Vikan - 21.02.1980, Blaðsíða 50

Undarleg atvik — Ævar R. Kvaran
Þorbjörn hét niaður norðlenskur. sem
reri suður á Álftanesi um 1815-17. Hann
liafði látið mikið yfir sér sem
glimumaður og lagði Álftnesinga
unnvörpum. enda var hann bæði slór og
sterkur. Eitt sinn stungu Álftnesingar
upp á þvi við Þorbjörn að hann reyndi
sig við Bessastaðasveina. og var hann til
i það. Bessastaðamönnum var svo gert
aðvart unr það hvenær Þorbjörns væri
von. Meðal þeirra var orðlagður glimu
maður, Guðmundur Torfason að nafni.
Varð það að samkomulagi með þcini
skólapiltum að klæða Guðmund I
kvenmannsföt. og svo biðu þeir átekta.
Þegar sást til ferða Þorbjörns fóru þeir
út og létu Guðmund vera að bera inn
eldivið. Þegar Þorbjörn er kominn
berast glimur i tal og býður hann þeim
að reyna sig. Skólasveinar færðust
undan og kváðust ekki vera glimnir. en
það geti hins vegar verið að hún Gunna
..kokkur" vilji reyna. hún sé ansi hnellin.
Þorbjörn hlær við og segir að sér sé litil
frægð I því að glima við kvenmann. þvi
sé hann óvanur. En skólasveinar kalla til
Gunnu og segja henni að koma. Hún
kemur og spyr hvern fjandann þeir vilji
sér, það séu liklega bölvaðir hrekkirnir
KLERKUR I
KVENMANNS
FÖTUM
gömlu. Þeir spyrja hvort hún vilji ekki
glima við manninn þarna og benda á
Þorbjörn. Hélt hún það nú og ræðst á
Þorbjörn og ieggur hann áður en hann
fær áttað sig. Hann vill vitanlega reyna
aftur, en honum til stórfurðu fer allt á
söntu leið. Skólasveinar létu þetta
tækifæri ekki renna sér úr greipum og
storkuðu nú Þorbirni mjög og sögðu að
honum færist ekki að bjóða mönnum i
glímu og hafa þó ekki við kvenmanni.
Þorbjörn svaraði fáu og sagði að hér
væru einhver brögð i tafli og fór við svo
búið.
Finnur Jónsson frá Kjörseyri. sem
bjargað hefur frá glötun sögulegum
fróðleik um ýmsa nafnkunna og merka
Skop
Við verðum að fara að horfast i augu við þá staðreynd að i kynferðismálum
erunt við barnalegir.
Ég get því miður ekki boðið ykkur upp á glas fyrr en bóndinn kemur heint
hann einn kann á læsinguna.
menn islenska á 18. og 19. öld. segir i
Gömlum minnisblöðum svo frá þessum
glimna og glaðværa föðurbróður sinum:
Séra Guðmundur Torfason fæddist
1797 og vigðist 1824 aðstoðarprestur til
Landeyjaþings, og kvænlist sania ár
Höllu Ingvarsdóttur frá Skarði á Landi.
Kaldaðarnes i Flóa var séra
Guðmundi veitt 1835. Miðdaiur i
Laugardal 1847 og Torfastaðir í
Biskupstungum 1860. og þjónaði hann
þvi einu erfiðasta brauði landsins til
1874. þá hátt á áttræðisaldri. og var þá
búinn að vera prestur í fimmtíu ár.
Séra Guðmundur var alla ævi fjörugt
hraustmenni. gáfumaður. glaðlyndur og
glimumaður góður. En lengst af efna-
litill. enda maður óeigingjarn og litt
fallinn til búskapar, en vann þó eins og
vinnumaður frani á siðustu ár.
Fyrst þegar ég man eftir séra
Guðmundi mun ég hafa verið á fjórða
ári. þá á Stóruvöllum. Ég var i bæjardyr-
unum hjá Helgu föðursystur minni.
Kemur þá séra Guðmundur úr stofu að
austanverðu og gengur yfir i aðra stofu
sem var að vestanverðu.
Ég man vel enn hvemig hann var
klæddur. í svörtum klæðiskjól og
dökkum vaðmálsbuxum I svörtum
sokkum með íslenska skó. Hann var
heldur friður i andliti. bláeygur og
góðlegur á svip. með lægri mönnum.
herðamikill og stungið fyrir hann
höfðinu. Hárið rauðleitt. óhrokkið. lét
stifa það allt í kring og hafði óskipt yfir
enni, skeggið rautt með börtum. Allar
voru hreyfingar hans undarlega
snarlegar.
Þegar Guðmundur kentur frani úr
stofu mælti Helga við hann:
„Gjörðu nú visu um hann Finnl”
Lítur hann þá til mín og segir:
Að þú verðir maður merkur.
mun égspá um sinn.
vitur. hygginn. stór og sterkur
ogstilltur, Finnurminn.
Ég kynntist honum betur. þegar ég
kom i nágrenni við hann að Laugar-
dalshólum í Laugardal 1850. Þá var
hann prestur I Miðdal.
Þótt það yrði aldrei að meini. svo ég
viti, síst við embættisverk. þá var séra
Guðmundur ölkær maður. en að allra
dómi rækti hann þó embættisverk sin
einkar vel. Og það var mér kunnugt. að
áður en hann ætlaði að gera embættis-
verk neytti hann aldrei vins þann tima
sem ég þekkti til og heyrði ég þess ekki
heldur getið eftir að ég fjarlægðist. En
liins vegar var hann svo góður og glaður
við öl. að mönnum stóð næstum á sania
þótt hann væri viðskál. Helst vildi hann
þá tala um glimur og glimdi þá við hvern
sem var og lagði marga þótt ungir væru.
í Bessastaðaskóla var Guðmundur
almennt nefndur „Hruni". þvi hann var
frá Hruna. Ekki lét séraGuðmundur vel
af verunni i Bessastaðaskóla að þvi er
viðurgerning snart. Það gekk stundum
svo langt, að óharðnaðir piltar þoldu það
ekki. svo þeir lögðust I rekkju og grétu af
sulti. Sagðist séra Guðmundur hafa haft
það ráð að drekka vatn til að fylla
magann og hafi sér reynst það vel.
Ódæll og ófyrirleitinn hafði hann
einatt verið i skóia. Þeir áttu i brösum
saman stundum hann og Páll Tómas-
son, sem seinna varð prestur í Grímsey.
Miðdal ogá Knappstöðum. En Páll þótti
alla ævi nokkuð brellinn.
Eitt sinn þegar þeim bar í milli, sló
séra Páll með hamri i höfuð séra
Guðmundi, svo hauskúpan dalaðist. að
sagt var. Þeir sem viðstaddir voru sögðu
að gat væri á hauskúpunni. Séra
Guðmundur þreifaði þá um höfuð sér og
sagði það sem lengi var i minnum haft:
„Andskota botninn ég finn." og féll svo í
yfirlið.
Þó allir héldu liann dauðans mat
rankaði hann þó við og varð jafngóður
eftir nokkurn tíma.
Margir eggjuðu séra Guðmund að
kæra séra Pál. en það þótti honum
ómannlegt og kaus heldur að leggja
sjálfur á hann refsinguna. en hún lá i þvi
að slita eitt og eitt hár úr höfði hans. því
séra Páll er ákaflega hársár.
Einu sinni mættust þeir i myrkri
Guðmundur og Páll og þá segir
Guðmundur:
„Hver er þarna?" — „Það er þræll".
svarar hinn. og bætir þá séra
Guðmundur undireins við:
„sem þyrfti á hálsinn snæri.
efég segði: sértu sæll!
svivirðing það væri."
Nú víkur sögunni til Reykjavíkur
mörgum árum síðar. og gefum nú Finni
frá Kjörseyri aftur orðið:
Séra Guðmundur er staddur hjá húsi
Einars hattara Hákonarsonar. að
líkindum kenndur. Séra Guðmundur var
að þrátta við annan mann um hesta og
rakst þá handleggurinn á honum i
SO Vikan 8. tbl.