Vikan - 03.07.1986, Blaðsíða 32

ar. Fyrir hönd stjórnarinnar
tekur Gunnar Egilson þátt í
umræðunum en hann er einnig
skrifstofustjóri Sinfóníuhljóm-
sveitar íslands. Einnig bjóðum
við velkomna Valdísi Bjarna-
dóttur arkitekt, hún á sæti í
dómnefnd samkeppninnar. Fyrir
hönd popp- og dægurtónlistar sit-
ur Egill Ólafsson söngvari og
Júlíus Vífill Ingvarsson, óperu-
söngvari og formaður samtaka
óperusöngvara, hefur einnig
ýmislegt að segja. Þuríður Páls-
dóttir, söngkennari og söngkona,
hefur lifað og hrærst í íslenskum
tónlistarheimi um áratugaskeið,
hún hefur ýmislegt við tilvon-
andi tónlistarhús að athuga. En
hvað segir arkitektinn um hönn-
un hússins?
GUÐMUNDUR: Sem arkitekt
varð ég að fylgja þeim upplýsing-
um sem lagðar voru fram í
forsögninni og var alveg ókunn-
ugt um þá umræðu sem fram
hafði farið um að hvaða marki
húsið ætti að nýtast undir mjög
ólíkar tónlistartegundir. Varð-
andi óskir um að nýta tónlistar-
húsið til óperuflutnings ætti að
vera mögulegt að dýpka sviðið
og þrengja til hliðanna, sviðið
er kannski óhóflega breitt. Á
svona teikningum eru hlutirnir
einfaldaðir mjög til þess að hug-
myndin skili sér sem best og það
þarf ekki nema eitt pennastrik
og þá er gryfjan orðin nógu stór.
ÞURÍÐUR: Fyrir hvað stóra
hljómsveit?
GUÐMUNDUR: Áttatíutil
hundrað manns. Og til að fá
sömu sviðsnýtingu er mögulegt
að fjarlægja tvær fremstu sæta-
raðirnar af núverandi teikningu.
FREYR: Hvað með aðra aðstöðu
í húsinu, til dæmis til óperuflutn-
ings, vantar ekki búningsklefa,
förðunaraðstöðu og leikmynda-
geymslu?
MUNDUR: Þaðþyrfti
sennilega að bæta þá aðstöðu því
ekki var gert ráð fyrir því í pró-
grammi dómnefndar.
VALDÍS: Áætlunin gerir ráð fyr-
ir breytingarmöguleikum en það
var aldrei meiningin að tónlist-
arhúsið yrði heimili óperu. Við
völdum þessa tillögu meðal ann-
ars vegna sveigjanleika hennar,
án þess að fara þurfi út í grund-
vallarbreytingar á húsinu.
Baksviðs eru mjög góð rými,
bæði breið og djúp, sem hægt er
að nýta á fjölmargan hátt. Her-
bergin í hliðarbyggingunni eru
líka það óregluleg að vel er hægt
að gera þar töluverðar breyting-
ar. í gögnum samkeppninnar var
lögð áhersla á þennan sveigjan-
JULÍUS VÍFILL: Þegar þið talið
um óperusvið er Þjóðleikhúsið
eða Gamla bíó tekið til saman-
burðar. Það er bara bíósvið,
tekur engu tali að vera að miða
við það.
ÞURÍÐUR: Gamla bíó sem
óperusvið var neyðarúrræði.
JÚLÍUS VÍFILL: Já. En Þjóð-
leikhúsið er líka lítið hús, þar
er sviðið líka lítið. Það var í lagi
á þeim tima sem það var byggt
en alls ekki í dag. Samkvæmt
þessum teikningum er ekki
minnst á sviðsturn, sem er óperu
alveg bráðnauðsynlegur. Það á
að byggja tónlistarhús sem kost-
ar hátt í milljarð. Samtökunum
tekst kannski að safna um tíunda
hluta kostnaðar sem væri mjög
gott. Hitt kemur beint úr vösum
skattborgaranna. Það er skoðun
okkar óperusöngvara að ekki sé
réttlætanlegt að byggja hús sem
hefur jafntakmarkaða notkunar-
möguleika og þetta hús hefur,
þarna er ekki hægt að flytja
óperur, við getum sagt það beint
út, ekki nema á sama hátt og
gert er í Gamla bíói í dag. Sviðs-
búnaður á þessu sviði verður
aldrei færanlegur. Við óperu-
söngvarar höfum í langan tíma
sent frá okkur yfirlýsingar um
þetta mál til fjölmiðla og viðkom-
andi aðila. Það er greinilegt að
mjög ákveðin stefna hefur verið
tekin í þessu máli og allar aðrar
hugmyndir hundsaðar. Ég legg
hér fram lista með undirskriftum
margra manna, þess efnis að hús-
ið verði miðstöð alhliða tónlist-
arflutnings, ekki sérhæft
draugahús sem nýtist kannski
þrisvar í mánuði. Við viljum
ganga svo langt að segja að
þarna eigi að vera aðstaða fyrir
óperufólk sem búið er að vera á
götunni frá upphafi. Það er eðli-
legt og löngu tímabært að til
verði hús sem íslenskt óperufólk
og Sinfóníuhljómsveitin geta
notað jöfnum höndum. Það er
ekkert því til fyrirstöðu. Slík hús
eru algeng erlendis. Þar rúmast
óperur, sinfóníur og rokktón-
leikar undir sama þakinu með
hjálp nútímatækni.
GUNNAR: Tillaga Guðmundar
er unnin út frá forsögn og honum
hefur tekist á mjög hugvitsam-
legan hátt að vinna með hana.
Samtök áhugamanna um bygg-
ingu tónlistarhúss voru stofnuð
árið 1983. Frá þeim tíma hefur
nefnd samtakanna reynt að kom-
ast í samband við alla aðila
íslensks tónlistarlífs, þar á meðal
óperusöngvara.
ÞURÍÐUR: Hvaða söngvara?
GUNNAR: íslensku óperuna.
ÞURÍÐUR: Já, íslenska óperan
er ekki það sama og íslenskir
óperusöngvarar. Það er fyrir-
tæki, ekki samtök óperusöngv-
ara.
JÚLÍUS: Það var aldrei haft
samband við félag óperusöngv-
ara.
FREYR: Vantaði sérfræði við
undirbúning samkeppninnar,
Valdís?
VALDÍS: Þegar dómnefnd sam-
keppninnar hóf störf gekk hún
út frá því að nefnd samtakanna
væri búin að móta stefnu um
hlutverk hússins. Við leituðum
að sjálfsögðu upplýsinga frá sér-
fróðum aðilum en bjuggumst við
fullmótaðri forsögn að leiðar-
ljósi. Það hafði ekki náðst
samstaða um forsögn þegar við
hófum störf, okkur var því falið
að skera á hnút sem hafði mynd-
ast. Fólk var ekki sammála um
hvort ópera ætti að vera eða
ekki, eða óperuturn. Dómnefnd
varð því að reyna að finna ein-
hvern milliveg, skera á hnútinn
og fastmóta stefnu.
JÚLÍUS: Er það ekki óeðlilegt?
VALDÍS: Mjög óeðlilegt. Okkur
arkitektunum í dómnefnd datt
ekki í hug að við þyrftum að taka
lokaákvörðun um hlutverk húss-
ins. Æskilegra hefði verið að
hafa það fyrirfram ákveðið. Við
tókum þá ákvörðun að byggja
hreinræktað tónlistarhús sem
byði upp á flutning á tónlist, svo
sem óperu, með takmörkunum
þó, þannig að þeir skertu ekki
sal sem hentaði Sinfóníuhljóm-
sveit íslands. Við vildum ekki
ganga inn á þá málamiðlun sem
fjölnota tónlistarhús býður upp
á, en slíkt hús hefði hleypt kostn-
aði upp úr öllu valdi. Við lögðum
þessar tillögur fyrir stjórn sam-
takanna, sem staðfesti þær.
ÞURÍÐUR: í forsögninni er gert
ráð fyrir aðstöðu til óperuflutn-
ings með léttum sviðsbúnaði en
samkvæmt þessum tillögum sé
ég ekki að það sé mögulegt. Ann-
ars er það rétt hjá Gunnari að
frá upphafi var gert ráð fyrir
húsinu sem heimili Sinfóníunnar
og það óttaðist ég mest. Einu
sinni enn yrði óperufólk látið éta
það sem úti frýs. Öperan hefur
verið skilin útundan frá upphafi.
Ég er búin að standa í þessu frá
1950 og sagan er alltaf eins. Við
höfum lagt á okkur ómælda
vinnu, á litlu eða engu kaupi.
32 VIKAN 27. TBL