Vikan - 21.12.1972, Blaðsíða 43

hafa ekki get það líka, skildi
það á þann hátt að hann gagn-
rýndi hana. Það var rangt hjá
heniii, hann var feginn að sjá
að hún var ánægð, en hann gat
ekki fengið af sér að segja
henni það.
Börnin voru kannski hrædd
við sorg hans, andlit hans, sem
nú var markað djúpum rúnum
sorgarinnar og öllum heilabrot-
unum henni samfara. Kannski
hafði móðir þeirra gefið þeim
fyrirmæli, því að framkoma
þeirra var alltaf óaðfinnanleg
meðan hann var heima. En þau
umgengust hann eins og ókunn-
an mann; hann var þeim fað-
irinn sem kom og fór. Hann
kom án þess að sýna nokkur
fagnaðarmerki, og fór án þess
að ásaka neinn. Og enginn
saknaði hans.
Natan var enn nálægur í
litla, snyrtilega húsinu, þótt
hann sæist ekki. Á dyrastafn-
um sáus tenn merkin, sem Jasó-
dad hafði gert þar með hníf
sínum er hann hafði mælt þar
vaxandi hæð Natans í æsku
hans.
Á krók á veggnum hafði
flauta Natans alltaf hangið —
allt til þessa dags. Hverju
sinni er hann kom heim, hafði
hann litið á skorurnar í dyra-
stafnum og síðan á flautuna.
Það hafði hann alltaf hugsað
sér að gera.
En einn dag hékk flautan
ekki lengur á króknum.
Hann heilsaði konu sinni og
leztu dóttur, sem hét eftir móð-
ur sinni. Svo spurði hann: —
Hvar er flautan hans Natans?
— Æ, flautan, Lasarus er
með hana. María fór með hon-
um til Ebenesers. Hann ætlar
að kenna honum á hana.
—• Kenna honum? sagði Jasó-
dad. — Natan kenndi sér það
nú siálfur. Og hann bjó meira
að segja til flautuna sjálfur.
Vilii Lasarus eignast flautu, er
hann ekki ofgóður til að smíða
hana sjálfur!
Svo sagði hann allt í einu,
þótt hann vissi að ekki hefðist
upp úr því annað en ósætti, en
hann réði ekki við það — þetta
var andlegt sár, sem hrjáði
hann og hann neyddist til að
rífa upp:
— Og María varð auðvitað
að gæta drengs, sem er orðinn
siö ára? Fylgja honum tvö
hundruð metra götuspotta?
Hvað hélt hann að kæmi og
æti hann upp? Úlíar?
Marta eldri sagði við þá
yngri:
— Farðu og athugaðu hvort
brúna hænan er búin að verpa.
Við eigum ekki von á öðru í
dag, og ef hún er ekki búin og
lögzt í hreiðrið, setztu þá hjá
henni.
Þegar stúlkan var farin,
hvessti hún sig og leit á Jasó-
dad.
— Þú ert að vísu maðurinn
minn, en nú er ég búin að fá
nóg.
— Nóg? Og af hverju þá?
— Af mörgu, svaraði hún.
Til dæmis þessu stöðuga nöldri
þínu út í Lasarus. Hann er nú
sjö ára, og við vitum öll að
þegar Natan var á hans aldri,
þá var hann farinn að ganga
við fé, og hann var ekki hrædd-
ur við neitt. Eg veit þetta, en
ég er orðin leið á að heyra tal-
að um það. Það er ekki hægt
að búast við nema einu slíku
undrabarni í einni fjölskyldu.
Við áttum eitt slíkt undrabarn
og misstum það — og þar var
um að kenna hans eigin
heimsku. Nú eigum við ósköp
venjulegan lítinn dreng, sem er
ekkert kjarkaður. Mundu að á
leiðinni til Ebenesers verður
hann að fara framhjá kránni,
og Efórus er alltaf fullur. Nat-
an fannst gaman að honum, en
Lasarus er hræddur við hann,
og ég sé ekkert athugavert við
það. Og ég sé ekki heldur neitt
athugavert við það að hann
skyldi taka flautuna. Natan
smíðaði hana, en fyrst hún á
annað borð var til, var þá nokk-
ur ástæða fyrir Lasarus að
smíða aðra og skera sig kann-
ski í fingurna við það? Get-
urðu sagt eitthvað við því?
Áður en Jasódad gæti ein-
hverju svarað — ef hann hafði
þá einhverju að svara, hélt hún
áfram hvassmæltari:
— Sg vil að hann lifi áfram,
og að hann viti hvað er hættu-
legt, svo að hann gæti varúð-
ar. Svo bætti hún við: — Þú
ólst Natan upp!
Marta litla kom aftur með
egg í hendinni, og rétt á eftir
komu Lasarus og María. Jasó-
dad tók sig á til að sýnast eðli-
legur.
— Jæja, sagði hann. —
Hvernig gekk tíminn? Geturðu
leikið á flautu nú, Lasarus?
— Nei, Ebeneser var vondur
við mig. — Hann sagði að ég
hefði ekkert tóneyra.
Konan hans skammtaði dýr-
legan rétt á diskana þeirra,
lambakjöt, lauk og baunir. Með
disk í annarri hendi og skeið í
hinni leit hún til dyranna.
Nokkrum sekúndum síðar kom
inn bróðir hennar Lasarus, sem
drengurinn hafði verið heitinn
eftir.
Hann var myndarlegur og
góðlegur maður, sem þangað
til fyrir fjórum árum hafði
unnið fyrir sér sem vefari.
Þegar konan hans, sem ekki
hafði fætt honum börn, andað-
ist, hafði hann þegar á eftir
kvænzt ekkju sem átti víngarð.
Þau höfðu eignazt eitt barn, en
hún var orðin of gömul til þess,
og bæði hún og barnið höfðu
dáið fyrir tæpu ári.
Síðan þá hafði hann oft í viku
borðað hjá systur sinni, og einu
sinni hafði hann sagt við Jasó-
dad að hann vissi að það væri
Guðs vilji að hann yrði áfram
barnlaus. Þegar hann benti á
systkinabörn sín var hann því
vanur að segja:
—• Þess vegna lít ég á þau
sem mín eigin börn.
Jasódad hafði þá andartak
fundið til öfundar gagnvart
þessum glaðlynda manni, sem
tvívegis hafði orðið að þola sorg
á stuttum tíma — þrisvar, ef
andvana fæddi drengurinn var
talinn með. Lasarus var skyn-
samur, gekk að hlutunum eins
og þeir komu fyrir, rétt eins
og systir hans. Þau jöfnuðu sig
eftir sorg sína og gengu ekki í
kringum opin sár í hjörtum.
í fyrsta sinn sá Jasódad nú
muninn á móttökunum, sem
þeir mágur hans fengu í þessu
húsi. Þegar hann — húsfaðir-
inn — kom, lagðist skuggi yfir
alla. Þegar Lasarus kom, var
eins og sólin fengi að skína inn.
Öllum líkaði vel við hann.
Jasódad borðaði það sem hon-
um var skammtað, en hann
fann sig sem ókunnan mann á
eigin heimili. Það versta var
að honum stóð nákvæmlega á
sama. Þau voru hamingjusöm.
Þau virtust vera ánægð fjöl-
skylda, og mágur hans var mið-
depill hennar. Hann hugsaði:
É'g verð að hypja mig, þau
hljóta að verða fegin þegar ég
fer. Þeirra vegna gæti hann al-
veg eins verið dáinn!
Lasarus, sem bæði var góður
bróðir og rétttrúaður Gyðing-
ur, myndi gera skyldu sína og
taka að sér systur sína og börn
hennar. Hann myndi útvega
stúlkunum gjaforð og láta
drengnum eftir víngarðinn. Og
ef Lasarus mágur segði ein-
hvern tíma, eins og hann efa-
laust myndi gera þar eð hann
var skynsamur maður: — Það
getur tekið á taugarnar að ala
upp dreng, þá myndi systir hans
hlusta á hann með athygli. Hún
gæti aldrei sagt við hann: —
Það varst þú sem ólst upp Nat-
an.
Hann fór sina leið. Úti í kæl-
unni var hann ekki fremur ein-
mana en hjá fjölskyldu sinni.
Þegar hann gekk framhjá
síðasta húsinu í götunni datt
honum í hug Efórus, sem yfir-
leitt var fullur, eins og Marta
réttilega sagði. Það var undar-
legt og kaldhæðnislegt að þessi
letingi og fylliraftur. grískur að
ætt og kráarhaldari, var sá eini
sem einhverja grein hafði gert
sér fyrir örvæntingu Jasódads.
Hann hafði hindrað að Jasó-
dad yrði fylliraftur einnig.
Jasódad hafði nefnilega gerzt
nokkuð blautur fyrsta haustið
eftir dauða Natans, því að þeg-
ar maður hafði drukkið svo að
allt snerist fyrir manni, þá
gat maður að minnsta kosti
fest blund. En þegar maður
vaknaði aftur, varð sorgin enn
sárari en fyrr, því að þá bland-
aðist henni sektarvitund út af
að hafa flúið á vit svefns og
gleymsku. Og þá var eina lyfið
meira vín.
En kvöld eitt hafði Efórus
sagt:
— Gerðu þetta ekki, Jasó-
dad. Þú sækir enga hughreyst-
ingu í vínglas. Ég veit það bezt,
því að ég hef sjálfur reynt það.
Og Jasódad, sem nú var að-
eins fjárhirðir en þó virtur
safnaðarmeðlimur, hafði tekið
sig á er fullur grískur kráar-
haldari hafði varað hann við á
þennan hátt.
Síðan hafði hann aldrei kom-
ið á krána, en hann hafði upp
frá þessu alltaf hugsað til Efór-
usar með nokkurri virðingu,
sem þess eina manns í Betle-
hem sem skildi hvað sorg eig-
inlega var, að hún var eins kon-
ar limlesting sem breytti
manni í örkumla vesaling.
Hann samfagnaði Efórusi því
þetta kvöld, yfir því að nú var
kráin sérstaklega vel sótt.
Betlehem var full af fólki, sem
var fætt þar og komið þangað
til að láta skrá sig vegna nýju
skattalaganna. Sjálfur hafði
hann þegar gert það um morg-
uninn, áður en hann fór heim.
Nafn? Jasódad Natansson.
Atvinna? Fjárhirðir.
Heimili? í Betlehem.
Aldur? Fjörutíu og átta ára.
Honum létti að vissu marki
að hugsa til manntalsins, og í
nístandi vindinum hélt hann
áfram upp á hólinn, þar sem
hann gat séð yfir kindahjörð-
ina. Kindurnar höfðu hnappazt
saman og hann hugsaði: Þær
finna það á sér. Lasarus hafði
á réttu að standa; það fer að
snjóa fyrir myrkur. Og næst-
um á sama andartaki fóru
fyrstu snjóflögurnar að svífa
51. TBL. VIKAN 43