Vikan - 19.07.1962, Page 11

Sögur herma að sjóræningjar hafi grafið sjóði
sína í jörðu niður, og að margir þeirra liggi
enn ófundnir hingað og þangað í jarðskorpunni.
Skip, hlaðin gulli og gimsteinum hafa horfið
undir yfirborð sjávar svo hundruðum eða þús-
undum skiptir, og gersemar þeirra grafast æ
dýpra og dýpra niður í botnleðju undirdjúp-
anna.
Þúsundir manna og milljónir króna hafa týnt
gildi sínu við leit að þessum fjársjóðum, sem
jafnan hafa reynzt erfiðari innheimtu en von-
azt hefur verið til.
Jafnvel hér heima á íslandi ganga sögur um
ógrynni gulls í jörðu, þar sem skip hlaðið fjár-
sjóðum á að hafa hrakizt upp á grynningar og
orðið að skilja við gull sitt í hlaðvarpanum
hjá Klaustursbræðrum. Þar hefur samt reynzt
erfitt að heimta féð og koma því í umferð
á ný, því veður og önnur máttarvöld hafa séð
svo um að jörðin er öruggasti bankinn.
Iteynslan er raunar sú, að það fé, sem móðir
jörð hefur einu sinni fengið til varðveizlu, er
ekki svo auðfengið aftur, jafnvel þótt öruggt
sé hvar það er, — og jafnvel þótt hundruð
manna hafi það fyrir augum dag hvern, og
hungri eftir að krækja krumlunum utan um
smáhrúgu, — og eins þótt peningarnir glitri í
sólskininu í gegnum aðeins þriggja metra djúpt
bergvatn ...
—0-------
Já, þið eigið kollgátuna. Ég á við „Peninga-
gjá“. Þið hafið öll séð peningana, sem liggja
þar á botninum fyrir neðan brúna, og ykkur
hefur öll langað til að ná í, þó ekki væri nema
nokkur stykki, svona bara til gamans ... Jú,
jú, ykkur er alveg óhætt að vera hreinskilin
við mig. Ég kjafta ekki frá. Ég hef sjálfur staðið
á brúnni og horft niður og hugsað um, hvernig
auðveldast væri að hreinsa botninn í fljótheit-
um og stinga af með hagnaðinn. Þarna hlýtur
að vera samankominn heilmikill fjársjóður,
bæði innlendra og erlendra smápeninga og
annarra hluta.
Sumir segja að þarna hafi verið kastað niður
ýmsurn dýrum og fágætum munurn og um það
ganga jafnvel ótrúlegustu tröllasögur.
„Sá sem gæti ...“ hugsaði ég. „Sá sem gæti
kafað þarna niður og skrapað saman af smá-
bletti og skutlað því upp á yfirborðið, — upp á
vörubíl til dæmis ... Hann væri ríkur, sá!!“
Og þið skuluð ekki dæma mig of hart. Ég þarf
ekki að vera neinn sérstakur „rakinn glæpamað-
ur“ fyrir það, því þetta sama — eða eitthvað
svipað — hafa fleiri stórmenni hugsað, eins
og t. d. sá þjóðkunni maður Jónas Jónsson
frá Hriflu.
O-jú. Víst hefur Jónas kafað oní Nikulásar-
gjá, og taldi ekki eftir sér frekar en annað margt
það, er hann hefur kafað í á lífsleiðinni. Þetta
hefur hann sjálfur staðfest.
Hann var þá að vísu nokkru yngri en nú, eða
tuttugu og sex ára kennari í Kennaraskólanum.
Hann var á ferð með nemendum sínum á Þing-
völlum, og við gjána barst talið að því — eins
og svo oft vill verða — hvort mögulegt væri
að kafa niður að botni til að sækja þangað
gerseniar. Þarna munu margir kappar hafa ver-
ið samankomnir, bæði líkamlegir og andlegir,
og einurn þeirra andlegu datt það snjallræði
í hug að fleygja drykkjarbikar í djúpið, og rag-
mana síðan sína líkanilegu félaga til að sækja
hann og færa sér. Skyldi sá hafa heiður mikinn
að launum og sæmd.
Nokkrir rnunu hafa reynt að sækja bikarinn,
en engum heppnaðist hetjudáðin, og leit svo út
um stund, að ekki yrði frekar aðhafzt. Þá brá
sér út úr hópnum Jónas Þingeyingur, snaraðist
úr spjörunum og stakk sér í djúpið. Sáu menn
það til ferða hans að hann renndi sér til botns,
greip bikarinn góða og svam með hann til
lands. Þannig tókst honum það, sem öðrum var
ekki fært, og hefur svo verið æ síðan, þótt frek-
ar hafi hann neytt andlegra yfirburða en líkam-
legra.
Sjálfur segir hann svo frá, að hann hafi verið
vanur svipuðum ferðum í bergvatnsám í Þing
eyjarsýslunni, og því vitað hvað beið sín er
niður kom, — en kalt þótti honum samt baðið.
Valdimar Sveinbjörnsson leikfimikennari
þreytti þennan leik á sínum yngri árum. Hann
var þá staddur í góðu veðri á Þingvöllum, ásamt
noaKrum felögum, og kom þeim saman um að
reyna þetta. Vafaimar stakk sér í gjána, komst
niour a botn og náði í einn eða tvo peninga,
uiviega omerkilega, því ekki segist hann muna
Uvernig þeir voru, en enginn fjársjóður varð
ur peirri kófun. ,A*oð var svo kalt,“ sagði
vaiuimar „aö mér fannst höfuðið á mér vera
aö spnnga, og ég var lengi að ná mér á eftir."
Axei tirimsson heitinn, brunavörður í Reykja-
vik, miKill íþrotiamaður og íireystimenni, mun
uka nara katað þarna möur og náð nokkrum
peurngum. JULann var þa einnig á bezta aldri.
ug vaiaiaust hata margir fleiri gert þetta, en
nog mun upptauó. Pað iiafa líka margir rekið
nrirusKort niöur r vatnið eöa sökkt nrður stein-
um i oanai, smuroum í feitr. Jtieiur þá stunaum
roöaö vro einn og einn tieynngur eða svo.
jpralt fyrir ailar þessar orvæntingariuliu til-
raunir og glæstu vomr margra atnainamanna,
þa g'litra þeningarnir ennþa á botni gjarinnar
ems og stjornur á niminnvoifinu, iskait vaiiuö
sveipar nuiu leynuaruoms yfir þaö, sem á botn-
mum Kann að ieiast, menn aka yfir brúna og
Kikja niður, oska ser að eiga oii þessi auöæfi,
pangað tu svaiur biærinn ýnr upp yfirborð
mmintærs öergvatnsins. Þá fá þeir í sig hroll
vio tiibugsunina um kuidann, yppta öxium,
Kveikja sér í sígarettu og aka burt með kæru-
leysissvip, eins og þeim sé hreint alveg sama.
----O-----
Ekki Vikan.
Vikunni er aldrei santa unt neinn hlut, sem
lesenaur henuar hafa áhuga á.
Þess vegna sagði ritstjórinn við mig hérna
um aaginn: „Heyrðu, kannski þú skreppir aust-
ur á Þingvöll sem snöggvast, og athugir hvað
pu finnur oní Peningagjá."
Bara sísona.
Og þar með var rnálið útkljáð. Ég var bók-
aður í slarkið.
hatt að segja þá hefði mér aidrei dottið t hug
— ekki einu sinni í draumi — að stinga tánni
oní svona kalt vatn, jafnvel þótt ég væri með
þatent-plast-sundfitjar á öllum útlimum.
Þess vegna varð ég að finna einhvern, sem
gat tekið að sér jobbið fyrir mig, og þegar þannig
stendur á, getur engum manni dottið annað í
hug en Andri Heiðberg.
Og mér datt í hug Andri Heiðberg.
Andri var aldeilis til í tuskið. Þetta var ein-
niitt sniðið fyrir hann, að galgopast á bólakafi
einhvers staöar uppi í sveit, helzt þar sem eng-
inn maður hefur áður skvett úr sundfitjum,
og ekki sízt þar sem hægt var að gramsa í fjár-
sjóðum upp að olnbogum, finna kannski renni-
las úr brokum Hallgerðar eða rakvélarblað sem
Njáll hinn skegglausi notaði til að skafa af sér
líkþorn.
Hver veit?
Andri stóð fyrir utan húsið, þegar ég kom
til aS sækja hann, og allar hans froskmanna-
græjur lágu á gangstéttinni, tilbúnar til augna-
bliksnotkunar. Honum og græjunum var svift
inn í bílinn og þotið af stað austur.
Á leiðinni var bollalagt um það hvað við
kynnum að finna þarna niðri á botni. Einhver
hafði heyrt um forláta sverð, sem kastað hafði
verið þar niður. Annar vissi um silfurbikar
einn mikinn og fagran og sá þriðji hafði heyrt
að einhver kóngur hefði gloprað þarna niður
krossi einum miklum, — líklega af einskærri
handvömm, en áttað sig svo í tæka tíð og sagt
að svona ætti þetta að vera.
Ég var ekkert farinn að minnast á kuldann
í; við Andra. Hann nvundi vafalaust finna hann
: y fyrst af öilu, er hann skellti sér oní kalda-
vermsiið, en einhvern veginn komst þetta samt
til tals> °8 mér létti þegar Andri sagði: „Kuldi
||... ? Blessaður, það hefur ekkert að segja. Mér
jÉ er alve8 sama, bara ef það er ekki botnfrosið."
Og þegar við komum austur, fór ég að skilja
lAndra betur.
I Þrátt fyrir glampandi sól og sunnan blíðu,
byrjaði Andri strax á því að klæða sig í kag-
■ þykkar ullarbrækur utan yfir allar þær brækur,
, isem hann var í fyrir.
Það þarf svalan náunga til að stinga sér niður
Framhald á bls. 38.
VIKAN 11