Vikan


Vikan - 28.12.1967, Blaðsíða 43

Vikan - 28.12.1967, Blaðsíða 43
sagði Björn við mig: Satt að segja var ég í nokkrum vafa hvort ég ætti að taka þig. Ég var ekki viss um hvort þú værir rétti maðurinn til að ráða við þessa stórgerðu hörkukarla heima. Og ég skil efa- semdir hans vel: ég þessi litli patti, rétt nýkominn af unglingsaldri, — hvernig átti ég að standast saman- burðinn við fyrirrennara minn Al- bert Klahn, sem var nú síður en svo neinn súkkulaðidrengur, heldur Prússi í sjón og raun! En Mixa mælti eindregið með mér og ég var ráð- inn. Ég kom hingað í nóvember og tók þá við stjórn Lúðrasveitarinnar og lék jafnframt á trompet í sin- fóníuhljómsveitinni. — Hvernig leizt þér á landið við fyrstu sýn? — Það er auðvitað mjög ólíkt Austurríki, landslagið og allt. Og þegar ég steig í fyrsta sinn fæti á íslenzka jörð, var kuldi og rigning, svo að fyrstu kynni mín af landinu voru dálítið ömurleg. Það er ekk- ert kaldara hér á veturna en í Austurríki nema síður sé, en kuld- inn þar syðra er öðruvísi, þar er oftast logn og maður getur klætt hann af sér. En hérna er alltaf vindur, enda er manni oft kalt, — hversu kappklæddur sem maður er. En hvað sem því leið, þá fór ég fljótt að kunna vel við mig, og það var fyrst og fremst fólkinu að þakka. Það var frábært fólk, sem ég bjó hjá fyrst, Guðjón Þórðarson, þá formaður Lúðrasveitarinnar og fjölskylda hans. Að vísu kunnum við ekkert tungumál sameiginlega, svo að við urðum fyrst að talast við næstum eingöngu með puttun- um, en þetta varð til þess að ég komst fljótar niður í íslenzkunni en ella hefði orðið. Enn betur gekk það eftir að ég kynntist konunni minni, Ástríði Eyjólfsdóttur, Ólafssonar, sem lengi var fyrsti stýrimaður á Anli Skallagrímssyni og mikill sjó- garpur. — Er ekki áberandi munur á tón- listarkunnáttu íslendinga og Austur- rfkismanna? — Jú, munurinn sá er óneitan- lega talsverður. í Austurríki er mjög almennt að menn iðki fón- list í frístundum heima fyrir, Hausmusik er það kallað. Heimilis- faðirinn leikur kannski á píanó, frúin á fiðlu og krakkarnir á blokk- flautu. En hinu er ekki heldur hægt að neita, að íslendingar hafa mik- inn og vaxandi áhuga á tónlist. — Þú hefur verið með Lúðra- sveitina síðan þú komst? — Já, það hefur enginn haldið það lengur út en ég, segir Páll og kímir. — En mér hefur Ifkað prýði- lega við strákana þar. En til að fá meiri tilbreytni hef ég stundað fleira, eins og sinfóníuhljómsveit- ina og Karlakór Reykjavíkur, en honum hef ég stjórnað sfðan f hitt- eðfyrra. Svo hef ég kennt bömum og unglingum í Vesturbæjarlúðra- sveitinni, sem ég gat um áðan. Þeir byrja hjá mér níu ára, og alltaf er það einn og einn sem heldur áfram. Þannig uppgötvast nýir tónlistarmenn, sem við færum kannski annars á mis við. — Ertu ánægður með Lúðrasveit- ina? — Já, henni hefur farið mikið fram. Ég treysti mér vel til að fara með hana hvert á land sem væri f tónleikaferð, að undangengnum tveggja mánaða æfingum tvisvar til þrisvar í viku. — Hvað telurðu brýnast að gera til framfara í tónlistarmálum hjá okkur? — Það þyrfti að auka kennslu í nótnalestri og taktæfingum í barna- og unglingaskólum og láta krakk- ana fara oftar á tónléika og undir- búa þá undir hverja tónleika. Ég man eftir að ég hlustaði á Missa Solemnis Beethovens, eitt mesta kórverk sem til er, þegar ég var tíu ára. Ég fékk að fara með pabba mínum sem lék á kontrabassa í fíl- harmóníusveitinni og hann „svindl- aði" mér inn því það var löngu uppselt. Ég stóð allan tímann á meðan flutningurinn fór fram. Þetta kvöld hugsaði ég sem svo, að það hlyti að vera gaman að vera hljómsveitarstjóri en erfitt líka, þvf að loknum tónleikunum var stjórn- andinn bullandi sveittur. Ég fór Ifka oft með pabba mínum í óperuna og fékk að sitja f einhverju horni f hljómsveitargryfjunni, sem að vísu var bannað fyrir óviðkomandi. En þeir í „kjallaranum" voru allir mjög góðir við mig. Þarna heyrði ég flestar óperur Wagners, Verdis, Puccinis og margra fleiri. — Það þarf að koma tónlistinni meira til almennings, koma rytma í þjóðina. Þó er ég á móti því að þvinga fólk til að hlusta á músik sem það hef- ur ekki gaman af. — Þú hefur samið allmikið af tónverkum? — Eg hef samið marsa fyrir Lúðrasveitina og konsert fyrir blás- ara og ásláttarhljóðfæri af tilefni fertugsafmælis sveitarinnar. Þá hef ég líka samið kammermúsík og fleira. Þetta hefur verið min helzta tómstundaiðja; þegar ég hef tfma aflögu frá öðrum önnum, sezt ég yfirleitt niður ti! að semja. En þetta er ekki orðið mikið að vöxtum, enda er ég á móti því að semja mörg tónverk, maður á heldur að reyna að vanda sem bezt til þess sem gert er. Þvf miður er alltof mikið skrifað af músík í heiminum, lélegri músík. Það gera þetta marg- ir af því að það virðist þykja fínt að vera tónskáld. — Hver eru þín uppáhaldstón- skáld? — Því er erfitt að svara. Auðvit- að getur maður ekki annað en dáð þessa gömlu meistara eins og t. d. Mozart og Beethoven. En nútíminn á líka margt til. Pólverjar eiga mörg mjög skemmtileg nútfmatón- skáld; tónlistin er í mikilli grósku hjá þeim eins og öll list. Ég get nefnt til dæmis nöfn eins og Luto- slavsky, Penderecki, Gorecki og Baird. Vestur-Þjóðverjar og Hol- lendingar eiga Ifka góð tónskáld. Austurríkismenn eru að vísu fram- arlega í tónlistarmálum, en tradi- sjónin lijá þeim á því sviði er svo sterk, að hún er viss hindrun í vegi framþróunar, leiðir af sér fullmikla íhaldssemi. Þetta á líka við um Breta. — Hvað viltu segja um íslenzk tónskáld? — Yngri tónskáldin eru sum efni- leg og kunna mikið; ég nefni þá fyrsta Leif Þórarinsson og Þorkel Sigurbjörnsson. Meðal þeirra eldri eru líka til góðir menn, eins og t. d. Jón Leifs, sem oft er frumleg- ur og hressilegur og Karl O. Run- ólfsson hefur samið t. d. ágæt söng- lög. En eldri mönnunum hættir ann- ars dálítið til að sitja fastir f held- ur leiðinlegum Schubert-stælingum. — Hvernig er starfsemi l.úðra- sveitarinnar nú háttað í stórum dráttum? — Við höfum núna mánaðarlega upptöku fyrir útvarpið. Svo erum við að byrja konserta fyrir líknar- félög, og verður hinn fyrsti hald- inn til ágóða fyrir kvennadeild Slysavarnafélagsins. Svo er trúlegt að við komum fram í sjónvarpinu. Sfðustu tónleikarnir hjá okkur voru í júnf, á fjörutíu og fimm ára af- mæli sveitarinnar, og voru þeir vel sóttir. Ég er búinn að stjórna sveit- inni í átján ár, eins og ég minntist á áðan, og þótt ég hafi kunnað starfinu ágætlega, þá er þetta orð- inn nokkuð langur tfmi. Það væri kannski rétt að hleypa nýju blóði í starfið með því að láta einhvern annan taka við. Við höfum í sveit- inni nokkra kunnáttumenn sem væru vel færir um þetta, til dæmis landa minn, Hans Ploder, sem leikur á fagott í sinfóníuhljómsveit- inni, trommu í Lúðrasveitinni og stjórnar þar að auki Lúðrasveit Hafnarf jarðar. Við höfum þekkzt frá því við urðum skólabræður í Graz, ellefu ára.. Annars eru fleiri ágætis tónlistarmenn ættaðir frá Austurríki starfandi hér eins og flestir vita, þeir H. Hriberschek, Jan Moravek, J. Felsmann, Karl Billich. 52. tbi. VIKAN 43

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.