Vikan - 25.01.1962, Blaðsíða 33

tetlaS að gera við þessi fimmtiu sterl-
ingspund?, Ætlaði. hún kannski að
kaupa fyrir þau gjöfina handa honum
sem hún hafði verið að tala um? Og
ef hún hafði gert það — hvar vai
þá gjöfin niðurkomin? Jane hafði ailt-
af sagt, að hún mundi ekki hreyfa
við þessum peningum nema í sérstök-
um tilgangi, og það var henni ólíkt
að breyta þeirri ákvörðun sinni.
Og hver var þessi leyndardómsfulli
„G.H.“? Og hvað var það, sem hún
þóttist fullviss að Mark grunaði ekki?
Hvernig var unnt að gera sér i hug-
arlund að þetta væri allt saklaust.
Setningin, sem Jane hafði hripað með
blýanti á dagbókarblaðið, brenndi sig
í vitund hans eins og hún hefði verið
skráð þar með glóandi járni. Jú, hún
hafði haft rétt fyrir sér. Mark, það
erkifífl hafði ekki grunað neitt. Hann
minntist kveðjukossins á járnbrautar-
stöðinni um morguninn. Átti hann að
vera eins konar afsökun fyrirfram,
á því, sem hún hafði þegar ákveðið
að brjóta gegn honum?
Og Mark iðraði þess nú, að hann
skyldi hafa látið systir Jane taka alla
þá muni á brott, sem verið höfðu
í hennar einkaeign — það var ekki
að vita, nema þeir hefðu getað veitt
nokkra vísbendingu. Undir dögun varð
Mark reikað út í garðinn eftir svefn-
lausa nótt. Honum var orðið það ljóst,
að hann yrði að ráða þessa gátu og
sigrast á efa sínum, ef hann ætti
nokkru sinni að ná aftur andlegu jafn-
vægi. Hann gerði sér ljóst, að enda
þót svo kynni að fara, að hann kæm-
ist að raun um að hann hefði látið
ástina blinda sig þessi ár, mundi hann
þola það. Sannleikurinn var aldrei svo
miskunnarlaus, að ekki væri hann
auðbærari en nagandi kvöl efans, og
ef ímynd sú, sem hann hafði gert sér
af Jane, var falsmynd ein, þá var
honum sjálfum fyrir beztu að henni
yrði hrundið af stalla. Kæmi hins veg-
ar hið gagnstæða í Ijós — að Jane
hefði verið honum sú, sem hann alltaf
hugði — þá mundi hún áreiðanlega
skilja það, þar sem hún var nú, að
það var eingöngu fyrir ást hans og
harm, að efinn varð honum svo óþol-
andi, og hún mundi fyrirgefa honum
það.
Hann gekk enn inn í húsið, rakleitt
inn í svefnherbergið og féll á kné
við rekkjuna, sem þau höfðu sofið í
hverja nótt, eftir að þau komu heim
úr brúðkaupsferðinni til Parisar. Og
hann bað þess aí heitri einlægni, að
eitthvað yrði til þess að leysa Þessa
gátu, svo hann fengi frið í sálu sinni.
Bænin gerði hann rórri; hann lagðist
fyrir og sofnaði, vaknaði ekki fyrr en
morgunsólin skein á glugga og var
þá mun öruggari og léttara í skapi.
Hann skildi það ekki sjálfur, en það
— Hvað, gerir þú, á skrifstofunni,
pabbi?
— Ekkert.
— Hvernig veiztu þá hvenær þú
ert búinn?
var eins og hann hefði öðlazt full-
vissu um það í svefninum, að bæn
hans yrði heyrð og fargi efans yrði
létt af honum áður en langt um liði.
Póstsendillinn hafði smeygt tveim
bréfum inn um hurðarraufina á með-
an hann svaf. Annað var til hans, utan
á hitt var skrifað til Jane, og reyndist
það fyrra hafa inni að halda reikning
frá dr. Graham Hall lækni, fyrir sér-
fræðilega skoðun Þann 1. júlí og 28.
júlí. Eitt andartak hikaði hann við að
opna bréfið til hennar, svo mjög fékk
þetta á hann. Jane hafði Þá verið
veik, en viljað leyna hann þvi til að
firra hann óþarfa áhyggjum, eða haft
grun um að hún gengi með einhvern
sjúkdóm. „G.H.“, stafirnir, sem hann
hafði haldið að væru ef til vill upp-
hafsstafirnir í nafni friðils hennar,
þýddu sem sé „dr. Graham Hall“, og
þar með var dulmálið í seinni hluta
setningarinnar einnig auðráðið — að
Mark hefði ekki minnsta grun um
sjúkleika hennar. Hann ákvað að
hringja tafarlaust til læknisins og
spyrja hann nánar um þetta, en varð í
sömu andrá litið nánar á óopnaða
umslagið og rak þá augun í póst-
stimpilinn — Wingfield. Hann opnaði
það titrandi fingrum; bréfið reyndist
vera frá húsgagnaverzlun einni í
Wingfield, sem einkum hafði forn og
mjög verðmæt húsgögn á boðstólum:
„Kæra frú. Samkvæmt viðtali okkar
þann 28. júlí síðastl. leyfi ég mér að
tilkynna yður, að vaggan hefur nú
verið viðgerð, og geri ég mér vonir
um, að þér munuð nú verða fyllilega
ánægð með hana. Við tökum að sjálf-
sögðu fulla ábyrgð á því, að þarna sé
um ósvikið -húsgagn frá Tudor-tima-
bilinu að ræða. Viðgerðin fór að vísu
nokkuð fram úr áætlun; vaggan kost-
ar því frá okkar hendi 58 sterlings-
pund í stað 50, og vonum við að þér
greiðið þessi átta pund, sem eftir
standa, við móttöku . . . Joshua
Meggeson“.
Þá stóð enginn farþegi uppi
Framh. af bls. 19.
arnar með FULLUM krafti til að
komast inn á Pollinn aftur, enda
var á móti vindi aS sækja. LagSist
skipiS þar fyrir tveim akkerum
viS svonefndan Leirubakka og varS
aS keyra þar á festarnar meS mikl-
um. krafti til að lafa þar. Létu yfir-
menn skipsins svo um mælt, aS ef
vindhraðinn hefSi aukizt frá því sem
liann varð mestur, hefði ekkert luis
slaðið eftir á Akureyri.
8.
Sigurður fór aftur til Reykjavíkur
um haustið. Segja má að heldur hafi
þessi útgerð Garðarsfélagsins á
dragnót fengið snubbóttan endi,
]>vi ekki voru gerðar fleiri tilraun-
ir til þessara veiða. Þar sem það
kann aS þykja nokkuð undarlegt, að
veiSarnar voru stundaðar einvörð-
ungu inná fjörðum, þá skal þess
getið, að leiðangurinn hafði bréf
upp á að mega stunda þessar veiðar
innan fiskveiðilandhelginnar. Víkur
nú sögunni aftur til þess tíma, er
Sigurður kemur suður lil Reykja-
víkur um haustið. Hann dvelur þar
fram yfir áramótin. Reykjavík var
þá i miklum uppgangi. Skútuöldin
var á hátindi frægðar sinnar. Það
var stórhugur í mönnum og ekki
verið að klípa utan af hlutunum.
Til marks um það er, að í febrúar-
mánuði árið 1901 sendir Ásgeir Sig-
urðsson, verzlunarstjóri Edinborg-
arverzlunar i Reykjavík 30 manna
hóp utan til að sigla heim sex
kútterum, sem verzlunin hafði keypt
í Englandi. Sigurður Sumarliðason
varð einn hinna 30 manna, sem
ráðnir voru til fararinnar. Skip-
verjar fóru utan með Lauru. Fjögur
skipanna voru sótt til Yarmouth og
lögðu þau af stað heimleiðis nær
samtimis. Skipin hétu GRETA,
HILDUR, MILLY og AG'NES TÖRN-
BULL, en nafni á tveim þeirra er
ég búinn að gleyma, en skipstjórar
á þeim upp, voru Edilon Grímsson
og Geir Sigurðsson, en .íón Bjarna-
son varð skipstjóri á skipinu, sem
Geir sigldi upp, og var með það
á þorskveiðunum. Þessi tvö skip
urðu ekki ferðbúin fyrr en mánuði
seinna og komu því seina upp til
íslands.
9.
Skipstjóri á Grétu var Björn Hall-
grimsson, á Millý Þorvaldur Jóns-
son, á Hildi Stefán Daníelsson og
á Agnesi Törnbull Árni Hannesson.
SigurSur var stýrimaður á Grétu,
með Birni Hallgrímssyni, og voru
þeir sveitungar úr Garðinum og
skólabræður.
Þegar hæfilegur tími var liðinn, frá
því að skipshafnirnar sex létu í haf
á Lauru, og gera mátti ráð fyrir að
skipin færu að nálgast ísland, fór
verzlunarfólkið í Edinborgarverzl-
un að stinga saman nefjum um það,
hvaða skip myndi nú verða fyrst
heim til íslands. Veður var ekki
hagstætt, rok og mótvindur.. Það
varð þó úr, að verzlunarfólkið veðj-
aði sín á milli um það hver fyrstur
kæmi til hafnar. Ekki veit Sigurður
um það á hvern verzlunarstjórinn
veðjaði, en só eini sem veðjaði á
Grétu, sem þá velktist um úfinn sjá
undir stjórn Björns Halldórssonar
og Sigurðar Sumarliðasonar, var
Bartels, sem áður var verzlunar-
stjóri við Fishersverzlun í Keflavilc.
Bartels var þá orðinn starfsmaður
Edinborgarverzlunar. Bartels þekkti
þá Björn og Sigurð frá fyrri dögum
og vissi sem var, að þar fóru menn,
sem táp var í. Enda fór það svo að
Bartels vann veðmálið. Greta kom
fyrst skipanna fjögurra til Reykja-
víkur, eftir 13 daga harða útivist.
Skipið reyndist ágætlega, en á það
reyndi, því flesta daga var rok,
stórsjór og mótvindur. Kom ekki
dropi á það, sem kallað er, þegar
skip komast óbrotin úr veðrum. Hin
sl ipin öll höfðu orðið fyrir meiri og
minni sjósköðum. Hildur kom hálf-
um sólarhring siðar en Greta, Milly
viku síðar og Agnes Törnbull rak
svo Icstina hálfum mánuði seinna.
10
Það þarf ekki að taka það fram,
að þegar skipin komiL til Reykja-
víkur hófu þau þorskveiðar þaðan,
eða handfæraveiðar, sem svo er
nefnt. Um aflabrögð segir Sigurður
á þessa leið:
ViS ó Gretu fiskuðum sæmilega
vel, eða seinipart veiðitímans, um
vorið og um sumarið. Ég var góður
fiskimaður og dró vel, en ég hafði
hálfdrætti, sem kallað var og hafði
auk þess 25 aura af hverju skippundi
sem á skip kom af fiski í stýrimanns-
laun. Vertíðin varð ekki neitt sér-
lega minnisstæð, en eitt atriði var
— Sló hann yður í höfuðið?
— Nei, herra dómari. Eg held
hann hafi slegið mig í bakið, en
það var ekki svo gott að sjá fyrir
myrkri . . .
þó það, sem ég gleymi aldrei, en
það var útborgunin á kaupinu.
Þegar ég var afskráður um haust-
ið; þaS var í september um miðjan
mánuð, þá var gert upp við mig
kaupið. Fékk ég þá allt útborgað
í enskum gullpeningum, sem hver
gilti hálft, eða heilt sterlingspund,
eða eftir þeirra tima gengisskrán-
ingu, 9 éSa 18 krónur islenzkar.
Kaupið sem mér var greitt fyrir
tímaþilið nam eitthvað um 900 krón-
um og þótti það mikið. Gullpening-
arnir ensku voru fallegir og sjóður-
inn því augnayndi, en aldrei, hvorki
fyrr né síðar, hefur mér hlotnazt sá
heiSur að fá kaup mitt greitt i skíra-
gulli.
Haustið 1901, urðu þáttaskil í lífi
Sigurðar, en þá flyzt hann búferlum
til Akureyrar. Akureyri átti eftir að
verða honum heimili og athvarf
milli sjóferða í liðug sextíu ár upp
frá því. Ferðin þangað var all sögu-
leg, og lýsir vel þcirri lítilsvirðingu,
sem islenzkir farþegar urðu að þola
á dönskum skipum, meðan þau
sigldu hér á ströndina. Á þetta er
minnzt til að menn geti gert sér
grein fyrir því hversu siglingar ís-
lenzkra skipa hafa gjörbreytt sam-
göngum á sjó.
Það voru margir farþegar með
Ceres, sem lét úr höfn frá Reykja-
vík áleiðis norður með landi. Þar
ó meðal Sigurður Sumarliðason, sem
ætlaði að setjast að hjá fjölskyldu
sinni, sem þangað hafði flutzt bú-
ferlum, eða nánar til tekið foreldr-
ar hans, systur og fósturhróðir.
Céres, sem var gufuskip var ekki
neitt sérlega fljótur í förum og tók
ferðin norður til Akureyrar hálfan
mánuð. Skipið lestaði á leiðinni
haustafurðir bænda, kjöt og gærur
og þess liáttar og kom því í hafnir
á leiðinni. Il’viðri átti líka sök á
því, hvað ferðin gelk seint. Komið
var við á Biönduósi, Skagaströnd,
Sauðárkróki og Hofsósi. Lestunin
gekk scint, því allar vörur varð að
flytja út i skipið á bátum.
Það var seinnipart dags, að skip-
ið varð að fara fró Skagaströnd
þegar hann brast á með norðaust-
an rok. Skipstjórinn tók það ráð,
að hleypa yfir Húnaflóa yfir í Norð-
urfjörð á Ströndum til að leggjast
í var. Hins vegar þorði hann ekki að
taka land á Ströndum í náttmyrkri
og byl og beið því birtunnar með
að halda inn á fjörðinn í var. Skipið
lét illa í sjó ó leiðinni og varð marg-
ur sjóveikur á leiðinni. Sigurður seg-
ir svo frá þessari ferð:
Framhald ó næstu síðu.
VIKAN 83