Vikan


Vikan - 12.09.1968, Blaðsíða 20

Vikan - 12.09.1968, Blaðsíða 20
RASPUTIN MÚNKUR SATANS í HÖLL KEISARANS ust af mælsku og trúarhita Ras- putins. Hann hlaut viSurkenn- ingu sem „starets", óprestlærður maður, sem fékk að ganga í munkaklæðum og hafði réttindi til að vera skriftafaðir og and- legur leiðtogi. Hinn 14. nóvember 1905 var hann í fyrsta sinn kynntur fyrir keisarafjölskyldunni. Atburðar- ins er getið í hinni nákvæmu dagbók Nikulásar keisara II. með þessum orðum: „Við höfum kynnzt þjóni drottins, Gri- gorij frá Tobolsk-héraðinu.“ HÆFILEIKAR Á SVIÐI DÁLEIÐSLU Þessi „þjónn drottins" tryggði sér þegar örugga stöðu við hirð- ina, af því að í ljós kom, að honum tókst það sem dugmestu læknum Rússlands hafði ekki tekizt: að stöðva blæðingar hins unga eríingja krúnunnar. Tsare- vitsj var fyrsti sonur keisara- hjónanna. Hann fæddist 1904, en áður höfðu hjónin eignazt fjór- ar dætur. Hann þjáðist af sjald- gæfum blóðsjúkdómi. Það er engum vafa bundið, að Rasputin beitti dáleiðslu, þegar hann læknaði drenginn. Rannsóknir síðari tíma, sem meðal annars koma fram í bókinni „Nikulás og Alexandra" eftir Bandaríkja- Heimili Rasputins í Lcningrad. Húsið manninn Robert K. Massie, leiða í ijós, að róandi áhrif geta ein- mitt hjálpað til að stöðva slíkar blæðingar. Staða Rasputins við hirðina varð enn sterkari árið 1912, þeg- ar sonur keisarans veiktist al- varlega af innvortis blæðingu. Þegar reiðarslagið kom, var Rasputin staddiu- í Síberíu, en keisarafjölskyldan við veiðar í Póllandi. Þegar í stað var sent eftir Rasputin, og hann var fljótur að notfæra sér aðstöðu sína. Hann fullvissaði hina hjátrúarfullu keisaradrottningu um, að sonur hennar væri í engri hættu, svo lengi sem hann væri við hirðina. Nú gat Raspútin gengið út og inn í keisarahöllinni eins og hann vildi. Fátt bendir til þess, að hann hafi markvisst stefnt að því að ná völdunum í sínar hend- ur. Hann vildi bara fá að vera í friði og geta lifað í vellysting- um pragtuglega. Og það gerði hann svo að um munaði. Með einfaldri „heimspeki“ sinni tókst honum að gera kyn- ferðislegt siðleysi að dyggð. Rök- semdafærsla hans var eitthvað á þessa leið: Til þess að öðlast frelsi, þurfa menn að fá fyrir- gefningu. Og til þess að geta fengið fyrirgefningu, þurfa menn er nú venjulegt lciguhúsnæði. Felix Jusupov, sá sem skipulagði samsærið. Myndin cr tekin af honum tvítug- um. Hann lézt í útlegð í París, 27. septembcr í fyrra. Hann var á sínum tíma áiitinn einn fríðasti og myndarlegasti maður í öllu Rússlandi. Þeir sem hallast að þeirri skoðun, að raunveruleikinn sé miklu athyglisverðari og óvenjulegri en skáldskapur, geta nefnt líf, og ekki síður dauða Grigorics Jefimovitsj Rasputins sem dæmi um það. Enginn bókaútgefandi með réttu ráði hefði viljað gefa út skáld- sögu um siðlausan bónda, sem varð nánasti vinur og ráðgjafi keisarafjölskyldunnar. Það er líka mjög ótrúlegt, að honum skyldi takast að halda stöðu sinni við hirðina, þrátt fyrir himinhrópandi hneyksli, sem hann olli. Og ekki er síður lygi- legt að hann skyldi lifa af marga skammta af blásýru og skot í hjartað, þegar nokkrir aðals- menn höfðu ákveðið að ryðja honum úr vegi. Rasputin fæddist í þorpinu Pokrovskoje, sem er austan við Úralfjöllin, 1872, sama árið og Alice prinsessa af Hessen, sem síðar varð Alexandra keisara- drottning af Rússlandi. Eftir- nafnið er uppnefni, sem öll fjöl- skyldan fékk vegna ósiðlegs líf- ernis heimilisföðurins. Það er leitt af rasputnik, sem þýðir flakkari eða svallari. Sonurinn fetaði í fótspor föð- ur síns, lagðist í flakk og svall, 20 VIKAN 36- tbl' stal hestum og lenti í slagsmál- um. Hann komst í kynni við einn af hinum illræmdu, rúss- nesku sértrúarflokkum. Söfnuð- urinn kallaðist Khlysty og fund- ir hans enduðu ævinlega með ó- stjórnlegu drýkkjusválli. Þessi söfnuður hafði mjög slæmt orð á sér meðal siðaðs fólks, og Ras- putin gætti þess vel að hafa ekki hátt um samband sitt við hann. „ÞJÓNN DROTTINS“ Hann kvæntist 20 ára gamall og eignaðist fjögur börn með konu sinni, sem hét Praskovja. Stuttu eftir giftinguna fór hann í pílagrímsferð og flæktist alla leið til Grikklands. Þegar hann kom heim úr reisu sinni, sagðist hann vera „þjónn drottins". Hann hélt áfram flökkulífi sínu, og 1903 kom hann í fyrsta skipti til höfuðstaðarins, St. Péturs- borgar. Einn af leiðandi mönn- um kirkjunnar tók á móti hon- um, því að orðrómurinn um þennan syndara, sem hafði snúið til betra lífernis og var orðinn . „þjónn drottins" hafði borizt vítt og breitt um landið. Tveimur ár- um síðar komst hann í kynni við Feofan, fyrrverandi skriftaföður keisaradrottningarinnar. Feofan og aðrir kirkjuleiðtogar heilluð-

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.