Fréttablaðið - 02.12.2009, Side 24

24 2. desember 2009 MIÐVIKUDAGUR
UMRÆÐAN
Þórólfur Matthíasson
skrifar um útgerð
Á tyllidögum hreykja útgerðarmenn sér af
því að útgerð hér á landi
njóti ekki ríkisstyrkja. Sé
grátkórsgállinn á þeim
kvarta þeir undan að þurfa
að keppa við ríkisstyrktan
sjávarútveg Evrópusambandsland-
anna á helstu mörkuðum.
Og þó er þetta með óniðurgreidd-
an íslenska sjávarútveg ekki rétt.
Ottó Biering Ottósson rekur umfang
niðurgreiðslna í íslenskum sjávar-
útvegi í meistaraprófsritgerð sinni
í hagfræði frá árinu 2004 og styðst
m.a. við skilgreiningar Matvæla-
og landbúnaðarstofnunar Samein-
uðu þjóðanna. Lesa má úr þeirri
ritgerð að niðurgreiðslur í þröng-
um skilningi nemi 6% af verðmæti
landaðs afla. Sjómannaafslátturinn
vegur þungt í þeirri tölu.
Sú staðreynd að sjómannaafslátt-
urinn telst niðurgreiðsla skv. skil-
greiningum alþjóðastofnana fell-
ur illa að málflutningi talsmanna
útgerðar og sjómanna. Erfitt er að
henda reiður á hvað sjómannaaf-
slátturinn er, sé hann ekki niður-
greiðsla, þó nefna sjómenn gjarn-
an að hann sé umbun fyrir fjarveru
frá fjölskyldu. Þau rök standast illa
þegar framkvæmdin er skoðuð.
Fingraför samningamanna útgerð-
ar og sjómanna eru augljós þegar
ákvæði skattalaga um sjómannaaf-
slátt eru skoðuð: Sjómannaafsláttur
nær til þeirra aðila sem sjómanna-
félögin semja fyrir, þ.m.t. hlut-
ar-ráðinna beitningarmanna sem
í landi vinna, sjómanna á ferjum,
dýpkunarprömmum, sanddælu-
skipum og þar fram eftir götun-
um. Þá er gerð heiðarleg tilraun
til að fella fjölda frádráttardaga að
ráðningartíma sjómanns hjá útgerð
séu ráðningardagar fleiri en sjó-
ferðardagarnir. Þetta er
gert með því að margfalda
fjölda lögskráningardaga
hjá lögskráningarskyld-
um aðilum með stuðlinum
1,49 og með því að heimila
sjómönnum á skipum sem
ekki eru lögskráningar-
skyld að telja fram til frá-
dráttar almenna vinnudaga
á útgerðartímabilinu óháð
því hvort farið er á sjó eða
ekki. Þetta ákvæði á við um mjög
marga dagróðrarbáta. Þannig er
umtalsverður hluti afsláttardag-
anna vegna manna sem eiga þess
kost að hverfa til eigin heimilis
daga og nætur með sama hætti og
aðrir launþegar geta gert. Því til
viðbótar teljast frídagar til afslátt-
ardaga hjá hinum sem sannanlega
dvelja fjarri heimili. Líklega eru
skattafsláttardagar hátt í tvöfalt
fleiri en lögskráningardagar. Sjó-
mannaafslátturinn hefur því á sér
allt yfirbragð launagreiðslu. Eini
munurinn á sjómannaafslættinum
og öðrum starfstengdum greiðslum
til sjómanna er að greiðandinn er
ríkissjóður en ekki útgerðin.
Með sjómannaafslættinum hefur
útgerðarmönnum tekist að senda
hluta af reikningnum fyrir útgerð-
arkostnaðinum til ríkissjóðs og
þar með til almennra skattgreið-
enda. Nú hafa hvorki ríkissjóður
né almenningur lengur efni á þess-
ari niðurgreiðslu og kostnaðarþátt-
töku.
Rekstrarafgangur útgerðar er
umtalsverður um þessar mundir
og rekstrarafkoma útgerðar sjald-
an verið betri. Útgerðarmenn þurfa
því tæpast að vera ölmusumenn
ríkissjóðs lengur þegar kemur að
launagreiðslum og væri manndóms-
bragur að ef þeir leystu almenning
þegar undan þessum útgjöldum.
Höfundur er prófessor
í hagfræði við hagfræðideild
Háskóla Íslands.
Niðurgreiðslur í útgerð
ÞÓRÓLFUR
MATTHÍASSON
Er loðnan að hverfa?
OPINN FYRIRLESTUR
Björn Birnir, prófessor í stærðfræði við University
of California í Santa Barbara og gestaprófessor við
verkfræði- og náttúruvísindasvið Háskóla Íslands,
heldur opinn fyrirlestur í Hátíðasal Háskóla Íslands
í dag, miðvikudag 2. desember kl. 16.00.
Í fyrirlestrinum rekur Björn leiðir til að leita svara
við spurningum um göngu loðnunnar og hvernig
má beita stærðfræðilíkani til að finna hagkvæmustu
aðferðina til veiða.
Kristín Ingólfsdóttir, rektor Háskóla Íslands, stýrir
umræðum að fyrirlestrinum loknum.
Ókeypis aðgangur – allir velkomnir.
www.hi.is
PI
PA
R\
TB
W
A
SÍ
A

Hringdu í síma
ef blaðið berst ekki