Vikan - 18.05.1989, Page 46

DULFRÆÐI
skipti sem draumur byrjaði. Þetta var
endurtekið í talsverðan tíma og verkaði
mjög illa á taugakerfl kattarins.
Niðurstöður þessara tilrauna þóttu
benda til þess, að draumar séu áríðandi
geðheilsu okkar, ekki síður en dýranna.
Sigmund Freud taldi meðal annars, að í
draumum gæti fólk fengið útrás fyrir óskir
eða þrár, sem ekki væru heppilegar sið-
gæðisvitundinni. En án þess að fá einhvers
konar útrás gætu slíkar þrár valdið hættu-
legum bælingum og jafnvel geðveiki, ef
ekki fengist fyrir þær farvegur. Hann taldi
draumlíflð þar vissa lausn eða létti.
Rétt er þó að geta þess, að Sigmund Fre-
ud skoðaði á langri ævi meira af draumum
fólks með ýmis konar taugaveiklunarein-
kenni svo að reikna má með því að þar hafi
oft veill hugur orðið kveikja að niðurstöð-
um, sem kunna að vera hæpin mælistika á
draumlíf heilbrigðs hugar.
Það er því ljóst að engin endanleg
niðurstaða hefur fengist af draumlífi
ennþá, þótt margt hafi verið skrifað og
skráð um drauma. Tvær tegundir drauma
virðast einna algengastar. Það eru berir
draumar annars vegar og táknrænir
draumar hins vegar. Mikill munur er á
þessum tveimur tegundum drauma, og
skulum við nú athuga það dálítið nánar.
Berdreymi köllum við það, þegar mann
dreymir hárrétt það, sem á eftir að henda.
Kemur það oftast fram fljótlega eða jafnvel
strax. f berum draumi kemur oft ffarn að
dreymandi virðist eiga sér verndara, svo-
nefndan draummann. Þessi verndari birt-
ist þá í svefhi og segir oft fyrir um óorðin
atvik eða varar við því sem kann að geta
verið hættulegt eða neikvætt fyrir dreym-
anda og jafnvel aðra.
Stundum er beinlínis um að ræða leið-
beiningar, sem geta skipt sköpum um
dagfar viðkomandi dreymanda.
Má nefha til dæmis skipstjórann og afla-
kónginn Guðmund Jörundsson, sem allt
frá unga aldri hefur átt sér sérstakan
draummann, sem hann telur að hafi oft og
iðulega vísað sér á fengsæl fiskimið. Guð-
mundur er því gott dæmi um berdreym-
inn aðila, sem hvað eftir annað hefur feng-
ið sannanir fyrir réttum leiðbeiningum
draummanns síns. Guðmundur er vandað-
ur maður og sannorður, og því fúll ástæða
til þess að gefa gaum að draumum hans og
annarri dulrænni reynslu. Árið 1982 gaf
Guðmundur út bók hjá forlaginu Skuggsjá,
sem bar nafnið SÝNIR OG SÁLFARIR, þar
sem hann skýrir firá langri og viðburða-
ríkri reynslu af dulrænum fýrirbærum. Tel
ég þetta einhverja athyglisverðustu bók
sem íslenskur maður hefur skrifað um dul-
ræna reynslu sína. Hún er því sérstaklega
áhugavert lestrarefni þeirra sem sérstakan
áhuga hafa á andlegum hæfileikum manna.
En höldum áfram umræðunni um
drauma. Táknrænir draumar eru algengir
hjá flestum, sem hafa fjölskrúðugt draum-
líf og birtast þá dreymanda atvik, fólk og
kringumstæður á misljósan táknrænan
hátt. Stundum er erfitt fyrir dreymanda að
lesa í vöku úr draumum sínum, en sumum
lærist það þó smám saman. Stundum er
það þannig, að viss atvik endurtaka sig í
sífellu, og verða þannig tákn fyrir reynslu,
sem yfirvofandi er. Konan mín, Jóna Rúna,
er að mínum dómi merkilegur dreymandi.
En hún hefur sagt mér til dæmis, að
dreymi hana kött, þá bendi það til aðila,
sem ekki komi hreint fram við hana. Telur
hún að litur kattarins segi til um háralit
þess, sem bregst, og að auki geti augnlitur
hans gefið uplýsingar um augnlit persón-
unnar. En nú er svo komið, að ég tel betra
að gefa konunni minni sjálfri orðið, svo
hún geti sagt frá reynslu sinni í þessum
efnum. Jóna Rúna segir meðal annars:
„Slíkir draumar hafa birst mér það oft og
Sigmund Freud
taldi meðal annars,
að í draumum gœti
fólk fengið útrós fyrir
óskir eða þrór, sem
ekki vœru heppilegar
siðgœðisvitundinni.
verið það nákvæmlega táknrænir að undr-
um sætir. Ég tel slíka drauma því mjög al-
varlega. Hitt er svo, að mig dreymir líka
stundum táknræna drauma, sem ég er ekki
í fljótu bragði viss um hvaða meiningar
hafi. Þessir draumar eru þó afar skýrir fyrir
hugskotssjónum mínum, þegar ég vakna.
Ég reyni þá eftir bestu getu að lesa í
táknin, en því miður sé ég stundum ekki
fyrr en eftir á, þegar draumurinn hefur
komið fram, að ég hefði auðveldlega átt að
geta lesið í táknin. En hver er ekki vitur
eftir á? Stöku sinnum hef ég þó náð að
skýra táknin fyrirfram, og þau þá orðið að
þeim veruleika í lífi mínu, sem ég las úr
þeim.
En nú er að því komið að ég segi frá ein-
um slíkum draumi úr eigin lífereynslu, ef
það mætti verða til þess, að betur skiljist
hvað ég á við með því, sem hingað til hef-
ur verið sagt.
Draumurinn, sem ég hér á efitir geri að
umræðuefni er ekki valinn fyrir tilviljun,
heldur vegna þess, að hann hefúr þegar að
nokkru ræst og er reyndar enn að rætast,
að því er ég best fæ séð.
Það hefur aldrei hvarflað að mér, að það
ætti ryrir mér að liggja að skrifa eitthvað
opinberlega. En nú hefur það furðulega
gerst, að ég er byrjuð að skrifa bók, sem ég
mun nefna SÁLRÆN SJÓNARMIÐ. Og nú
ætla ég að segja ykkur hvernig mig
dreymdi fýrir þessum ólíklegu atvikum,
þótt reyndar alllangt sé liðið síðan. Það
getur nefhilega stundum liðið alllangt
milli þess að mann dreymi og tákn
draumsins fari að koma fram. Þess vegna
er mjög hyggilegt fýrir þann, sem tákn-
dreyminn er, að skrá drauminn strax, svo
hægt sé að styðjast við hann, ef þurfa
þykir. Draumar eiga það nefnilega til að
fyrnast, eins og fleira í amstri hversdags-
lífs.
Nótt eina dreymir mig, að ég er á gangi
niður eina af aðalgötum miðborgarinnar,
og er með öllu fatalaus. Ekki virtist það þó
með neinum hætti angra mig, þó alls stað-
ar í kring væri fólk á gangi.
En þegar ég kem á móts við Útvarpshús-
ið, kemur á móti mér kunnur rithöfundur
hér í borg. Kona þessi hefur gegnt mikil-
vægum opinberum störfum, auk þess að
eiga að baki glæsilegan rithöfúndarferil.
Ekki virtist mér nekt mín trufla hana frem-
ur en aðra. Mér verður nú litið betur á
konuna, og sé þá mér til mikillar undrun-
ar, að hún er með fangið fúllt af fötum.
Hún gengur að mér og segir: „Ég ætla að
gefa þér eina flík úr fangi mínu.“ Ég tek
brosandi við flíkinni, bregð henni um mig
miðja og segi: „Þetta er elskulegt af þér, en
eins og við báðar sjáum dugar þessi eina
flík ekki til þess að skýla nekt minni.“ Þá
horfir hún ákveðin í augu mér og segir:
„Ég veit að ein flík nægir ekki, en þú færð
bara þessa einu flík núna, en seinna mun
ég gefa þér fleiri."
Ég horfði undrandi á hana og átti erfitt
með að skilja hvers vegna hún lét ekki
fleiri flíkur af hendi, þar eð fang hennar
var bókstaflega fullt af fötum. Þá sneri hún
sér frá mér og hvarf mér jafnskyndilega og
hún hafði birst mér skömmu áður.
Lengri var þessi draumur ekki. En hann
var algjörlega skýr mér, þegar ég vaknaði.
Ekki gat ég þó lesið úr honum strax. Enda
hafði ég á þeim árum takmarkaðan áhuga á
slíku. Ég sagði þó nokkrum vinum mínum
hann og móður minni líka. Hún réð
drauminn þegar rétt, enda þótt mér þætti
sú ráðning þá mjög fráleit og nánast
fyndin, ef eitthvað var. En mamma sat föst
við sinn keip og sagði afdráttarlaust:
„Svona kemur hann fram og engan veginn
öðru vísi.“ Ekki verður annað sagt í dag en
að hún hafi lesið tákn draumsins rétt, eins
og Jósef fyrir Faraó forðum daga.
Það gerðist nefnilega rúmum mánuði
eftir að mig dreymdi þennan draum, að
vinahjón búsett vestur á fjörðum bjóða
mér til vikudvalar á heimili sínu fyrir
vestan.
Af einhverjum ástæðum, sem ég kann
ekki að skýra, leið mér ekki að öllu leyti
vel á ísafirði, og voru þó næturnar erfiðast-
ar. Ég lá vakandi og fann satt að segja til
einmanakenndar, sem alls ekki er einkenn-
andi fyrir mig.
Svo er það á þriðja degi, að ég — eins og
fýrir tilviljun - stend allt í einu inní bóka-
búð, og þó án skiljanlegrar ástæðu. Ég verð
því dálítið vandræðaleg, þegar afgreiðslu-
stúlkan spyr, hvort hún geti nokkuð hjálp-
að mér. Ég horfi á hana og segi stundar-
hátt: „Ég ætla að fá stílabók og penna.“
En til hvers vissi ég ekki. Ótrúlegt væri,
að ég færi að skrifa bréf, vitandi að dvöl
44 VIKAN 10. TBL. 1989