Vikan - 20.12.1962, Síða 20

,,Það virtist þegjandi samkomulag að þessi kvöldvaka yrði
með lengra móti. Og þegar Sigurbjörg húsfreyja hætti loks að
þeyta rokk sinn, voru hjúin meira að segja venju fremur sein
að skilja það sem merki þess, að nú mættu þau leggja frá sér
vinnu sína og búa sig í háttinn. Svo vissir þóttust allir um að
nokkrir atburðir væru í vændum, að engum brá sýnilega þegar
seiður þagnarinnar í baðstofunni og sefjandi hríðargnauðsins á
þekjunni var skyndilega rofinn af höggum og skarkala úti fyrir,
eins og einhver vildi brjóta hurðina úr bæjardyrunum, en hund-
arnir ærðust og jafnvel kýrnar undir pallinum hrukku upp af
jórturværð sinni og rumdu lágt. Það var þá helzt að Torfa yrði
hverft við. f hans sveit strönduðu ekki skip, svo allt var þetta
honum framandi; skilningurinn ekki heldur meiri en guð gaf
og hugrekkið víst varla í meðallagi, eins og oft vill verða um
jakamenni, hvað svo sem því veldur. Haft var það að minnsta kosti
eftir einni vinnukonunni, að ekki væri laust við að hann skylfi
nokkuð, þegar Sigurbjörg kvaddi hann til fylgdar við sig og
bónda sinn fram bæjargöngin, og síðastur hefði hann farið, en
húsfreyjan fyrst með koluna — og sópað af henni.“
„María hafði staðið langa hríð í króknum milli skrifpúltsins,
snúið baki við heimilisfólkinu frammi í baðstofunni og gert ýmist
að þíða héluna af rúðunum með lófum sínum, eða verma þál
við vanga sér. Fyrst í stað hafði það vakið með henni nokkurt
stolt, að henni skyldi vera trúað fyrir þessu, og hún hafði verið
gripin eins konar tilhlökkun, sem hún skildi þó ekki til fulls.
En smám saman hafði rokkþyturinn í baðstofunni og stormhvin-
urinn á skjánum lagt á hana læðing, og þó hún vissi sig vak-
andi, varð henni þetta frekar draumur en veruleiki. Þessi undar-
lega barátta við gaddinn um litlu rúðurnar fjórar. Þessi bið eftir
einhverju, sem allir þóttust vita að væri í aðsigi og nálgaðist
bæinn utan úr hríðinni og myrkrinu. Og loks þessi óljósa endur-
minning um atburði, sem hún var ekki einu sinni viss um að
nokkurn tíma hefðu átt sér stað, og aldrei höfðu vitjað hennar
síðan hún komst til vits og ára fyrr en nú — læstar skemmudyr,
sem vinnukonurnar þorðu ekki að ganga framhjá þó að bjartur
dagur væri; langir svartir kassar, sem fluttir voru eitthvert burtu
á reiðingshestum. Það fór hrollur um hana og hún tók að rýna
út í myrkrið og hríðina, reyna að mana fram myndir af hröktum,
vegvilltum mönnum á reiki um svartan sand. En rokkþyturinn
og stormhvinurinn lamaði skyggnimátt hennar og hún sá ein-
ungis læstar skemmudyrnar og löngu kassana svörtu, sem riðuðu
á reiðingnum við spor hestanna".
„En læðingurinn féll af henni eins og álagafjötur við lausnar-
orð, í sömu svipan og höggin buldu á bæjarhurðinni. Þegar hún
sneri sér fram í baðstofuna, sá föður sinn leggja frá sér fjaðra-
pennann og móður sína þrífa koluna af stoðinni, varð henni
baráttan við héluna og biðin og vissan um að eitthvað væri í að-
sigi allt í einu óvefengjanlegur veruleiki og þó undarlegri en
nokkur draumur. Ósjálfrátt festi hún spyrjandi augu á ömmu
sína, gerði sér grein fyrir henni á allt annan hátt en áður, þar
sem hún sat á rekkjustokknum með prjónana sítifandi í kreppt-
um, sinaberum höndunum og háði einvígi sitt við hamstola og
miskunnarlausar höfuðskepnurnar um líf og fjör nauðstaddra
manna úr framandi löndum, í krafti hljóðra bæna og með flökt-
andi loga á fífukveik einn að vopni. Og hún fann og sá að þannig
gerði heimilisfólkið sér einnig grein fyrir henni, nema hvað því
fannst þetta ekki á neinn hátt furðulegt. Þegar hundarnir tóku
enn að urra og gelta í bæjargöngunum, beindust augu þess að
gömlu konunni, eins og það beinlínis ætlaðist til þess, að hún,
sem heyrði brim svarra við sanda meðan hún taldi lykkjurnar
og hafði sýn af rekkjustokknum gegnum náttmyrkur og éljasorta,
vissi hvað um væri að vera þarna frammi ...“
„Það dró niður í hundunum. Þrusk og undirgangur og ómur
FUGLARNIR
HENNAR
MARIU
III. HLUTI
SAGA EFTIR
LOFT GUÐMUNDSSON
20 VIKAN