Vikan - 01.06.1989, Blaðsíða 53

HEIL5A
ar saman og haldið í 5 sek-
úndur, slakið á. Endur-
tekið.
Lyftið beinum faetinum,
eins og myndin sýnir, 20
sinnum. Gerið eins með
hinum fætinum.
Mjaðmir og læri
Standandi eða sitjandi:
Andið sterklega frá ykkur
og haldið maganum um
leið inni - eins og þið vær-
uð að reyna að láta naflann
hverfa — haldið þannig í 3
sekúndur, slakið síðan á.
Lyftið fætinum eins og
myndin sýnir og snúið
honum í hringi 20 sinnum.
Leggist á hina hliðina og
gerið það sama með hinum
fetinum.
Magi
Sitjandi: Pressið annað
hnéð upp, haldið í 5 sek-
úndur, slakið á.
Liggið á bakinu, dragið fet-
uma upp og pressð enni að
hnjám. Andið frá ykkur og
haldið maganum inni á
meðan. Leggist á bakið og
dragið að ykkur andann.
Endurtakið æflnguna 20
sinnum.
Læri og hné
Gangið upp stiga á tánum
eins oft og mögulegt er á
hverjum degi.
Standið í einu þrepinu með
fetur þétt saman og spenn-
ið vöðvana í lærum þannig
að hnéskeljamar dragist
upp. Haldið í 3 sekúndur
og slakið síðan á.
Standið beinar og setjið
hælana saman. Fætumir
vísa út, beygið hnén og
standið rólega upp aftur.
Endurtakið 15 sinnum.
Leggist á bakið og lyftið fót-
um eða styðjið þeim við
vegg. Andið að ykkur um
Ieið og þið þenjið magann
út, án þess að lyfta mjaðma-
grindinni frá gólfl. Andið
frá ykkur um leið og þið
dragið magann vel inn.
Endurtakið 10 sinnum.
Hugsaðu þér að þú sitjir á
gólflnu með fótlegginn
strekktan eins og þú ætlir
að fara að klæða þig í sokk.
Spenntu vöðvana alla leið
upp í læri með því að gera
hringi með fetinum.
Endurtaktu æfingxma 5
sinnum á hvorum feti.
Farðu alltaf í kalda sturtu
eftir að þú ert búin í baði.
Mælt með fyrir þá sem em
grannir: Jóga, dans og úti-
íþróttir em afslappandi.
Mælt með fyrir þá sem em
ekki grannir: Æflngar þar
sem tekið er á, s.s. skokk,
hjólreiðar, sund og fjall-
ganga, hjálpa þér að losna
við fitulagið og lagar lín-
umar.
Dofnar sjónin
við mikinn
lestur?
Alls ekki. Meðan augað
er heilbrigt, tekur það við
öilum Ijósmerkjum og skil-
ar þeim áfram til heilans og
heldur því áfram endalaust,
án þess að þreytast.
Augnvöðvarnir sem
stjóma hreyfingum augans
geta þó orðið þreyttir. Hægt
er að þreyta þá svo mikið,
til dæmis við lestur og sjón-
varpshorfún, að þeir eigi í
erflðleikum með að starfa
áfram. Afleiðingarnar em
rauð augu og þreyta í augn-
lokunum, sem vilja síga
niður. Hversu mikið sem
maður notar þá sjón sem
hann hefúr, versnar hún
ekki við það.
Er hægt að skemma sjón-
ina með því að nota gler-
augu sem ekki em ætluð
fyrir mann?
Það er útbreiddur mis-
skilningur að með því að
vera með gleraugu sem
ekki em við manns hæfl
skemmi augun. Þau gera
það ekki. Hinsvegar þreyt-
ist fólk í augunum og eng-
um þykir gott að sjá verr til
lengdar.
Ertu litblindur?
Litblinda er kvilli sem
lýsir sér með því, að eiga
erfltt með að greina liti. Lit-
blint fólk er hvorki blint né
sneytt því að sjá liti. Það á
aðeins í erfiðleikum með
að greina suma þeirra í
sundur.
Allmargir geta ekki
greint rautt og grænt og í
sjaldgæfúm tilfellum eiga
menn í erfiðleikum með að
skynja blátt.
Litblinda stafar af galla í
vissum skynfemm í net-
himnunni, sem nefnast
keilur. Hver keilutegund
skynjar aðeins ákveðinn lit.
Þá sem em litblindir, vant-
ar ákveðna tegund af keil-
um eða hafa mjög lítið af
þeim. Oftast em það karl-
menn sem em litblindir.
Litblinda getur ekki talist
alvarleg fötlun. Þó er það
auðvitað kostur að bílstjór-
ar þekki mun á rauðu og
grænu.
Áttræðir feður
Fullvaxinn karimaður
getur framleitt allt að 3-4
milljarða af þroskuðum
sáðfrumum á hverjum
mánuði.
Þessi afköst geta haldist í
hálfa öld eða meira og em
því fréttir af 70-80 ára körl-
um og jafnvel eldri, sem
hafa orðið feður ekki eins
ótrúlegar og þær gætu virst
í fljótu bragði, en það er þó
staðreynd.
Af hverju verð-
ur maður
sólbrúnn?
Þegar sólin skín á húð-
ina, fara sérstakar frumur í
neðsta lagi hennar að auka
framleiðslu sína á litarefni,
sem nefnist melanín.
Það varnar því að húðin
drekki í sig hina skaðlegu
útfjólubláu geisla sólarinn-
ar. Melanínið sest í frum-
urnar í kringum þessar sér-
hæfðu frumur og gefúr
húðinni þennan dökka lit.
Hvað er
tannkul?
Glemngurinn utanum
tennumar er tilftnninga-
laus. Inni í tönnunum em
margir taugaendar. Það er
að miklu leyti sama hvaða
áhrifúm tennumar verða
fyrir, í þeim skynjast flest
sem sársauki, hvort sem
það er hiti, kuldi eða högg.
Tennumar em viðkvæm-
astar niðri við góminn, því
þar em taugamar nær yfir-
borðinu en í krónunni.
Kláði
Hvað er kláði og hvers
vegna minnkar hann þegar
maður klórar sér?
Kláði er mjög vægur sárs-
auki. Sé samskonar áreiti
aukið til muna fest fram
vemlegur sársauki. Ef mað-
ur klórar sér, kemur beln-
linis fram sársauki í stað
kláða. Það gerir fólk vegna
þess að það á betra með að
þola meiri sársauka, en
mjög vægan eins og kláði
er. Það virðist ekki vilja
neitt millibilsástand.
ll.TBL. 1989 VIKAN 51