Vikan - 07.06.1962, Blaðsíða 2

f fullrí ulvöru
Dulbúin
þrælkun
Ekki alls fyrir löngu las ég grein
í velmetnu, erlendu timariti, þar
sem segir frá því hvernig „sér-
fræðingi" nokkrum hefur tekizt að
lengja starfsdag yfirmanna viS
ýmis fyrirtæki um allt að 10,5%,
þótt þeir hafi sama vinnutima og
áður, með þvi að skipuleggja svo
allt þeirra athæfi, að gernýtist hvert
andartak. Þetta var merkilegasta
grein, þar sem allt er sannaö með
útreikningum, byggðum á nákvæm-
um athugunum og mælingum.
Með því að láta forstjórana nota
teygjureimar, svo þeir geti smeygt
fæti í skóna, lengist starfsdagurinn
um tvær sekúndur. Venji þeir sig
á að snaka sér i yfirhöfnina á leið-
inni frá fatahenginu og út og úr
henni á leiðinni inn úr dyrunum,
lengist dagurinn til afkasta um 24
sekúndur. Sérstök, hnitmiðuð liand-
beiting styttir rnkstur með raf-
magnsvél um 50%. Annað var svo
eftir þessu.
En auk þess tókst sérfræðingi
þessum að auka afkastagetu for-
stjóranna um allt að 25% — t. d.
með því að venja þá af að segja
„you see‘ í tima og ótíma og „you
got it?“ þegar þeir lásu fyrir einka-
ritara sínum. Loks segir í greininni,
að kennsla i þessari „sérfræði" sé
þegar hafin við ýmsa háskóla, en
hinna útskrifuðu bíði mikið og
þjóðhagslega mikilvægt starf við
að „lengja starfsdag" manna í alls
konar fyrirtækjum.
Sú kennisetning, að hver maöur
sé frjálsborinn, og að það sé ein-
hver hinn alvarlegasti glæpur að
hneppa náunga sinn í þrældóm
eða selja í ánauð, er liornsteinn alls
lýðræðis, enda eitt af grundvallar-
atriðunum í mannréttindaskrá
Sameinuðu þjóðanna. „Frjáls mað-
ur“ hefur frá öndverðu táknað hið
eftirsóknarveröasta hlutskipti í líf-
inu, en „þræll' þau ömurlegustu
örlög, sem orðið geta. í þann tíð
er þjóðskipulagið byggðist á opin-
beru þrælahaldi voru liugtök þessi
skýrt afmörkuð — i nútíma þjóð-
félagi, þar sem opinbert þræla-
hald er bannað með lögum, verða
þau hins vegar svo víðtæk og óskýrt
afmörkuð, þótt kynlegt megi virð-
ast, að skilgreining þeirra er næsta
torveld. Nú er margur talinn frjáls
þótt hann sé það í rauninni ekki.
Maðurinn getur, þegar allt er skoð-
að, verið ánauðugur þræll, jafnvel
þótt hann geri sér það ekki Ijóst
— njóti meira að segja allra opin-
berra réttinda sem frjáls maður.
Menn eru í ánauð nautna, aðrir
skoðanaþrælar og enn aðrir í viðj-
um skulda, svo þeir mega ekki um
frjálst höfuð strjúka. Þannig mætti
lengi telja.
Þar er þó einungis um óbeina
þrælluin að ræða, auk þess yfir-
leitt sjálfskaparvíti, þótt það geri
hana elcki bærilegri þeim, sem
liana verða að þola. Hitt er iskyggi-
legra, að dulbúin Jirælkun færist
nú stöðugt í vöxt í öllum menn-
ingarríkjum, þótt þar sé lýðræði
Framhald á bls. 39.
Sími 13591.
DELTA
DÖMUBUXUR
eru , viðurkenndar fyrir:
snið sem allaf situr vel,
glæsilega tízkuliti
og úrvals efni:
Ullarefni — Terelyn — Helenca
Stretch og Phrix SBK sem er alveg
nýtt gerfiefni.
Heildsölubirgðir:
YLTJR H.F.
V
2 VIKAN