Vikan - 11.12.1969, Blaðsíða 34

um, eins og í svo mörgu öðru.
Ef ég gæti sótt jólatré hérna upp
í hlíðina, þá myndi ég gera það,
en ekki til útlanda, sagði hann.
— Þú varst við nám í Kaup-
mannahöfn.
— Já. Ég bjó hjá Valtý Guð-
mundssyni á Amagerbrogade 1916
-—‘17, og 1919—‘20. Þá tók tím-
ann sinn að komast milli landa;
þegar ég fór út í fyrsta sinn, með
gamla Goðafossi, vorum við þrjár
vikur á leiðinni. Bretar tóku þá
skipið í hafi og fóru með það til
Lerwick á Hjaltlandi, til rann-
sóknar, býst ég við.
— Kaupmannahöfn hefur lík-
lega verið talsvert öðruvísi þá
en hún er nú orðin.
— Hún hefur auðvitað breytzt,
en þegar ég kom þangað fyrir
skömmu, þá virtist mér miðborg-
in enn sjálfri sér lík. Þarna voru
þá margir íslendingar, eins og
löngum fyrr og síðar. Ég man að
við heimsóttum Jón Stefánsson
listmálara; hann var þá þegar
farinn að vekja athygli. Hann var
ákaflega hógvær maður og allt
að því feiminn; það var sagt að
hann sneri við myndum eftir
sjálfan sig, sem hann hafði uppi-
hangandi heima, ef von var á
gestum.
Síðan var ég í húsmæðraskóla
í Vordingborg. Það var góður
skóli, en strangur og mikil
áherzla lögð á sparsemi. fig var
eini íslendingurinn þar, auðvit-
að, og þótti sem slík nokkuð for-
vitnileg í upphafi, því að enginn
í skólanum hafði áður séð fs-
lending og allir héldu að þeir
væru allt öðruvísi en aðrir. En
ég kunni vel við mig þarna að
mörgu leyti og eignaðist vinkon-
ur, sem ég hef samband við enn
þann dag í dag.
Tal okkar Huldu berst svo aft-
ur út til íslands, til Húnaþings,
en árið 1923 giftist hún Jóni S.
Pálmasyni, bónda á Þingeyrum,
og varð þar húsmóðir á stórbúi,
þar sem ekki voru færri en tutt-
ugu manns í heimili. 1932 tók
hún við skólastjórn húsmæðra-
skólans á Blönduósi og gegndi
þeirri stöðu í fimm ár. — Mér
hefur alltaf þótt gaman af að
kenna, segir Hulda. Enda var
það svo, að eftir að hún hætti
skólastjórn, tók- hún unglinga til
sín í skóla heim að Þingeyrum,
og skyldi maður þó ætla að
starfsdagur hennar á því stórbúi
hefði verið fullerfiður fyrir.
fslenzkur heimilisiðnaður,
einkum tóvinna, hefur alltaf
verið meðal aðaláhugamála
Huldu, enda var móðir hennar,
Steinunn Frímannsdóttir, mikil
tóskaparkona. ■— Eg vildi gera tó-
vinnuna að skyldunámsgrein í
húsmæðraskólunum, segir hún.
— Þar er að vísu kennt að vefa,
en hvergi að spinna á rokk. Ég
lagði mikla áherzlu á þetta bæði
í skólanum fyrir norðan og hér
syðra. Auk tóvinnunnar kenndi
ég stúlkunum að gera íslenzka
skó.
Þegar húsmæðraskólinn í
Reykjavík var stofnaður, tók
Hulda við forstöðu hans og var
skólastjóri þar tólf ár. En hún
er Norðlendingur í húð og hár
og 1953 flutti hún aftur norður
og tók á ný við skólanum á
Blönduósi, sem hún stjórnaði til
haustsins 1967.
Nú á hún heima í Reykja-
vík hjá Guðrúnu dóttur sinni
og tekur drjúgan þátt í starf-
semi Heimilisiðnaðarfélags fs-
lands. Hún hefur kennt tóvinnu
á námskeiðum félagsins frá upp-
hafi þeirra.
— Heimilisiðnaðurinn er snar
þáttur í menningu okkar, segir
Hulda, — og við megum ekki
við því að missa þann þátt. Það
er ekki einungis það að þessi
iðnaður hafi látið eftir sig fjöl-
marga dýrlega listmuni, heldur
fylgir honum orðaforði, sem nú
er því miður mörgum gleymdur,
tungu okkar til tjóns. Ég legg
alltaf áherzlu á að kenna nem-
endum réttu, gömlu orðin, sem
notuð voru um vinnuaðferðir og
efni. Reykvísk stúlka, sem var
hjá mér á tóvinnunámskeiði,
sagðist hafa lært þar fimmtíu og
fjögur ný orð á einni viku. Það
vildi ég að sem flestar af jafn-
öldrum hennar gerðu.
Timinn líður og ég skilst nauð-
ugur við þessa greindu, fjölfróðu
konu, sem í bernsku var vitni
að einum merkasta þættinum í
endurvakningu þjóðar okkar og
hefur sjálf á starfsferli sínum
verið í fylkingarbrjósti meðal
skólafrömuða hennar. Hulda
kann frá mörgu að segja og ger-
ir það skemmtilega, frá mönnum
og málefnum nyrðra og syðra,
fyrr og nú, og hún fylgist vel
með hverju því er gerist í
mennta- og þjóðfélagsmálum. Á
tíðarandann lítur hún hvössum
gagnrýnisaugum.
— Ég felli mig ekki við þessa
múgmennsku, sem mér virðist
fylgja nútíðinni, segir hún. —
Eða klíkuskapinn, sem nú sýnist
vera allt í öllu. Menntun og hæfi-
leikar virðast ekki skipta neinu,
þegar um það er að ræða að öðl-
ast eitthvað, heldur hitt að vera
í réttum klikum, þekkja þennan,
vera skyldur hinum. Piltur sem
á áhrifamikinn föður þarf ekki
annað sér til ágætis til að kom-
ast í þægilega stöðu; hann þarf
ekki annað en koma til föður
síns og segja: pabbi, hér er ég.
Og svo er eins og alls stáðar
sé ríkjandi sá andi er segir fólki
að hugsa aðeins um sig. Pabbi
var vanur að segja: Ekkert er
ofgert fyrir landið. Þegnskapur-
inn lá þeim í blóðinu, honum og
samtímamönnum hans. Nú er
eins og allir haidi að ríkið sé til
þess eins að plokka það. Það er
eins og fólk hafi gleymt því að
ríkið er það sjálft, og að enn
krefjast tímarnir þess að fslend-
ingar standi saman og sýni þegn-
skap, ef ekki á verr að fara.
Undir það getum við víst tek-
ið með Huldu, þótt sjáifsagt
verði ekki allir á einu máii um
hvernig þegnskapur verði bezt
sýndur á þessum dögum. Og
ljúkum við þessu spjalli með
nokkrum línum úr skólasetning-
arljóði eftir séra Matthías, ortu
fyrir Möðruvallaskólann og lengi
meðal mest sungnu ljóða þessa
fyrsta endurreista menntaseturs
norðanlands:
Margt er að læra Ijúfu mennta-
vinir,
en listin æðst er þó að verða
menn,
sem reynast sinnar þjóðar heilla-
hlynir,
því harðar skúrir bíða Snælands
enn!
dþ.
HIIAR ER UIN HANS NÓA?
Það er alltaf sami leikurinn í henni Yndisfríð okkar. Hún hefur
falið örkina hans Nóa einhvers staðar í blaðinu og heitir góð-
um verðlaunum handa þeim, sem getur fundið örkina. Verð-
launin eru stór konfektkassi, fullur af bezta konfekti. og fram-
leiðandinn er auðvitað Sælgætisgerðin Nói.
SSðast er dregið var hlaut verðlaunin:
Ragnar Hauksson, HjarSarhaga 50, Reykjavík.
Nafn
Heimili
Örkin er á bls.
Vinninganna má vitja i skrifstofu Vikunnar.
50.
--t
Úrval
Kemur út mánaðarlega
Gerizt áskrifendur
34 VIKAN 50- tbl-