Vikan - 11.12.1969, Page 21

ir 'rninn fékk ævinlega bögguf frá
Kaupmannahöfn, frá nafna sín-
um, Valtý Guðmundssyni. Ég
held hann hafi verið sá eini á
bænum sem fékk raunverulega
jólagjöf.
— Bróðir þinn hefur verið
heitinn eftir honum?
— Já. Pabbi og Valtýr Guð-
mundsson ólust upp samtíða
vestur í Gönguskörðum og voru
vinir frá því þeir voru drengir.
Þeir hétu þá hvor öðrum tryggð-
um og ákváðu að verða nýtir
menn. Þess vegna var það að
þeir brutust í því að fara í skóla,
þótt erfitt væri um vik. Valtýr
Guðmundsson var ekki hjóna-
bandsbarn, og foreldrar föður
míns aðeins fátæk afdalahjón,
bjargálna, en varla neitt þar
framyfir.
En við vorum að tala um jól-
in. Þá, á þessum árum, fannst
mönnum það út af fyrir sig mik-
il hátíðabrigði að fá annan og
betri mat en venjulega. Um
kvöldið var alltaf gefið kaffi og
eitthvað sælgæti með, og svo var
ósköp gaman þegar kveikt var
á öllum kertunum.
— Það hafa verið tólgarkertin
gömlu.
— Já, en líka voru farin að
koma mislit kerti úr kaupstaðn-
um, þessi barnakerti sem kölluð
voru. Ávextir voru þá aðeins
farnir að flytjast inn, helzt epli,
og þegar þau fengust, þá fékk
hver sitt epli.
Á aðfangadagskvöld gengu all-
ir snemma til náða, því að á jóla-
dagsmorgun var farið snemma á
fætur. Þá var alltaf messað. -—
Sóknarprestur í Möðruvalla-
prestakalli var þá séra Davíð
Guðmundsson, faðir Ólafs, sem
bjó á Hofi í Hörgárdal. Hann
hafði tvær kirkjur, Möðruvelli
og Glæsibæ. Og það þurfti að
fara snemma ofan til að búa sig
undir að taka á móti öllu kirkju-
fólkinu; því var alltaf gefið kaffi.
Yfirleitt var glatt á hjalla um
jólin; piltarnir voru kátir og
skemmtilegir og pabbi reyndi
líka að halda uppi einhverjum
gleðskap. Á Möðruvöllum var
alltaf margt vinnufólk og margt
af því merkismanneskjur, sem
vissu og kunnu margt og gátu
því skemmt öðrum og miðlað af
reynslu sinni.
Voru þá ennþá í heiðri
hafðir siðir í sambandi við þjóð-
trúna gömlu?
— Nei, allt svoleiðis var mik-
ið farið að dvína þá. En eitthvað
eimdi eftir af því. Til dæmis var
það siður að láta engan fara í
„Mér finnst jólin hafa verið mikiö hátíðlegri áður.. “
11111111

jólaköttinn, eins og það var kall-
að, og líka var venja að hafa
kvöldgjöfina handa búpeningn-
um með ríflegra móti. Svo var
ljós haft logandi einhvers staðar
í húsinu alla jólanóttina. Ég man
að ég heyrði talað um að vakað
væri yfir jólaljósinu, því að það
boðaði ekkert gott ef það slokkn-
aði yfir nóttina.
— Var Akureyri orðinn tölu-
verður bær um það leyti er skól-
inn fluttist þangað?
— íbúar munu þá hafa verið
nefna Gísla Helgason, síðar
bónda í Skógargerði, sem er
dáinn fyrir ekki mjög löngu.
Ákaflega margir þessara Möðru-
vallapilta urðu barnakennarar
þegar heim kom; þetta þótti þá
ágætis menntun og fólk var mjög
fegið að fá þessa menn heim í
sveitirnar.
Eftir brunann á Möðruvöllum
tók við millibilsástand, þegar
skólinn var í leiguhúsnæði á Ak-
ureyri. Þar var hann unz flutt
var í þetta skólahús, sem stend-

■ y-

Hulda við píanóið. Stóllinn er gerður úr kvensöðli, smíðuðuni 1871.
svona tvö til þrjú þúsund manns.
— Þú talaðir áðan um þekkta
menn meðal skólanemenda. Jú,
það voru þarna margir merkis-
menn. Til dæmis var sagt að
mikið hefði kveðið að Guðmundi
Friðjónssyni, skáldi á Sandi,
þegar hann var í skóla á Möðru-
völlum. Bræðurnir séra Haukur
og Garðar Gíslason, síðar stór-
kaupmaður, voru þarna líka,
sömuleiðis bræðurnir frá Veðra-
móti og Hvas3afelli í Eyjafirði.
Páll Bergsson og Kristján Benja-
mínsson, svo ég nefni nokkra sem
ég heyrði talað um. Enn mætti
ur enn. Á þessum fyrstu Akur-
eyrarárum vantaði ekki heldur
iærisveina, sem síðar komust til
vegs og virðingar: þá var til
dæmis Jónas frá Hriflu nemandi,
Þorsteinn M. Jónsson, Snorri
Sigfússon, síðar skólastjóri, Vil-
mundur Jónsson, síðar landlækn-
ir, Árni frá Múla, Jónas Þor-
bergsson og fleiri, sem of langt.
yrði upp að telja. Haustið sem
við fluttum í skólann, 1908, voru
margir í 3. bekk, sem urðu siðar
þjóðkunnir menn en eru nú óð-
um að týna tölunni. Þar voru til
Framhald á bls. 33.
50. tbi. VIKAN 21