Vikan - 24.09.1970, Blaðsíða 37

norski hvíldarstóllinn. —
Framleiddur á íslandi með
einkaleyfi. — Þægilegur
hvildar- og sjónvarpsstóll. —
Mjög hentugur til tækifæris-
gjafa. — Spyrjið um VIPP
stól í næstu húsgagnaverzlun.
— Umboðsmenn mn allt
land.
VIPP STÖLL Á HVERT
HEIMILI.
FRAMLEIÐANDI: ÚLFAR GUÐJÓNSSON HF. - AUÐRREKKU 63 - KÓPAVOGI - SÍMI 41690
Þrái fólk sem hugsar..
Framhald af bls. 16.
Hún syngur eins og hún viti hvað
hún er að tala um, eins og að hún
meini það. Fólkið gefur henn á móti
virðingu og þakklæti sem ekki er
hægt að kalla nema ást.
Janis fæddist í borginni Port Art-
hur í Texas, þar sem búa um 67.000
manns. Faðir hennar er verkfræðing-
ur hjá Texaco, og hún minnist hans
sem „þessi sterka og rólega Texas-
týpa," yfirleitt yfirlætislaus og fá-
skiptur, en þó þannig að honum var
veitt athygli þegar hann reiddist.
Það kom ekki oft fyrir. Móðir henn-
ar vinnur við spjaldskrárritun í verzl-
unarskóla staðarins, og virðist sam-
band þeirra mæðgna mjög venju
legt. Til dæmis má nefna það að
daginn eftir hljómleikana í Ann Ar-
bor kom Janis fram í þætti Ed Sulli-
van, og áður hringdi hún í móðui
sína. „Mamma, mamma, hvað held-
urðu að ég fái fyrir bara þetta eina
lag . . .?" hrópaði hún. Þegar móðir
hennar hafði heyrt upphæðina
(væntanlega svimandi háa), svaraði
hún: „Þú átt þetta fyllilega skilið,
elskan." Janis á yngri systur sem er
„venjuleg skólastelpa", og yngri
bróðir sem líkist elztu systur sinni
mjög. Það var i Port Arthur að Janis
fór að missa „eitthvað" og hætti að
verða viss um hvað hún vildi. Hún
hætti að fara í kirkju á sunnudögum,
horfa til himins og syngja sópran
í kórnum. Hún gerðist beatnik
og síðar hippi, sá eini í borginni
„Það var vont við mig, fólkið í Port
Arthur," segir hún nú. „Þetta voru
tómir þverhausar, maður. Þau hentu
í mig grjóti og kölluðu mig úrhrak.
En það eina sem ég vildi í raun og
veru var persónulegt frelsi og kynni
við annað fólk sem hugsaði á svip-
aðan hátt og ég."
í kjölfarið reyndi hún nokkrum
sinnum að breyta til borgaralegra
lífshátta, en það gekk illa. Hún fór
í háskóla — raunar þrjá. Svo fór hún
til New York og bjó þar í nokkra
mánuði, og síðar til San Francisco.
Hún ferðaðist á milli á puttanum,
lifði á atvinnuleysisstyrk öðru hvoru
en vann þess á milli. Hún var geng-
ilbeina í Texas, og var góð, eftir því
sem hún segir sjálf, þar til henni fór
að leiðast (hún verður fljótt leið).
Það var í Texas sem hún heyrði plötu
með Huddie Ledbetter (Leadbelly) og
hreifst svo af söngnum að hún fór
strax að æfa sig og reyndi að syngja
eins og Leadbelly. Fljótlega fékk
hún tækifæri. „Ég hef alltaf sungið,
en áður var það þarna uppí skýjun-
um," segir hún og gefur frá sér hljóð
sem hver sópransöngkona hefði mátt
vera hreykin af. „En svo var það eitt
kvöldið, að ég sat með nokkrum
kunningium, og þá fór ég að stæla
Leadbelly. Allir voru undrandi. Þau
vissu ekki að ég gæti sunqið eða að
ég hefði söngrödd yfirleitt, og það
vissi ég ekki heldur."
I fyrsta skipti sem hún kom fram
opinberlega (í Texas) fékk hún tvo
bjóra í kaup. Og hún hélt áfram að
syngja í nokkur ár — yfirleitt svo til
kauplaust. Hún söng svokallaða
„Country & Western"-músík á bjór-
krá í úthverfi Austin. Eigandi þeirr-
ar krár var náungi að nafni
Threadgill, og hafði sá keypt
gamla bensínstöð og breytt henni
í bjórkrá. í San Francisco söng
hún eitt og eitt kvöld á stað sem
vantaði söngkonu öðru hvoru; sú
sem var fastráðin var vændiskona í
leiðinni og tafðist stundum við tóm-
stundastarfið. En árið 1965 var hún
búin að fá nóg af því að flakka um,
og fór heim til Port Arthur til að
gerast „venjulega borgaralega and-
styggileg". I heilt ár klæddist hún
venjulegum og óaðfinnanlegum föt-
um, sótti Lamar State tækniháskól-
ann og bjó sig undir það, með góð-
um árangri, að verða kennari, en
það var æðsti draumur foreldra
hennar. En henni var ekki ætlað að
verða kennari. Þegar Chet Helms,
músíkant sem hún hafði kynnst á
bensínstöðinni/bjórkránni í Austin,
sagði henni að Big Brother and the
Holding Co. væru í leit að söngkonu,
flaug hún rakleiðis til San Francisco.
Hún hefur aldrei litið til baka.
Janis Joplin byrjaði að syngja
með hljómsveitinni um leið og „allt"
byrjaði í Haight-Ashbury: blóma-
börnin og hipparnir raunverulegu,
blíðlyndu hash- marijuana- og LSD-
neytendurnir, psychedelíska tónlist-
in og slagorðið AST! Janis Joplin
ásamt Big Brother & The Holding
Company voru með á nótunum og
áður en langt um leið var hljómsveit-
in orðin fastráðin til að leika í gamla
Avalonsalnum, þar sem fyrstu hippa-
dansleikirnir voru haldnir. Þeir sem
heyrði í hljómsveitinni í þá daga,
þegar þau voru að reyna nýja hluti
og algjörlega fersk, segja það hafa
verið lífsreynslu út af fyrir sig. A
kvöldi fengu þau 200 dollara, sem
skiptist síðan í 5 jafna hluti. Ari
síðar, á Monterey Jazz hátíðinni, þar
sem Janis söng Ball & Chain á mjög
svo eftirminnilegan hátt, stálu þau
senunni. Stuttu síðar gerðist Albert
Grossman umboðsmaður þeirra, en
hann hefur meðal annars verið Bob
Dylan mjög innan handar á ferli
hans. Grossman kemur fram í Dylan-
myndinni, Don't Look Back; grá-
hærði og feiti maðurinn, sem kemur
þannig fram við skrifstofumann á
ensku hóteli, að blóðið í manni
stirðnar. I dag er hann ekki ýkja
feitur, en gráa hárið er orðið marg-
falt síðara — bundið í tagl í hnakk-
anum. Ef hann væri ekki klæddur
á nútímavísu, liti hann út nákvæm-
lega eins og George Washington. í
augum blaðamanna er hann jafn
dularfullur og Greta Garbo, en í
augum annarra er hann föðurímynd
eins og Washington.
„Hann stjórnar mér ekki," segir
Janis. „Hann veit einfaldlega hvað
ég vil gera og hvert ég vil fara, og
39. tbi. VIKAN 37