Vikan - 12.07.1962, Blaðsíða 9

— silfursmíðin var tómstundaiðja hjá mér og
tómstundimar voru fáar þegar ég bjó fyrir
norðan —
i ágúst. Hann tók vel málaleitan
minni; taldi þó öll tormerki á því
að nokkurt blaðaefni gæti verið i
því.
— Það lendir á mér að sjá uni
það, sagði ég. — En fyrst langar
mig til að sjá einhverja smíðisgripi
eftir þig.
Kristófer dró upp viravirkisnæl-
ur og ýmsa aðra skartgripi. Það
voru verk sem lofuðu meistarann.
Silfurþræðirnir eru eins og frost-
rósir hjá honum; samanvafðir rétt
eins og sjálf náttúran hefði verið að
verki og allt lystilega kveikt saman
í eina heild.
Hann gekk varlega frá hlutunum,
setti þá aftur niður og dró frá
gluggunum.
— Sólin fer i augun á mér, sagði
liann.
— Hefurðu alið aldur þinn liér á
Kúludalsá?
—- Nei, ég er að norðan. Eigin-
lega nýkominn liingað suður. Ég
er úr Víðidalnum, fæddist þar og
ólst upp og bjó þar i þrjátiu ár.
— Og smíðaðir kjörgripi úr
silfri?
— Minna um það. Silfursmiðin
var mestmegnis tómstundaiðja,
ineðan ég bjó og tómstundirnar
urðu ekki margar.
— Hvernig komst þú i kynni við
silfursmíði, ungur drengur norð-
ur í Víðidal, um og fyrir siðustu
aldamót?
—- Ég ólst upp á ríku heimili.
Það var á Stóru-Borg í Víðidal.
Faðir minn bjó stórt að höfðingja
sið og hafði mikið umleikis. 1 þann
tíð gistu tignir gestir á Stóru-Borg.
Collingwood gisti hjá okkur og
teiknaði mikið af myndum. Meðal
annars af Borgarvirki. Og svo teikn-
aði hann móður mina og þá mynd
á ég hér. Hún er mjög lík henni.
—- Var jiað gamalgróið ríkidæmi
á Stóru-Borg, eða auðgaðist faðir
þinn á búskapnum?
— Faðir minn, Pétur Kristófers-
son, varð fyrsl og fremst auðugur
á sauðasölunni til Englands. Þá
voru sauðirnir seldir á fæti og
fékkst afbragðsverð, fyrir þá. En
héimilið var reyndar vel efnum
búið fyrir og faðir minn vann ekki
eins og titt er um bændur núna.
Hann gerði aðeins það sem hann
langaði til og var rnjög á ferða-
lögum. Hann fór til dæmis í verzl-
unarferðir til Englands 'og þar
kynntist hann Coghill, sem flutti út
sauðina héðan. Eftir það varð faðir
minn aðalumboðsmaður hans og
ferðaðist með honum viða um land.
- Hann hefur haldið sig stór-
mannlega.
—• Já, það gerði hann eins og
höfðingja var siður. Hann var hag-
leiksmaður á járn og átli ágæta
smiðju og nokkurn verkfærakost.
En hann hafði járnsmiðina aðeins
sér til gamans. Afi minn, Kristófer
Finnbogason, bóndi á Stóra-Fjalli í
Borgarhreppi var líka hagur og,
lærði bókband úti í Kaupmanna-
höfn. (Teitur járnsmiður og dýra-
læknir í Reykjavik var einn af
bræðrum Kristófers).
— Svo þú ert fæddur með það
í fingrunum, sem til þess þarf að
búa til viravirki og þviumlikt.
— Getur verið. Ein af stúlkunum
á Stóru-Borg átti viravirki. Ég varð
afskaplega hrifinn af smiðinni á
því og langaði til þess að reyna
að iikja eftir þvi. Þá var ég vist
kornungur.
— Þú sagðir cin af stúlkunum.
Það hefur liklega verið gnótt af
þjónustuliði á Stóru-Borg.
— Þarna á veggnum sérðu ljós-
mynd, sem tekin var 1889. Móðir
min heldur á mér, tveggja ára
gömlum. Þarna sérðu hvað vinnu-
fólkið var margt, fimm vinnukon-
ur og sex vinnumenn, allir með orf.
Þetta hefur víst verið á slætti. —
Hægra megin á myndinni er bær-
inn á Stóru-Borg en vinstra megin
er timburhús, sem faðir minn
byggði fyrir Englendinga. Hann
leigði þeim veiðina í Víðidalsá og
þá bjuggu þeir i timburhúsinu. Við
notuðum það aldrei að ráði. Þarna
á myndinni er lika hestvagn; einn
sá fyrsti sem kom i Húnavatns-
sýslur. Það þótti nú aldeilis verk-
færi og ekki öllum lient að með-
iiöndla svo vandmeðfarinn grip.
— Þú hefur varla þurft að vinna
mikið í æsku þar sem gnótt var af
vinnufólki.
— Nei, við vorum ekki barnlúin.
Það var nánast iðjuleysi hjá okkur
systkinunum. Vinnufólkið gerði
allt. En úr því maður var fermdur,
var mér og öðrum ætlað að skila
fullu dagsverki á við meðalmann
og það voru geypileg viðbrigði.
En fram að fermingu og i tóm-
stundum eftir það, sýslaði ég við
silfursmíði. Þó hafði ég hvorki
efni, tæki né aðstöðu að öðru leyti.
Ég notaði silfurpeninga, bæði frá
föður mínum og ýmsum öðrum.
Ég barði peningana út á steðja og
gerði úr þeim örþunnar þynnur,
sem ég sagaði niður í mjóar ræm-
ur. Ég gat gert næfurþunnar þynn-
ur, aðeins brot úr millimetra býst
ég við.
— Þú sagðir að faðir þinn hefði
átt sæmilega smiðju.
— Það er rétt, en föður minum
var lítið um það gefið, að ég væri
þar. Hann var hræddur um að
áhöldin týndust og þau voru ekki
fiölskrúðug. Auk þess spáði hann
því, að ég yrði aldrei járnsmiður.
Honum líkaði ekki hvernig ég sló;
liann sagði að ég skyldi heldur
fara með þjöl. Honum leizt betur
á það.
— Smíðaðir þú einhverja merka
gripi, meðan þú varst i föðurgarði?
Framhald á bls. 43.
VIKAN 9