Vikan - 08.07.1976, Qupperneq 30

Viðtal við Helgu Soffíu Bjarnadóttur.
GfiFU Ntí
SMunnwHiu
Mánudaginn 24. maí síöastliðinn varð
Helga Soffía Bjarnadóttir áttatíu ára. Hún
man því tímana tvenna, og ekki vakti það
síður forvitni okkar á Vikunni, að Helga var
um skeið ljósmóðir í þeirri harðbýlu sýslu
Strandasýslu. Helga dvelst nú á Hrafnistu, og
því lagði ég leið mína þangað inneftir einn
hálfkæringsdag í byrjun júní. Helga hafði
frétt af komu minni og beið mín frammi á
gangi. Hún bauð mér þegar að ganga inn í
herbergið sitt, við settumst, og þegar ég hafði
sagt Helgu erindi mitt spurði ég hana,
hvaðan af landinu hún væri.
— Ég er norðan úr Strandasýslu, fæddist á
Klúku i Bjarnarfirði í Kaldranahreppi. Þar
ólst ég upp ásamt sex systkinum, að vísu ekki
alltaf á sama bænum, því að við fluttum
þrisvar, áður en ég varð tvítug.
— Var Klúka stór jörð?
— Nei, hún var lítil, með minni skikunum í
Bjarnarfirði. Nú er búið að gera þarna
miklar breytingar, og einmitt á þessu koti er
búið að koma upp voldugri sundlaug, og nú
er þar heimavistarskóli. Þetta er því orðið
flott og fint þarna í firðinum, enda átti hann
það skilið, hann er fallegur.
— Eg vann utan heimilisins, því að heima
voru lítil umsvif, og svo fór ég suður, þegar
ég var tuttugu og eins árs að læra ljósmóður-
störf, ætlaði að gera stóra reisu. Þá kom
nokkuð f.vrir, sem tók mesta glansinn af
verunni í Reykjavík, því að einmitt þá bloss-
aði Spánska veikin upp, og ég varð afskap-
lega mikið veik. Ég þarf ekki að fjölyrða um
það. hversu skæð veikin var, það ættu allir að
vita. Eg get þó nefnt, að á heimilinu, þar sem
ég leigði. dóu fimin heimilismanna, og mér
hefur verið sagt, að á því heimili hafi dáið
flestir úr einni fjölskyldu, foreldrar og þrjú
börn þeirra, og að auki dó svo ein gömul
kona. sem bjó i húsinu. Ég gat því talist
heppin að lifa af. Spánska veikin varð til þess
að skölanum seinkaði um einn mánuð. Um
vorið að skóla loknum komst ég ekki heim
strax, heldur varð að biða hér fyrir sunnan í
mánuð eða svo eftir ferð. Ég var þó svo
heppin. að ég fékk að vera með ljósmóður-
inni minni blessaðri, víst í mánuð eða meira,
og þótti mér það góður tími og lærdómsríkur.
— Hvernig var ljósmóðurnámi háttað í
þann tíð?
— Ja, við lærðum bókina heima, og svo var
spurt út úr því. Annars er ekkert af náminu
að segja, þetta var eins og hjá börnunum í
barnaskóla, sem lesa bækurnar sínar.
— Hvað voruð þið margar í skólanum?
— Mig minnir, að við höfum verið sautján
eða átján. Skólastjórinn var Guðmundur
Björnsson landlæknir. Skólinn stóð í sex
mánuði, bæði bóklegt og verklegt nám.
Verklega náminu var þannig háttað, að
ljósmæðurnar, sem kenndu við skólann
skiptu stúlkunum á milli sín. Eg man, að hjá
Þórunni Björnsdóttur voru sex nemar, og
skiptust þær á um að starfa með henni úti í
bæ. Við fórum til sængurkvenna kvölds og
morgna og stunduðum þær, þar til þær voru
orðnar heilbrigðar. Þegar ég kom svo heim í
júní tók ég til starfa strax og til mín var
leitað. Þar tók ég á móti fyrsta barninu.
— Hvernig þótti þér að taka á móti barni í
fyrsta sinn upp á eigin spýtur?
— Fæturnir voru veikir, skal ég segja þér,
mjög mikill titringur í fótunum, en guð gaf,
að það gekk vel. Eg held hann hafi aldrei frá
mér vikið við svona störf. Já, það var dýrðar-
dagur, þegar það var búið.
— Var barnið drengur eða stúlka?
— Það var drengur.
— Segðu mér eitthvað frá starfi þínu þar
nyrðra.
— Þetta voru erfiðar ferðir í þá daga. A
ám og lækjum voru engar brýr, og vildi
maður komast yfir, varð að vaða eða ríða
árnar, og á vetúbna þurfti að kafa ófærðina.
Einu sinni var ég níu klukkutíma á ferð
heiman frá mér til konu í barnsnauð í svarta-
byl og ófærð. I góðu færi var þetta þriggja
tima gangur.
— Varstu þá ein á ferð?
— Nei, maðurinn minn var með mér
nokkuð af leiðinni, þangað til maður af
bænum kom á móti okkur. Þá var ég sjálf
búin að eignast tvö börn og var með það
yngra, tólf vikna, á brjósti. Það háði mér
afskaplega, því að ég hafði svo mikla mjólk í
brjóstunum, að þau runnu, og mér var afar
kalt vegna þess hve ég var blaut. Annars var
það skemmtileg tilviljun, að einn bræðra
30 VIKAN 28. TBL.