Vikan - 12.09.1968, Blaðsíða 33

Dómarinn...
Framhald af bls. 13.
síður en svo verra, að ég sæi
hvernig hann héldi á málum rétt-
vísinnar. Ég settist úti í horn og
heyrði hvernig hann spurði og
hvernig svarað var:
„Duval, sáuð þér ákærða
klukkan sex síðdegis?"
„Já, það er að segja, það var
konan mín, sem sat við gluggann.
Hún sagði við mig: Sko, þarna
er hann Socquardot, hann geng-
ur hérna hjá ...
„Henni hefur þá hlotið að
þykja það grunsamlegt að hann
skyldi vera þarna á ferli, fyrst
henni fannst ástæða til að segja
yður frá því. Og fannst yður
ekki allt fas mannsins grunsam-
legt?“
„Nei, hlustið þér nú á, herra
dómari. Konan mín sagði við
mig: Sko þarna er hann Soc-
quardot, hann gengur hérna hjá.
É'g leit út og sagði: „Já, það er
hann.“
„Allt í lagi.... Ritari, skrifið
þér hérna í gerðabókina: „Klukk-
an sex síðdegis sáu Duval-hjónin
ákærða á ferli í nánd við húsið.
Þeim þótti atferli hans allt mjög
grunsamlegt.“
Herra Thomas spurði vitnið
sem var verkamaður enn nokk-
urra spurninga, hlustaði á svör-
in og sneri þeim yfir á knúsað
lögfræðimál. Síðan var þetta les-
ið upphátt yfir vitninu, en hann
skrifaði undir, kvaddi og fór.
„Hversvegna," sagði ég, „er
framburður vitnanna ekki skráð-
ur með þeirra eigin orðum í stað
þess að vera snúið á lögfræði-
mál sem er alveg ólíkt þeirra
tungutaki?“
„Ég skil ekki hvað þér eigið
við. Ég læt ritarann færa fram-
burð vitnanna inn í gerðabókina
eins samvizkusamlega og unnt er.
Það gera allir dómarar. Þér skul-
uð ekki finna í gerðabókum eitt
dæmi þess að framburði vitna
hafi verið breytt eða hann af-
bakaður af nokkrum dómara. Ef
ég breyti orðalagi vitnis, svo sem
stéttarbræður mínir gera, þá er
það af því að vitnið, eins og t.d.
þessi Duval, sem þér voruð að
hlusta á, tala óvandað mál, og
það mundi vera dómstóli ósam-
boðið að bóka málvillur og am-
bögur, já jafnvel dónalegt orð-
bragð, enda forðumst við að gera
það nema brýn nauðsyn krefji.
En mér sýnist sem yður kæri
vinur, sé ekki fyllilega ljóst
hvernig vitnaleiðslur fara fram.
Það má aldrei gleyma því í hvaða
skyni rannsóknardómarinn tekur
framburði. Hann á ekki aðeins að
skýra málið fyrir honum sjálfum,
heldur fyrir dómstólnum. Það
nægir ekki, að hann sjái hvað
satt er í máli, dómararnir eiga
líka að geta séð það. Þessvegna
er áríðandi að hann leiði fram í
dagsljósið þær ásakanir, sem
stundum felast undir óljósum
framburði vitnis, jafnt sem í
tvíræðum svörum hins ákærða.
Ef svörin væru færð í bókina án
nokkurrar reglu, mundu jafnvel
hinir ljósustu vitnisburðir virðast
gagnslitlir, og flestir þeirra, sem
kærðir eru mundu sleppa við
refsingu."
„En er þetta þá ekki beggja
handa járn, að fara svona með
framburð vitna?“ spurði ég.
„Það mundi vera svo ef dóm-
ararnir væru ekki samvizkusam-
ir. En ég hef aldrei þekkt nokk-
urn dómara, sem ekki gerði sér
ljósa ábyrgð sína. Og þó hef ég
setið í réttarsal með mótmælend-
um, eingyðistrúarmönnum og
gyðingum. Það sama var hverr-
ar trúar þeir töldust til, þeir
voru allir réttlátir dómarar.“
„Herra Thomas, sá hængur er
á aðferð yðar, að vitnið á ekki
hægt með að skilja vitnisburð
sinn í þeirri framsetningu, sem
færð er í gerðabókina, því þar
koma fyrir orðtök, sem hann
þekkh- ekki og hefur aldrei við-
haft sjálfur, og skilur ekkert í.“
Hann svaraði svo:
„Þetta hef ég lagt niður fyrir
mér, og ég hef gert gagngerar
ráðstafanir til þess að ekkert
þessu líkt geti komið fyrir. Ég
skal segja yður frá einu dæmi.
Fyrir stuttu höfðum við hérna
vitni, sem mér virtist vera held-
ur heimskt, enda vissi ég ekki
hve mikið því mundi vera að
treysta, en mér sýndist hann ekki
taka eftir þegar ritarinn las vitn-
isburð hans upphátt fyrir hann.
Þessvegna lét ég ritarann endur-
taka lesturinn, og brýndi fyrir
manninum að taka nú vel eftir.
En ekki sá ég að hann gerði það.
Þá tók ég til minna ráða til að
koma honum í skilning um skyld-
ur sínar og ábyrgð. Ég lét ritar-
ann skrifa setningu, sem fór al-
gerlega í bóga við það sem á
undan var komið. Og svo bað ég
vitnið að skrifa undir. Þegar
hann ætlaði að fara að gera það,
tók ég til hans og sagði: „Þér
skirrizt ekki við að skrifa undir
yfirlýsingu, sem er algerlega í
andstöðu við það sem þér sögð-
uð áður, vitið þér ekki að þetta
er glæpsamlegt atferli?“
„Nú, hvað sagði hann þá?“
„Hann varaði með eymdar-
rödd: „Herra dómari, þér skiljið
þetta allt miklu betur en ég og
vitið þessvegna betur en ég hvað
á að standa í bókinni.“
„Sjáið þér nú ekki,“ sagði
herra Thomas,“ að dómari sem
vill dæma rétt, verður að gæta
þess vel að láta sér ekki skjátl-
ast. Og þér skuluð hafa það fvrir
satt, kæri vinur, að það á sér al-
drei stað að dómara skjátlist.“
☆

STÍGVÉLIN ERU ÓDÝR OG ENDINGARGÓÐ.
HEVEA ÚTSÖLUSTAÐIR UM ALLT LAND.
Heildsölubirgðir: H. J. SVEINSSON HF., Gullteig 6
Sími 83350
Hollerszlc
irá
/Í4€V€^.
Kvenslígvél, karlmannastígvél,
sfóstígvél, drengjjastfgvél, barna-
stígvél.
36. tbi. VIICAN 3Í5