allt sem viðkom vinnu og vinnustað, skilmála
og hvað annað. Og þegar Pelli hafði fengið vitn-
eskju um allt sem að þessu laut, sagði hann, Roth
til mikillar furðu:
— Þetta lætur svo sem ekki illa í eyrum.
Með þessu getur hann nú bæði átt við þetta
og hitt, hugsaði Roth. Hann vissi það af gamalli
reynslu, að ekki var alltaf gott að vita hvað Pelli
var að fara. Þvi gat þetta tilsvar hans gjarna
legið að því, að hann ætlaði sér að freista undan-
komu. Hvernig sem hann ætlaði sér nú að koma
þvi í verk, frá hólma langt úti 1 hafi. En fyrir
þetta varð Roth yfirlögregluþjónn enn ákveðnari
i að gæta sem fyllstrar varúðar.
1Q
Jti.
yÍKAN