Vikan - 01.06.1989, Blaðsíða 46

DULFRÆÐI
Frh. af bls. 42
ur og hönnuður, William Dunne að nafni.
Kerfi hans var allflókið og þverstæðu-
kennt, en þó ekki talið ósennilegt.
Þessi maður hannaði og byggði fyrstu
herflugvél Breta.
Árið 1889 tók hann að sjá sýnir inn í
framtíðina að næturlagi. Þannig sá hann í
draumi fyrir sér hvernig frægur leiðangur
frá Höfðaborg til Kaíró, sem margir höfðu
spáð að væri óðs manns æði, myndi
heppnast. Upp frá því gerði hann sér það
að reglu að skrifa drauma sína undireins
og hann vaknaði. Síðan beið hann átekta til
þess að sjá hvort draumar hans rættust.
Má segja að draumar hans hafl reynst
allvenjulegir fram að árinu 1916, en þá sá
hann í nætursýn, eins og hann kallaði það,
sprengingu í sprengjuverksmiðju í
Lundúnum. Þessi sprenging átti sér svo
stað í janúar 1917. Sjötíu og þrír verka-
menn létu lífið, en yfir þúsund særðust.
Þegar hér var komið sögu hafði Dunne
komist að þeirri niðurstöðu, að í honum
væri einhvers konar veila í sambandi við
raunveruleikann, sem ylli því, að hann
skynjaði myndir, sem virtust einhvern
veginn hafa losnað úr sambandi við eðli-
lega rás tímans. Og þegar við þetta bættist
svo, að hann hélt stöðugt áfrarn sömu ber-
dreymninni, þá leiddi það til þess, að hann
skrifaði metsölubók sína An Experíment
with Time (Tilraun með tímann).
Sjálfur lýsti hann bók sinni svo, að hún
kæmi ffam með fýrstu vísindalegu sannan-
irnar fýrir ódauðleikanum.
Þegar bókin kom út þá streymdu til
hans bréf frá lesendum hennar, sem héldu
því fram, að þeir hefðu orðið fyrir sams
konar yfirskilvitlegri reynslu.
Dunne undraðist þetta og kvað svo að
orði í formála fyrir annarri útgáfu bókar
sinnar: „Ef ffamtíðarskyggni er sannreynd,
þá mun það gjörsamlega umbylta öllum
grundvelli undir fýrri skoðunum okkar á
alheiminum."
Það er því miður gjörsamlega vonlaust
að gera hér í stuttri grein nokkra viðhlít-
andi grein fýrir hugmyndum og skilningi
Dunnes á tímanum. Til þess er það alltof
flókið mál. Þess skal hér aðeins getið, að
áhrifamesti stuðningsmaður og túlkandi
skoðana Dunnes hefúr verið breska skáld-
ið J. P. Priestley. En sá rithöfundur er orð-
inn kunnur hér á íslandi, eins og víða ann-
ars staðar, fyrir leikrit sín. Þannig hefur
Leikfélag Reykjavíkur sýnt eftir hann hin
ágætu sviðsverk Tíminn og við og Ég hef
komið hér áður, en þau fjalla bæði um
furðu tímans. f bók sinni Time and Aían
helgar Priestley Dunne heilan kafla og
nefríir Priestley þar dæmi um drauma, sem
styðja skoðanir og skýringar Dunnes á
ffamskyggninni.
Draumur Louise E. Rhine
Einna athyglisverðastur þeirra er
draumur dr. Louise E. Rhine, sem sjálf
skrifaði hann og birti í bandaríska tímarit-
inu Joumal of Parapsychology. Sú var
skoðun Louise, að draumurinn hefði hjálp-
að henni til þess að bjarga lífi eins árs gam-
als sonar síns. f tímaritsgreininni kemst
hún svo að orði:
„Mig dreymdi snemma morguns. Mér
fannst ég og börnin hafa farið í útilegu
með nokkrum vinum. Við komum okkur
fýrir í fallegu skógarrjóðri við svolitla vík
milli tveggja hæða. Það var skóglent þarna
og tjöldin okkar undir trjánum. Ég litaðist
um og var að fagna því hve fagurt var
þarna.“
í draumnum ákvað ffú Louise að þvo
fatnað af litla snáðanum sínum, og bar
hann með sér niður að vatninu. Hún setti
drenginn á jörðina og skrapp aftur til
tjaldsins til þess að sækja sér kápu sem
hún hafði gleymt. Þegar hún kom til baka
þá lá sonur hennar, sem hafði verið að
kasta völum í vatnið þegar hún fór, á grúfu
í vatninu — drukknaður.
Hún vaknaði upp úr þessum draumi
hágrátandi. Hún hafði áhyggjur af draumn-
um nokkra daga, en svo gleymdi hún
honum. Hann kom henni ekki aftur í hug
fýrr en síðar þetta sumar, þegar hún ásamt
nokkrum vinum sínum var í útilegu á stað
nokkrum, sem virtist alveg eins og staður-
inn í draumnum. Hún fór niður að vatninu
til þess að þvo fatnað af barninu, kom
hnokkanum fýrir í fjörunni og gekk til
baka til þess að sækja kápuna. Um leið og
hún lagði af stað tók litli snáðinn að tína
upp völur til þess að kasta út í vatnið. „Á
sama andartaki," sagði hún, „stóð mér
draumurinn lifandi fýrir hugskotssjónum.
Þetta var eins og kvikmynd. Þarna stóð
hann, alveg eins og í draumnum, hvít-
klæddur með gulu lokkana sína í glamp-
andi sólskininu. Eitt andartak hélt ég að
það myndi líða yfir mig. Síðan greip ég
hann í fangið og fór með hann neðar við
ströndina, þar sem vinir mínir voru.
Þegar ég var nokkum veginn búin að ná
mér sagði ég þeim frá þessu. En þeir hlógu
bara að því og sögðu að ég hefði ímyndað
mér þetta. Það er svo afskaplega haldgott
svar, þegar mann skortir skýringar. Ég á
ekki vanda til þess að ímyndunarafl mitt
leiki lausum hala.“
Draumur Victors Goddards
Slík tilfærsla í tíma getur hent hvern
sem er í svefni og hve algengt það er hjá
fólki yfirleitt, styrkti Priestley og trú hans
á kenningum Dunnes.
Árið 1930 dreymdi Sir Victor Goddard,
flugmarskálk Breta, draum sem virðist eins
og tilvalinn fýrir tímakenningamenn, eins
og hjá Dunne og Priestley. Sir Victor var á
flugi í stormi og ákvað að lækka flugið yfir
ónotuðum flugvelli til þess að átta sig á
stefhunni. En þegar hann var svo sem
mílufjórðung frá vellinum gerðist dálítið
harla furðulegt. Hann var allt í einu stadd-
ur bæði í nútíðinni og framtíðinni. í einni
svipan var allt svæðið baðað í einhverju
himnesku ljósi. Það var engu líkara en
bjartasta sólskin á miðju sumri. Völlurinn
var fullur af lífi og fólki. Þama voru flug-
virkjar að vinna við flugvélar í nýviðgerð-
um flugskýlum. Enda þótt flugvél mar-
skálksins væri ekki nema um 20 fet fyrir
ofan flugskýlin þá virtist enginn taka eftir
því. Og hann flaug aftur inn í storminn og
hélt áfram leiðar sinnar.
Það sem Sir Victor Goddard hafði séð
gerðist ekki fyrr en fjórum árum síðar,
þegar þessi gamli flugvöllur var endur-
byggður og opnaður á ný sem flugskóli.
„Og þá varð mér ljóst," sagði marskálkur-
inn, „að ég varð að taka til rækilegrar
endurskoðunar allar hugmyndir mínar um
frjálsan vilja, örlög og forlög."
Og þessi flugforingi er hvorki sá fyrsti
né síðasti, sem fyrir persónuleg kynni af
dulrænum fyrirbærum hefur tekið skoðan-
ir sínar og lífeviðhorf til nýrrar og ítarlegr-
ar yfirvegunar.
Frásögn úr Sannnýal
Ekki mun ég ljúka svo við þetta efhi að
sinni án þess að íslensk hugsun komist hér
að um þetta efhi.
Mun ég í því sambandi vitna í tvo ís-
Ienska heimspekinga. Sá fyrri er hinn
þjóðkunni vísindamaður og heimspeking-
ur dr. Helgi Pjeturss, sem ég tel frumleg-
astan allra íslenskra hugsuða og ritað hefur
bækur sínar á fegurri íslensku en finnst á
öðrum bókum. í bók sinni Sannnýall, kafla
sem hann nefnir Aldaskiptaspárnar og hin
nýja náttúrufræði segir dr. Helgi svo frá:
,^rið 1920 kom út í Stokkhólmi bók
sem heitir Nya Syner om Várldens
Fremtid. Höfundur og útgefandi er A.
Gustafeon. í bók þessari er sagt frá merki-
legum spámanni í Lebesby norður á
Finnmörk, Anton Johanson. Hann var
bóndi og fiskimaður, og í mörg ár fýlgdar-
maður norskra liðsforingja við landmæl-
ingar þar norðurfrá.
A. J. var trúmaður mikill og hélt að það
væri sjálfur Kristur sem sýndi honum það
sem' fýrir hann bar, og sagði honum
jafinframt, hvað það þýddi. Ekki er ólíklegt,
að það megi að nokkru leyti rekja til þess
að hann hafi verið mikið með liðsforingj-
um, hve mjög hann sá styrjaldarsýnir
(stillilögmálið). A. J. sá oftar en einu sinni
fyrir drukknanir, og mun það vera það
vanalegasta, að forspáir menn séu helst
sannspáir þegar um einfalda atburði er að
ræða.
Aðfaranótt 17. nóvember 1907 er A. J.
vakinn upp af rödd sem segir: „Þér mun
veitast að þekkja leyndardóm himnaríkis.
Fyrsta ógæfan sem þú verður fyrir er að
bróðursonur þinn mun drukkna á
morgun." Sér hann síðan hvernig slysið
verður. Hann kemur sér ekki til að tala um
þetta við piltinn, sem fer út á sjó, án þess
að A. J. viti af. Um klukkan fjögur er A. J.
úti við að kljúfa brenni. Finnst honum þá
allt í einu sem steypt sé yfir sig köldu
vatni, og jafhframt verður hann gagntek-
inn af angist og á mjög erfitt um andar-
drátt. Verður honum nú ljóst að bróður-
sonur hans sé að drukkna. Eftir stutta
stund faerist yfir hann ró og friður, og þyk-
ist hann þá vita, að dauðastríðinu sé lokið.
44 VIKAN 11.TBL1989