Vikan - 04.09.1986, Blaðsíða 37

þeim mun betur líkaði honum
við hundinn sinn. Því betur
sem ég kynnist íslensku stjórn-
arfari, hvernig það er byggt
upp á samtryggingu pólitískra
valda og peninga, þeim mun
meiri virðingu ber ég fyrir Sov-
étríkjunum. Þó er ég and-
kommúnisti.“
Geta haldið ró
sinni þegar allter
að fara úrskeiðis
- Hvernig er að læra að verða
hermaður?
„ Að þessu námi er gengið
með sérstöku hugarfari, það er
að verið sé að mennta menn
undir störf sem þeir vona að
þeir komi aldrei til með að
gegna, störf sem enginn veit
hvernig þeir koma til með að
gegna ef í hart fer og enginn
verður nokkurn tíma nógu vel
undirbúinn fyrir.
I reglugerð skólans segir að
það sé aðalsmerki góðs sjóliðs-
foringja að hann geti haldið ró
sinni og unnið þegar allt er að
fara úrskeiðis og allir eru að
kenna honum um það.
Þú getur verið að keppa við
náungann í kannski ár um að
komast í einhverja sérstaka
stöðu en þetta getur verið besti
vinur þinn þrátt fyrir það.
Þú getur meira að segja
hjálpað honum að búa sig und-
ir próf og hjálpað honum í
þrekraunum og hinu og þessu
þrátt fyrir að á þann máta get-
ir þú kannski verið að skemma
fyrir sjálfum þér.
Þessi félagsandi og þessi
samkeppnisandi er manni strax
innrættur frá fyrsta degi og það
er fylgst mjög náið með fram-
förum manna, ekki bara hvaða
einkunnir þeir fá eða hvað þeir
geta hlaupið hundrað metrana
hratt heldur einnig hvernig
þeir haga sér í samskiptum sín-
um við aðra.
Starfi sjóliös-
foringja líkt við
móðurhlutverk
Starf sjóliðsforingja er ekki
einungis að standa í brú og
sigla skipinu. Það er minnsti
hlutinn þó maður verði náttúr-
lega að kunna það og.betur en
margir aðrir.
Þó að menn hafi í marga ára-
tugi siglt leiðina meðfram
strandlengju Noregs, þar sem
eru þröngar leiðir og mikið af
skerjum og fjörðum, og séu
þaulvanir, setja þeir sig niður
í kortin og fara yfir stefnur og
setja sig inn í ferðina áður en
lagt er af stað. Það er gengið
að þessu, vil ég segja, með lotn-
ingu.
I náminu er mjög rík áhersla
lögð á leiðtoga- og uppeldis-
hlutverk það sem liðsforinginn
hefur. Liðsforinginn þarf að
taka á móti nýliðum sem eru
kannski í fyrsta skipti að fara
að heiman frá mömmu sinni.
Hann verður að vera prestur,
hjúkrunarkona og lögregla
fyrir þessa ungu menn. Hann
verður næstum því að vera
móðir þeirra. Hann verður að
vera kennari þeirra og yfir-
maður í senn.
Skipstjórar á
tundurskeytabát
eftir tvö ár til sjós
Menn sem hafa aldrei komið
á sjó áður og farið í gegnum
skólann, sem er fjögur ár, eru
kannski eftir tvö ár til sjós
orðnir skipstjórar á tundur-
skeytabát sem vopnaður er
eldflaugum. Og eftir fjögur ár
til sjós eru þeir orðnir skip-
stjórar á kafbátum, sem er
eitthvað það erfiðasta hlutverk
í hernaði sem til er.
Hermennska er töluvert ólík
þeim hugmyndum sem margir
hafa. Menn halda að þetta sé
ákaflega miðstýrt kerfi og
byggt upp eins og pýramídi.
Að vísu er þetta gamla pýra-
mídakerfi notað hjá austan-
tjaldsþjóðum og í þriðja
heiminum. Það hefur sína kosti
og galla en megingallinn er að
það er ósveigjanlegt og þegar
einhver aðgerð er farin af stað
er erfitt að breyta.
í nútíma hernaði hins vegar
eru ungum mönnum mjög
snemma falin ábyrgðarmikil
hlutverk. Þeim er kennt að
taka sjálfstæðar ákvarðanir og
vinna að ákveðnum verkefnum
eftir eigin höfði.
Þetta gerir allar aðgerðir
einfaldari, sveigjanlegri og
kerfið á auðveldara með að
laga sig að breyttum aðstæð-
um.
Sérfræðingur í
tundurdufla-
hernaði
Fyrstu tvö árin voru ákaf-
lega erfið fyrir mig en þau voru
líka mjög lærdómsrík og það
var gaman að sigrast á þeim
erfiðleikum sem ég mætti. Eg
las oft til tvö og þrjú á nóttinni
og svo byrjaði skólinn um
morguninn með liðskönnun.
Þar var kannað hvort menn
væru til staðar og hvort þeir
hefðu straujað buxurnar sínar
og pússað skóna.
Eftir að ég hafði lokið þess-
um fjögurra ára skóla gegndi
ég fjögurra ára herþjónustu.
Ég var fyrst til sjós á tundur-
duflaleggjara í tvö ár sem
vopnaforingi og bar þar með
ábyrgð á því að þau vopn, sem
um borð voru, virkuðu tækni-
lega og þeir, sem ættu með þau
að fara, kynnu að nota þau.
Síðustu tvö árin var ég
næstráðandi á tundurdufla-
slæðara, á bát sem er 380 tonn
að stærð. Þar var 38 manna
áhöfn og í þeirri stöðu leysti
ég af sem skipstjóri.
Tundurduflið
vopn heigulsins
Ég hef sem sagt sérhæft mig
í tundurduflahernaði sem er í
dag j afnraunhæfur og hann var
í síðari heimsstyrjöldinni.
Tundurduflið er vopn heig-
ulsins. Það er ákaflega auðvelt
að beita því til að loka leiðum
og hindra andstæðinginn í
þungaflutningum.
Það er oft sagt um þessa hlið
sjóhernaðar að hún sé sú erfið-
asta, hættulegasta og sú sem
minnstur frægðarljómi stafar
af.
Ég kynntist einnig í grund-
vallaratriðum flestum þáttum
sjóhernaðar; loftvörnum,
gagnkafbátahernaði og slíku.
Eg kynntist vörnum gegn
kjarnorkuvopnum, sýklavopn-
um og efnavopnum.
Ég er ákaflega stoltur af því
að hafa fengið tækifæri til að
vinna með norska hernum. Ég
er þakklátur fyrir það trúnað-
artraust sem þeir hafa sýnt
mér. Og ég ætla mér ekki að
bregðast því.“
Þetta viðurkenningarskjal fékk Jón fyrir að hafa lokið þjónustu i norska
sjóhernum með sæmd.
36. TBL VI KAN 37