Vikan - 21.12.1972, Blaðsíða 16

„Ekki aðeins englarnir, hel
Gagnrýnendur nú á dögum
telja Piero della Francesca oft
nýtizkulegastan gömlu
meistaranna og fyrirrennara
Cézanne og Picasso.
En hann sýndi meiri trúarhita en
nútimamálarar
og einlægara hjartalag.
Manngæzka hans
kemur berlega i ljósi i
málverkinu
,,Fæðing Krists”.
Þegar hinn mikli italski lista-
maður Piero della Francesca
ákvað að mála fæðingu Krists,
einsetti hann sér að draga upp
margar svipmyndir i einni
heildarmynd. Að baki gripa-
hússins málaði hann fallegt
landslag, baðað i geislum nýrrar
sólar. Hann málaði einnig fjár-
hirðana, sem fyrstir heyrðu
fagnaðarboðskapinn, og á miðri
myndinni sést Maria krjúpa i
lotningu frammi fyrir barni sinu
á þeirri stundu, er henni skilst,
að barnið er sonur drottins.
Piero della Francesca var
sjálfur svo ánægður með
myndina, að hann hafði hana hjá
sér til æviloka. Þegar myndin
var seld fyrir um hundrað árum,
taldi hinn framsýni forsætis-
ráðherra Bretlands,Benjamin
Disraeli, stjórn sina á að kaupa
hana. Nú hangir hún i listasafni
rikisins i Lundúnum og er ein
tveggja mynda, sem hvað mesta
athygli vekja.
Piero var gæddur einstakri
stærðfræðigáfu. Þótt hann hefði
þegar fimmtán ára gamall
afráðið að gerast málari, sagði
hann aldrei skilið við stærð-
fræðina. Hann skrifaði all-
margar ritgerðir um stærðfræði,
og ein þeirra — um rúmfræði
fjarviddarinnar — var lengi ein-
Fæöing Jesú.
stök i sinni röð. Þetta áhugamál
hans varð til þess, að i myndum
hans komu fram réttari hlutföll
og betri fjarvidd en i nokkrum
myndum fyrirrennara hans.
Piero della Francesca fæddist
i Borgo San Sepolcro, litlu f jalla-
þorpi nálægt Florenz, sem var
hin dýrlega listamiðstöð þeirra
tima. Liklega hefur það verið
árið 1416. Piero var kornungur,
Mariumynd
þegar hann hélt til borgarinnar.
Hann komst að sem lærisveinn
hjá einum meistaranna, og það
kom brátt i ljós, að þarna var
efnilegur nemandi á ferð. Ekki
leið á löngu þar til hann var
farinn að hjálpa Domenieo
Veneziano með veggmálverk i ,
kirkju einni i Florenz.
1 fyrstu verkum Pieros má
merkja áhrif frá eldri
meisturum, þótt segja megi, að
hann hafi að mestu leyti verið
sjálflærður. Hann dró upp óhlut-
læga mynd en klæddi hana siðan
lifi. Hinn kunni nútima-
Sjálfsmynd
gagnrýnandi italskra listaverka,
Bernard Berenson, sagði: ,,Það
er vafasamt hvort nokkur
málari hafi nokkurn tima dregið
upp mynd af heiminum jafn-
fullkomnum og sannfærandi.”
Annar gagnrýnandi, Lionelle
Venturi, segir, að i myndum
Pieros „gangi menn og konur
eins og við sjálf i sólskini
eilifðarinnar.”.
Hin mikla listgáfa Pieros varð
til þess, að hann eignaðist brátt
I