Vikan - 08.07.1971, Blaðsíða 24

SAUÐÁRKRÓKUR100 ÁRA
LÍriL BROT FRÁ UÐINNITÍÐ
Um þessar mundir er öld liðin,
síðan búseta hófst á Sauðárkróki, og er
afmælisins minnzt með
ýmsu móti á staðnum. Vikunni
þykir tilhlýðilegt að segja ögn frá kaupstaðnum á
þessum tímamótum hans og
þá sérstaklega fortíðinni, sent jafnan er
girnileg til fróðleiks.
Sauðárkrókur er vaxandi bær; bar hefur íbúum fjölgað
að undanförnu og eru nú orðnir 1620. Verzlun hefur löng-
um verið snar þáttur í atvinnulífi Sauðkrækinga, enda
staðurinn miðstöð þjónustu og verzlunar í Skagafirði. —
Aðrir atvinnuvegir eru fiskveiðar og iðnaður. Tvö stór
Sunnan við L. Popps verzlun. Á myndinni eru Chr. Popp kaup-
maður og frú, fröken Hansen kennslukona og sonur hjónanna
(á hestinum). Ovíst um nafn mannsins lengst til hægri.
togskip eru nú gerð út þaðan, Hegranes, sem er skuttog-
ari, og Drangey, auk smærri báta. Tvö frystihús eru starf-
rækt á staðnum. Iðnaður stendur með blóma á Sauðár-
króki, og eru nýjustu verksmiðjurnar Sokkaverksmiðjan
Samverk, sem framleiðir Gleymmérei-sokkabuxur, og sút-
unarverksmiðja. Þá mætti nefna minkabúið, sem er nýj-
asta fyrirtæki staðarins.
Sauðárkrókur vorið 1900.
Fiskþvcttur á Sauðárkróki um aldamót.
Menningarlíf hefur einnig verið mikið allt frá fornu fari.
Leiklist hefur til að mynda verið stunduð þar lengi undir
forustu Eyþórs Stefánssonar, tónskálds. Og einn liður í
hátíðahöldunum nú er sýning skagfirzkra málara. Kemur
þar í ljós, að margir kunnir listmálarar eru frá Króknum,
svo sem Jón Stefánsson, Sigurður Sigurðsson, Jóhannes
Geir Jónsson, Snorri Sveinn Friðriksson og fleiri.
Sauðárkróki nútímans verður ekki lýst nánar á þessum
vettvangi, enda hvarflar hugurinn gjarnan meir til iiðinn-
ar tíðar á tímamótum sem þessum. Og ekki verður annað
sagt en Sauðárkrókur hafi sýnt fortíðinni verðugan sóma,
þar sem hann hefur fengiö vandvirkan höfund og ritsnjall-
an, Kristmund Bjarnason, til að skrásetja ítarlega sögu
staðarins. Fyrsta bindið af „Sögu Sauðárkróks" kom út
Stjórnmálafu.-dur við Hótel Tirdastól um aldamót.
árið 1969, annað bindið kemur út í haust og hið þriðja og
siðasta einhvern tíma á næsta ári.
Einn kafli sögunnar fjallar um mótun bæjarlífsins á ár-
unum 1872—1880, og er þar víða skemmtilega lýst horfn-
um tíma. Hér fara á eftir nokkur brot af þessum frásögn-
um, fyrst segir frá bæjarbragnum almennt, sérkennilegum
persónuleikum eins og Baldvini skálda og Árna vert og
loks er áhrifamikil frásögn af vesturförum:
„Sauðárkrókur varð aldrei danskur bær í niðrandi merk-
ingu orðsins. Þá nafngift fengu mörg sjávarþorp, þar sem
Danir réðu lögum og lofum, hliðruðu sér hjá félagslegu
samneyti við íslendinga, hirtu ekki um að kvnnast tungu
24 VIKAN 27. TBL