Vikan - 15.10.1992, Qupperneq 23

„Ég skemmti mér og æsku
staðarins þar. Fjögur hundruð
grunnskólanemum var skipt í
þrjá hópa og ég spilaði sem
svaraði einni kennslustund tyr-
ir hvern hóp. Daginn eftir fór
ég austur og spilaði fyrir ellefu
til fimmtán ára börn. Þar á eftir
spilaði ég fyrir Fjölbrautaskóla
Suðurlands, sem er stór skóli.
Þá voru allir nemendur skól-
ans kallaðir á sal og ég hafði
sama hátt á; spjallaði, útskýrði
og spilaði, lét andann leiöa
mig. Það komu fyrirspurnir og
óg spann þá svörin með orð-
um og tónum."
Þessari heimsókn píanó-
leikarans lauk með tónleikum
fyrir alla nemendur þessara
skóla og um kvöldið voru tón-
leikar fyrir íbúa Selfoss. Þegar
ég sþurði hvernig þetta unga
fólk hefði hlustað svaraði
Jónas:
„Þetta er stórkostlegt fólk,
auðvitað með sína drauma og
vonir eins og allir. Það var
yndislegt að vera með hóp af
ungu fólki sem maður veit að
hlustar mest á poppmúsík nú-
tímans, sjá þaö sitja með lok-
uð augu og hlusta á „Til Elísu“
eða þá Chopinvals eða þátt úr
Beethovensónötu - já, hlusta
með gleðisvip. Það var engin
ókyrrð í þessu unga fólki. Ég
fékk ellefu og tólf ára börn til
að syngja með mér og klappa
rytma sem síðan þróaðist upp
í undirspil við það sem þau
voru að gera. Þetta er svo
sem ekkert merkilegt en þetta
er það sem ég hef svo gaman
af að gera.“
Svona ambassadorar eru
dýrmætir fyrir þetta skrýtna
land. För Jónasar Ingimund-
arsonar til Selfoss er upphaf
að undri sem bæjar- og skóla-
yfirvöld á staönum eru að
gera. í vetur veröa fleiri tón-
leikar fyrir nemendur. Blás-
arakvintett Reykjavíkur fer
austur, Diddú fer í nóvember
og í febrúar heimsækir Sigrún
Eövaldsdóttir Selfoss. Þetta
er auðvitað tengt því mikla
tónlistarlífi sem er á þessum
litla stað. Þar er fjölmennur
tónlistarskóli og margir kórar
starfa.
Þegar ég ætlaði f þessum
pistli að fara að þrasa um vit-
leysingana, sem sitja frjálsir
undir stýri á bifreiðum, varð
ég svo yfirþyrmandi leiöur á
tilhugsuninni um sérstæða um-
ferðarmenningu á íslandi að
mér datt í hug aö skrifa þess í
stað um aðra menningu og
stórum merkilegri.
Og hana nú! □
ÍSLENSKUR
OFURSTI
Framh. af bls 10
íslenskan er sérstætt mál og sérstaklega
flókin málfræðilega. Ég gerði mér grein fyrir
því seinna vegna þess að á vegum hersins
lærði ég rússnesku svona sæmilega, mörg-
um árum eftir að ég hafði lært ensku. Þá
fyrst, þegar ég gat borið saman í huga mín-
um þrjú tungumál, sá ég að ísienskan ber af
með það hvað hún er flókin - og líka með
hreinleika sinum. Ég er hreykinn af því að ís-
lendingar hafa haldið málinu nokkurn veginn
hreinu frá öðrum tungumálum, sérstaklega nú
í þessum hraða vexti tækninnar. Á íslandi
búum við til ný orð eða búum til ný orð úr
gömlum rótum. Það finnst mér sérstakt og
mikilvægt. Mér finnst að menning og sjálf-
stæði íslands sé að mörgu leyti bundið sam-
an við tungumálið.
Ég man eftir einu atviki varðandi þetta.
Þegar ég átti heima á Norðfirði man ég eftir
því að við sögðum þegar við sáum reyk í lofti
að þetta væri eftir þrýstiloftsflugvél. Þetta er
óþjált orð. Pabbi sagði mér einu sinni að séra
Sveinn Víkingur hefði búiö til oröið þota úr
sögninni að þjóta. Nú er þetta fallega orð í
tungumálinu.
Ég sé það núna þegar ég les íslensk dag-
blöð, skrifast á við íslendinga eða les íslensk-
ar bækur að þetta er viðhorf sem ég er ekki
einn um. Þetta er hugsunarháttur sem fullorð-
ið fólk á íslandi heldur sig við.”
RÆTUR ÍSLENSKRAR MENNINGAR
- Hvaö finnst þér athyglisveröast af þeim bók-
um sem þú hefur lesiö? Hvaö hefur höföaö
mest tiiþín?
„Ég á uppáhaldsbók á íslensku en það er
Sólon íslandus eftir Davíð Stefánsson sem ég
hef lesið mörgum sinnum. Sólon íslandus er
bók sem ég hlæ og græt með í hvert skipti
sem ég les hana, mér finnst hún vera sérstak-
lega tilfinningarík skýrsla yfir mannlíf á íslandi
á síðustu öld. Ég verð að segja að ég hef
einna mest gaman af íslenskum sögum úr
sveita- og sjómannalífi. Það er enn í sveitinni
og á sjónum sem rætur íslands eru. Ég er þó
talinn vera ofstopamaður í íslenskunni og fjöl-
skyldan kallar mig „helvítis málfræðinginn”
þegar ég skamma fólk fyrir að tala málið ekki
almennilega.”
Flvar væri íslensk tunga niður komin ef ekki
væru til þessir „ofstopamenn” sem annt er um
varðveislu hennar? Ekki veit ég það en það
væri óskandi að allir landar, sem dreifðir eru
vítt og breitt um heiminn, ættu sama stolt í
brjósti sínu fyrir hönd móðurmálsins og þessi
ungi maður sem yfirgaf (sland á barnsaldri.
Hann er fyrirmynd um hvað er hægt að gera
ef vilji er fyrir hendi. Hvaö er þjóðrækni ef ekki
þetta? □
** „xí.: m.:i o:____________
Það er stríð í heiminum.
Móðir þeirra er dáin.
Faðirinn fer í langa versl-
unarterð. Tveim unglingum
er komið í fósturtil ömmu
og Bellu frænku. Önnur er
harkan uppmáluð, hin
blessaður kjáni.
Margverðlaunaður mann-
eskjulegur gamanleikur eftir eitt
ástsælasta leikskáld
Bandaríkjanna.
eftir Neil Simon
IJTKFFIAt;
REYKIAVlKtlR
BORGARLEIKHUS
21.TBL. 1992 VIKAN 23