Vikan - 25.08.1960, Page 16

Þekktu sjálfan þig
BÓNORÐ
Hann þóttist viss um oð henni þætti
vænt um hann, og lá jbd ekki bónorð
beinast v/ð ...
Þau gengu eftir grænum stígunum I Fontenay-aux-Roses.
— Þér eruð svo undarlega annars hugar í kvöld, Maurice,
sagði stúlkan. Þér hafið víst ekki drukkið of mikið á veit-
ingahúsinu í gær? Er yður illt i höfðinu?
— Nei, mér er ekki illt í höfðinu, svaraði ungi maðurlnn,
en i sannleika sagt, þá er hjartað ekki í sem beztu lagi, þvl
að ... þvi að ...
Hann lauk ekki setningunni, heldur virtist önnum kafinn
við að troða í pípuna sina og kveikja svo í henni af mikilli
nostursemi. En uppi við breiðan steinmúr lét hann loks verða
að þvi:
— Sjáið þér til. Solange, ég var að hugsa um okkur tvö.
Við höfum þekkzt I næstum f jóra mánuði, og ... ja, mér er
farið að falla vel við yður ... Viljið þér giftast mér?
Hún leit rannsakandi á hann.
— Eiginlega ætti ég nú að roðna, en — kæri Maurice, —
þér verðið mér ekki reiður, ef ég neita I hreinskilni?
Fingur hans, sem héldu um handlegg hennar, mhstu mátt
sinn.
— Má ég spyrja: Hvers vegna?
— Vegna þess að mér finnst mér
ekki þykja nógu vænt um yður.
— Þetta er að minnsta kosti hrein-
skilnislega sagt.
Hann sló úr pípunni og setti upp
ósegjanlegan drungasvip:
— Það er vlst komlnn tlmi til þess
að halda helm.
Þau héldu þögul heim á leið.
— Fg hef vist ekki sært yður?
spurði Solange hikandi, þegar þögnin
tók að kvelja hana.
— Nei, nei. svaraði hann um hæl.
Skiljið bér: Þér eruð svo undursam-
ieg stúlka. við erum næstum jafn-
gömul. þér eruð nflcrranni minn og
svo framvegls, að mér fannst. — ef
svo má segja. — þetta beinlínis við-
elgandi. Og bar sem maður verður
fvrr eða síðar að hugsa til giftingar.
■— ia. mér fannst þér vera alveg t.il-
valin En við skulum vera gððir vin-
ir framvegis. bér skuluð gleyma
bessu. og ég beiti bvl að minnast ekki
framar á bað. Fg er ekki ýklagamall
enn. svn að nætrnr tími er til stefnu.
— Þér seeið betta svo ... svo h'sn-
urslaust. eins og ... eða var yður
ef tii vill alls ekki alvara?
— .Tú. jú. Solange. auðvitað. Eg
vnr bara svo heimskur. að ég hélt.
að vður væri farið að þvkta svolítlð
vænt um mig. Nei. ég er sannarlega
þakklfltur fvrir að ffl heiðarlegt svar.
Auk þess, þegar ég flkveð loks að
giftast, — sem ég geri fyrr eða sið-
ar, — ætla ég sannast að segja að
finna mér konu. sem ég bykist viss
um, að elski mig.
— Hafið bér einhverja sérstaka
konu I huga?
— Já, reyndar, — kornunea. heill-
andi konu. Hún er fögur að flestra
dómi ... Hún er ekki meira en átifln
ára. — og þá verð ég komin i góða
stöðu og get veitt, henni trygga fram-
tið og einlæga ást ...
— En. Maurice! hrópaði Solange.
Hreinskilni yðar særir mig næstum,
— og þér, sem þóttuzt elska mig ...
Maurice virtist hugsi.
— Elska? endurtók hann, hvað
tflknar það svo sem? Mér var farið
að þykja mjög vænt um yður, það
er allt og sumt. En ef til vill eigum
við ekki vel saman. Þér eruð mjög
sjálfstæð og þroskuð kona, — ef til
vill ögn of köld I viðmóti ...
— Hvers vegna segið þér þetta við
mig?
— Vegna þess, að þér eruð vinkona
mln, og ég vona, að svo verði fram-
vegis. Mig langar hálfvegis til þess
að kynna yður fyrir ungu stúlkunni.
— Það væri skemmtilegt að heyra
álit yðar á hennl.
— Þessi stelpugæs kemur mér
ekkert við, hreytti Solange út úr sér.
En ég er búin að týna armbandinu
minu ... Ég hlýt að hafa týnt þvi,
þar sem við snerum við.
Framhald á bls. 31.
DULIN ÞJÁNING.
„Mitt innra líf er eins og opin
kvika. Það er eins og sársauki
leynist djúpt í hugarskoti minu.
Oftast verð ég hans ekki var, en
svo brýzt hann skyndilega fram,
logandi sár, svo að ég kveinka mér
jafnvel með stunu eða hljóði. Þann-
ig altekur hann mig nokkra stund,
sjaldan lengi i senn, og stundum
tekst mér jafnvel fljótlega að bæla
hann niður aftur.
í fyrstu tók ég þessa truflun ekki
alvarlega og reyndi lengi að telja
mér trú um, að þetta væru eðli-
legar sálrænar hræringar, rétt eins
os þegar maður finnur til andúðar
eða viðbjóðs.. Svo tók ég eftir þvi,
að tilefnið til sársauka mins var
oftast einhver innri hræring-
minning eða tilhugsun, sem flaur
snögglega gegnum huga minn. Síð-
an hefur mér verið órótt út aí
þessu. Geng ég með einhverja geð-
veiln? Hvernig geta smávægileg at-
vik. sem varla er orðum að eyð-
andi, valdið manni sársauka og
hugarkvöl, þegar þau leiftra skvndi-
lega gegnum hug manns? Finna
allir menn þennan sársauka, eða
er þetta sjúklegt afbrigði hjá mér?
Er nokkur lækning til við þessu?“
Þessi orð eru lokakafli úr lengra
samtali. Höfundur þeirra hefur
levft mér að birta bau hér, af þvi
að þau lvsa vel fyrirhæri. sem
margt fólk verður vart við hjá
sjálfu sér, en kann ekki að skýra
oc getur ekki losnað við. Það er
einkennandi, að hann talar um,
hvernig sér takist að bæln sársauk-
ann og bægja honum frá. í þvi
finnur hann stundarfró. En dýpra
séð, er bælingin einmitt sú upn-
snretta. sem þjáning hans strevmir
úr. Og hann er ekki einn um hana.
HIÐ VIÐKVÆMA GEÐ.
Geð manna er misjafnlega við-
kvæmt. Sálrænar hræringar, sem
raska gersamlega jafnvægi sumra
manna og valda þeim slikri kvðl,
sem lýst var hér að framan, hafa
aðeins grunn áhrif á aðra og láta
þá jafnvel ósnortna.
Þó að rekja megi bennan sárs-
auka til sérstakra erfiðleika i liró-
un barnsins, kemur hann miklu á-
takanlegar fram hjá liinum full-
orðna. Það eru sálkönnuðirnir,
sem hafa lagt sig sérstaklega fram
við að túlka þennan viðbragðs-
hátt mannsins, og þeir nota þá lik-
ingu, að harnið sé i unpvexti sin-
tim umlukt ókleifum hnitbiörgum
boðs og banns. Auðvitað tekst þvi
misjafnlega að fullnægja þeim hegð-
unar- og kunnáttukröfum, sem flók-
in samfélagsmenning gerir til þess.
En fyrir mistök sin sætir það gagn-
rýni, og þá getur fgrið svo, að það
játist viðnámslaust undir siónarmið
gagnrýninnar og fordæmi ófullkom-
leika síns eigin eðlis.
Þessi viðleitni menningarsamfé-
lags að beygja einstaklinginn skil-
yrðislaust undir siðaboð sin verð-
ur um megn mörgum geðríkum
kleyfhuga, sem tekur boðorðin al-
varlega og hneigist að eðlisfari til
strangrar sjálfsgagnrýni. Þá vex
tvídrægni og óþægileg spenna hið