Vikan - 27.11.1969, Blaðsíða 46

STENTOFON
STENTOFON
kallkerfin fyrir skrifstofur og verksmiöjur.
*
Látiö STENTOFON
kallkerfiö létta yöur störfin.
Með STENTOFON
kallkerfinu getur einn talað við alla og
allir viö einn.
Spariö tíma - Sparið sporin — Sparið
peninga.
*
STENTOFON gerir allt þetta fyrir yöur.
Allar nánari upplýsingar fúslega veittar hjá
STENTAFON umboðinu.
Gtorg Ámundason 8 co.
Sími 81180 — Box 698 — Reykjavík
Úrval
Kemur út mánaðarlega
Gerizt áskrifendur
ert út úr austurríska erfðastríð-
inu, og sjö ára stríðinu við Breta
og Prússa lauk með hroðalegum
óförum. Frakkar misstu ítök sín
í Indlandi og Kanada og her
þeirra varð að athlægi í saman-
burðinum við prússneska herinn
og jafnvel þann austurríska.
Hinsvegar skorti madömu
Pompadour ekki góðar hliðar.
Hún hafði prýðisgott vit á listum
og varð mikill verndari þeirra.
Hún lét arkitekta og listmálara
landsins hafa nóg að gera, til
dæmis við byggingu hallarinnar
Bellevue, sem kostaði tvær og
hálfa milljón livres. Og ekki setti
hún skáldin hjá. Hún ráðlagði
ástmanni sínum: Farðu vel með
bókmenntamennina. Það voru
þeir sem gáfu Lúðvík fjórtánda
auknafnið hinn mikli. En áhugi
hennar á bókmenntum var ekki
eingöngu af hagsmunaástæðum.
— Hún var, þegar allt kom til
alls, ein af oss, sagði Voltaire,
sem átti henni mikið upp að
unna.
Vandi fylgir vegsemd hverri,
og fjarri fór því að líf mark-
greiffrúar de Pompadour væri
neinn dans á rósum. Hún varð
stöðugt að vera á verði gagnvart
samsærum óvina sinna og jafn-
framt varð hún eilíflega að sýn-
ast í góðu skapi og full af nýjum
bröndurum og hugmyndum, þeg-
ar konungur var nærri. Um síðir
varð henni þetta hlutverk of-
raun: heilsan bilaði. Konan sem
stjórnaði Frakklandi (Friðrik
mikli Prússakóngur kallaði sjö
ára styrjöldina stríð sitt við pils-
in þrjú, og átti þar mið maddömu
Pompadour, Maríu Teresíu Aust-
urríkisdrottningu og Elísabetu
Rússadrottningu) varð fárveik og
hóstaði blóði, líklega voru það
berklar. Henni varð um megn
að gegna hlutverki sínu sem ást-
mær konungs, en ekki er að sjá
að það hafi dregið úr áhrifavaldi
hennar yfir honum. Þar sem hún
vissi fullvel að Lúðvík hennar
gat ekki kvenmannslaus verið,
útvegaði hún honum góðfúslega
„minni háttar“ stúlkukindur til
fylgilags, svo að notað sé orða-
lag sænska ambassarodsins í Par-
ís, viðhaft í sendibréfi. Kóngur
hitti stúlkur þessar í garðhúsi
nokkru, sem sérstaklega var
byggt fyrir þessi afnot. Telpurn-
ar höfðu óljósa hugmynd um
hver herramaður sá var er þær
voru ráðnar til að þóknast, en
sumum þeirra var sagt að hann
væri pólskur aðalsmaður í út-
legð. Þeim mátti standa á sama,
því að þær fengu greiðann svo
ríflega borgaðan að það dugði
þeim sem heimanmundur til
góðrar giftingar. En samband
konungs og de Pompadour var
raunar jafn náið og fyrr; þau
hittust ekki sjaldnar en þrisvar
til fjórum sinnum í viku og hann
bar undir hana öll helztu vanda-
mál sín og ríkisins.
í afskiptum sínum af stjórn-
málum, einkum utanríkismálum,
Verkir, þreyta í baki ?
DOSI bcltin hafa eytt
þrautum margra.
Reynið þau.
Remedia h.f
IAUFÁSVEGI 12 - Siml 16510
sýndi de Pompadour oft meiri
klókindi en flestir höfðu trúað
henni til. Hún var nógu framsýn
til að hafa andstyggð á Prússum
og sérstaklega Friðriki mikla,
sem hún kallaði „Attilu norð-
ursins“ og lagði áherzlu á að
honum yrði að koma á kné. Hins-
vegar reyndi hún að bæta sam-
búðina við Breta og Austurrík-
ismenn.
Árið 1758 varð hertoginn af
Choiseul mestur áhrifamaður í
frönskum stjórnmálum, og upp
úr því dró smátt og smátt úr
völdum de Pompadour, þótt hún
nyti mikillar virðingar allt til
dauðadags.
1764 er dánarár þessarar fræg-
ustu hjákonu sögunnar, konunn-
ar sem öðrum fremur er minnst
þegar viðhaft er orð Frakka yfir
þessa stétt, maitresse. Lík henn-
ar var flutt frá Versölum til Par-
ísar, þar sem það var jarðsett.
Þá var illviðri, ausandi regn og
rok, sem slökkti á blysunum er
borin voru með kistunni. Lúðvík
konungur fimmtándi stóð úti á
svölum og horfði á líkfylgdina.
Nærstaddir sáu tár streyma nið-
ur kinnar hans, og svo virtist
sem hann tæki ekki eftir illviðr-
inu. Þessi lífsleiði einvaldur var
að kveðja konu, sem verið hafði
hægri hönd hans og eini vinur í
tuttugu ár.
dþ.
— Þið verðið að hlaupa þrjá
hringi, það er sprungið hjá mér!
46 VIKAN 48- tw-