Fréttablaðið - 09.12.2009, Qupperneq 24

24 9. desember 2009 MIÐVIKUDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til
að senda línu og leggja orð í belg um
málefni líðandi stundar. Greinar og
bréf skulu vera stutt og gagnorð. Tekið
er á móti efni á netfanginu greinar@
frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar
sem finna má nánari leiðbeiningar.
Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í
Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum
miðlunum að hluta eða í heild.
Áskilinn er réttur til leiðréttinga og til
að stytta efni.
UMRÆÐAN
Árni Svanur Daníelsson og
Kristín Þórunn Tómasdóttir
skrifa um kristni
Það er aðventa og allt í kring-um okkur sjáum við merki um
að eitthvað er í vændum. Ljós á
húsum og trjám, jólalög í útvarpi,
auglýsingar og tilboð um hluti til
kaupa, tónleikar og listviðburðir
til að njóta, eru tákn um það sem
er í nánd. Við heyrum líka áköll og
áminningar um að veita hjálp og
aðstoð þeim sem minna mega sín. Á
þessum tíma er við hæfi að staldra
við, horfa í kringum sig og lesa tákn-
in í umhverfi okkar.
Að lesa samfélagið
Við sem eigum skólabörn, vitum
hvað það er magnað og flókið ferli
að læra að lesa. Með mikilli þraut-
seigju og þolgæði, og ótal upplestr-
arstundum fyrir mömmu og pabba,
lærist barninu að skilja að bók stafir
og hljóð mynda orð, sem mynda
setningar, sem hafa merkingu. Þar
með opnast því heill heimur sem það
hefur aðgang að, getur lært, skilið
og túlkað.
Læsi er ekki bara að kunna á stafi,
orð og setningar. Læsi í samtíman-
um snýst ekki bara um að geta til-
einkað sér þekkingu og staðreyndir,
heldur líka að geta metið það sem
við lesum og heyrum á gagnrýn-
inn hátt og skoðað í ljósi þess sem
við metum mest í lífinu. Það gerir
okkur kleift að tala saman um gildi
og verðmæti, og að leggja okkar
að mörkum við að móta umhverfið
okkar.
Að lesa trúna
Á aðventunni eru víða haldnir jóla-
tónleikar tónlistarskólanna þar sem
ótrúlega mörg börn mæta í fylgd
stoltra fjölskyldna til að deila gleði
tónlistarinnar sem þau hafa verið
að nema í haust og vetur. Fegurðin
og gleðin sem ríkir yfir unga tón-
listarfólkinu er eitt af þeim tákn-
um sem okkur er gefið til að minna
okkur á það sem skiptir máli í líf-
inu, sérstaklega á tímum sem valda
okkur ugg og kvíða. Þetta tákn vísar
í tvær áttir.
Önnur talar við okkur um aðstæð-
ur og þarfir barnanna okkar, og
minnir á ábyrgð okkar fullorðnu að
hlusta á þau, lesa það sem þau hafa
fram að færa og hlúa að þeim.
Hin áttin vísar til barnsins sem
við bíðum eftir á aðventunni. Það
er barnið sem stendur fyrir ljós
í myrkri, birtu í kulda, kærleika í
tómlæti og gleði í kreppu. Það er
barnið sem var sent í heiminn til að
kenna mönnunum að lesa lífið, svo
þeir gætu notið þess í fullri gnægð.
Það er farsælt og til heilla að vera
læs á táknin í kringum okkur og þar
með talið að vera læs á sína eigin
trú. Rétt eins og við erum tilbúin að
leggja heilmikið á okkur þannig að
börnin okkar læri að njóta tónlist-
ararfsins berum við ábyrgð á því að
þau hafi aðgang að trúararfinum og
geti notið hans.
Að lesa þarfir
Það er ábyrgðarhlutverk að lifa í
nútíma samfélagi, að vera upplýst,
læs og geta tekið þátt í lýðræðis-
umræðu. En ábyrgðin stoppar ekki
þar heldur felur hún líka í sér að við
eigum að vera þjónar hins góða og
talsmenn vonar í samfélaginu.
Svo þarf að stíga næsta skref.
Jesúbarnið sem kemur býður okkur
ekki aðeins að læra af sér og tala
heldur kallar það okkur til þjón-
ustu við lífið. Hin fjölþætta áskor-
un aðventunnar er þá þessi: Að við
hlustum, horfum, lesum og þjón-
um. Tölum um hið góða líf og þjón-
um því í öllu sem við gerum. Höfum
augun opin fyrir táknunum kring-
um okkur. Fyrir táknum um fegurð,
gleði og von, lyftum þeim fram og
minnum á þau. Fyrir táknum um
það sem er ekki í lagi: um fjölskyld-
ur sem líða skort, um fólk sem er
troðið á, um misrétti, um misferli,
um börn sem fá ekki að vera börn.
Við eigum að haga eigin lífi
þannig að það sé tími og rými til að
láta gott af okkur leiða. Við eigum að
láta okkur annt um þau sem þarfn-
ast – til dæmis með því að gefa mat,
peninga eða tíma til hjálparstofn-
ana sem sinna fólki nú fyrir jólin.
Við eigum að forgangsraða þannig
að börnin okkar finni hvers virði
þau eru. Við eigum að vera mál-
svarar réttlætis, sáttar og vonar í
samfélaginu.
Það er trúverðug kristni.
Höfundar eru prestar.
Trúverðug kristni
ÁRNI SVANUR
DANÍELSSON
KRISTÍN ÞÓRUNN
TÓMASDÓTTIR
UMRÆÐAN
Hermann Þórðarson
skrifar um Evrópumál
Í forystugrein Frétta-blaðsins 17.11 skrifar
Jón Kaldal grein um ESB
og vænir þar samtökin
Heimssýn um að haga sér
eins og sértrúarsöfnuður.
Ég geri ráð fyrir því að JK
sé Samfylkingarmaður og stuðnings-
maður aðildar eftir þessum skrifum
að dæma.
Andúð greinarhöfundar bein-
ist sérstaklega að nýkjörnum for-
manni Heimssýnar, Ásmundi Daða
Einarssyni, þingmanni VG,
og öðrum flokksbræðrum
hans sem hafa vogað sér
að standa upp í hárinu á
Samfylkingunni í Icesave/
ESB-málinu og tekið eigin
sannfæringu, eins og þeim
ber samkvæmt stjórnar-
skránni að gera, fram yfir
hollustu við framkvæmd-
arvaldið, sem virðist vera
í höndunum á fyrrverandi
dýrlingi og væntanlegum landsölu-
manni, sem kúgar forystu VG til
fylgis við ríkisstjórnina í Evrópu-
málunum.
Samfylkingin er eini stjórnmála-
flokkurinn á Íslandi sem styður
heilshugar aðild að ESB, hvað sem
það kostar, og minnir það um margt
á hvernig sértrúarsöfnuðir haga
sér. Samfylkingin telur sig vera
jafnaðarmannaflokk en hagar sér
eins og argasti íhaldsflokkur í þess-
um málum. Það er með ólíkindum
hvernig VG lætur kúga sig í þessu
máli og öðrum vafasömum málum
sem núverandi ríkisstjórn beitir sér
fyrir. Hvað varðar aðildarumsókn
til að fá svar við spurningum okkar
sem varða fyrst og fremst auðlind-
ir landsins, þá er það þegar vitað
hver svörin verða. Allir ábyrg-
ir aðilar innan sambandsins hafa
fullyrt að okkur standi ekki til boða
neinar varanlegar undanþágur frá
núgildandi lögum og reglum ESB.
Allt annað er bara blekking. Hvað
varðar lokaákvörðun um væntan-
legan samning um aðild þá hefur
Samfylkingin ákveðið, verði hún
áfram við völd, að þjóðaratkvæða-
greiðsla komi ekki til með að hafa
nein áhrif á það hvort samningur-
inn verði samþykktur af meirihluta
Alþingis eða ekki. Þessi atkvæða-
greiðsla verður því ekki bindandi,
heldur aðeins „ráðgefandi“.
Önnur öfugmæli sem komu mér
verulega á óvart var stuðnings-
yfirlýsing Heimastjórnar/Heims-
stjórnar Ingva Hrafns á ÍNN, en
þeir hafa hingað til verið taldir
ákveðnir stuðningsmenn „Bláu
handarinnar“. Þar var lýst yfir
stuðningi við skipun Þorsteins Páls-
sonar í samninganefnd Íslands við
ESB um aðild vegna reynslu hans
í t.d. alþjóðamálum sem fyrrver-
andi sendiherra. Þorsteinn Pálsson,
fyrrverandi formaður Sjálfstæðis-
flokksins og ritstjóri Fréttablaðsins,
er einn af höfundum kvótakerfisins
sem færði eina af mikilvægustu
auðlindum landsins í hendurnar á
útvöldum vinum þáverandi stjórn-
valda. Ég efast ekki um það að ÞP
mun ekki hika við að gera hið sama
fyrir „diplomatíska“ vini sína í ESB.
Höfundur er ríkisstarfsmaður
á eftirlaunum.
Öfugmæli í Fréttablaðinu og á ÍNN
UMRÆÐAN
Svava Björnsdóttir
skrifar um kynferðis-
ofbeldi
Á síðustu vikum hafa greinar verið birtar í
tilefni 16 daga átaks gegn
ofbeldi. Mörg góð samtök
eru að vinna þarft og gott
starf í íslensku samfélagi
bæði til að fyrirbyggja kynbundið
ofbeldi og hjálpa þeim sem beittir
eru ofbeldi. Starf Blátt áfram felst
í því að fyrirbyggja kynferðislegt
ofbeldi og leggur helst áherslu á að
fræða fullorðna um hvernig hægt er
að fyrirbyggja kynferðislegt ofbeldi
á börnum. Lengi má telja þær alvar-
legu afleiðingar kynferðislegs ofeld-
is en ég mæli með nýútkominni bók
Þórdísar Elvu Þorvaldsdóttur, Á
Mannamáli. Þar er gefin greinar-
góð lýsing á afleiðingum ofbeldis-
ins bæði fyrir einstaklinginn og
samfélagið.
Blátt áfram eru sjálfstæð félaga-
samtök og er tilgangur samtakanna
að efla forvarnir gegn kynferðis-
legu ofbeldi á börnum á Íslandi. Í
upphafi starfsins árið 2004 kom
fljótlega í ljós hversu lítil þekking
var á málaflokknum á Íslandi. Fag-
fólk sem leitað var til í upphafi til
að kynna starfið var á sama stað
hvað varðaði skilningsleysi og ótta
við að tala um kynferðislegt ofbeldi.
Hvernig ofbeldi gerist og mikilvægi
þess að tilkynna grun um ofbeldi.
Þetta var okkur áhyggju-
efni en um leið gaf okkur
skilning á þeirri mótstöðu
og viðbrögðum stjórnenda
á mikilvægi þess að fræða
starfsfólk sitt um kynferðis-
legt ofbeldi. Flest viðbrögð-
in voru, þetta gerist ekki
hér – við þurfum ekki að
tala um þetta – ertu að áska
okkur um eitthvað?
Með samúð og skilning á
þeim mannlegu viðbrögðum
sem við sáum aftur og aftur lögðum
við fram staðreyndir málaflokks-
ins sem og hinar mörgu leiðir til að
fyrirbyggja ofbeldið.
Ein af hverjum 5 stúlkum og einn
af hverjum 10 drengjum eru beitt
kynferðislegu ofbeldi fyrir 18 ára
aldur samkvæmt rannsókn Hrefnu
Ólafsdóttur félagsráðgjafa.
Síðastliðin ár hefur sókn í fræðslu
fyrir fullorðna, námskeiðið Vernd-
arar barna, verið jafnt og þétt að
aukast. Eru það góðar fréttir og er
skilningur á mikilvægi þess að hvert
og eitt okkar taki ábyrgð á þeirri
þögn sem ríkir yfir kynferðis legu
ofbeldi, að skila sér. Í fræðslunni
finnum við að erfiðast er að ræða
þetta við þá nánustu og að huga að
þeim möguleika að ofbeldismann/
konu gæti verið að finna í fjölskyld-
unni, eða í þjónustuhlutverkum þar
sem við treystum öðrum fyrir börn-
um okkur nær 100%. Á námskeiðinu
Verndarar barna fær einstaklingur-
inn, hvort sem hann er sálfræð-
ingur, kennari, prestur eða faðir/
móðir, tækifæri til að hugsa sig vel
um, og tjá sig um hver er helsti ótt-
inn við það að tala um kynferðislegt
ofbeldi, eða við það að tilkynna grun
um ofbeldi. Þetta er fyrsta skrefið.
Þegar fólki tekst að yfirstíga ótt-
ann og sér að með því að velja að
treysta sjálfum sér, tala um ofbeldi
er það ekki lengur að samþykkja
ofbeldi. Það er að taka ábyrgð á sér
og sínum og er í leiðinni frábært
fordæmi fyrir aðra í sam félaginu.
Blátt áfram hefur reglulega boðið
fjölmiðlafólki sem og hæstaréttar-
dómurum á námskeiðið Verndar-
ar barna og vil ég hér með minna
á það sem og hvetja sem flesta til
að sækja þetta námskeið sem sam-
kvæmt rannsóknum (rannsókn
Darkness to Light) breytir hegðun
og tryggir öruggara umhverfi barna
með því að rjúfa þögnina.
Höfum hugrekki til að tala blátt
áfram um kynbundið ofbeldi, sam-
þykkjum það ekki með þögn okkar.
Boðið er upp á námskeiðið Vernd-
arar barna umhverfis landið, vin-
samlegast heimsækið heimasíðu
Blátt áfram til að finna leiðbeinanda
í þínu bæjarfélagi.
Höfundur er varaformaður sam-
takanna Blátt áfram.
Þögn er sama og
samþykki
HERMANN
ÞÓRÐARSON
SVAVA
BJÖRNSDÓTTIR
ÖRYGGISMÖRK
Í HEILBRIGÐISÞJÓNUSTU
Ráðstefna á vegum Samtaka fyrirtækja í heilbrigðisþjónustu
á Grand hótel miðvikudaginn 9. desember kl. 13:30
Fundarstjóri: Þóra Arnórsdóttir fjölmiðlakona
Setning: Gísli Páll Pálsson formaður
Samtaka fyrirtækja í heilbrigðisþjónustu
Að lokinni framsögu verða pallborðsumræður
AÐGANGUR ÓKEYPIS
Frummælendur verða:
Álfheiður Ingadóttir heilbrigðisráðherra
Árni Páll Árnason félags- og tryggingamálaráðherra
Anna Stefánsdóttir framkvæmdastjóri hjúkrunar
á Landspítala Háskólasjúkrahúsi
Eva Þengilsdóttir varaformaður samtakanna Almannaheill
Pétur Blöndal alþingismaður