Vikan - 31.08.1999, Blaðsíða 54

Æsku minni var drekkð í
orennivini
Ég veit eiginlega ekki
hvenær þetta allt byrj-
aði. Ég man bara að
þegar ég var lítill,
kannski sex eða sjö
ára, fór ég að skilja að
mamma mín var öðru-
vísi en aðrar mömmur.
Hún átti ekki vinkonur í
hverfinu og hún fór
aldrei í heimsóknir til
þeirra. Hún talaði ekki
við mömmur strákanna
sem ég lék mér við, en
þær virtust allar kann-
ast við hver aðra.
Maðurinn sem ég kall-
aði pabba var heldur
ekki pabbi minn og ég
vissi það. Það var samt
ekki fyrr en seinna sem
ég fór að skilja að
mamma mín drakk
brennivín og það var
mér mjög erfið vit-
neskja. Ég skammaðist
mín ekki fyrir mömmu
á þessum árum, en ég
vissi samt að það þýddi
ekki að ætlast til þess
að hún félli í kramið hjá
öðrum sem ég um-
gekkst. Ég bauð aldrei
krökkum inn til mín og
gætti þess að bróðir
minn gerði það ekki
heldur.
Fyrsta áfallið
Ég man fyrst eftir vand-
ræðum þegar ég var ellefu
ára. Það var þá sem sambýl-
ismaður mömmu, frá því ég
var smábarn, fór að heiman.
Það gekk mikið á þetta ár
og heimilislífið einkenndist
af háværum rifrildum, gráti
og öskrum. Við bjuggum í
kjallaraíbúð í þriggja hæða
húsi og ég vissi vel að lætin
heyrðust ekki bara um allt
húsið, heldur einnig á milli
húsa í hverfinu. Mér leið
mjög illa vegna þessa og
læddist með veggjum nálægt
heimili mínu.
Sambýlismaður mömmu
hafði fundið sér aðra konu
og mamma var mjög sár og
reið. Þótt ég væri ungur að
árum skildi ég að mamma
átti bágt og ég stóð alltaf
með henni í þessum rifrild-
um sem við bræðurnir
neyddumst til að hlusta á
þótt við reyndum að láta
eins og við yrðum ekki varir
við þau.
Nokkrum dögum áður en
hann kvaddi og fór varð allt
vitlaust á heimilinu og þau
slógust upp á líf og dauða að
því er okkur fannst. Þetta
kvöld var mamma dauða-
drukkin, hún grét og öskraði
og lætin enduðu með því að
hann barði hana í fyrsta og
eina skiptið á ævinni, en það
var líka svo hraustlega gert
að hún féll í gólfið og rotað-
ist. Mamma var flutt á Slysa-
varðsstofuna í sjúkrabíl, en
við bræðurnir sátum einir
eftir í íbúðinni, grátandi og
hræddir. Enginn kom til að
sinna okkur þetta kvöld. Þar
sem ég var aðeins eldri kom
það í minn hlut að sýna karl-
mennsku og ég fór að hugga
bróður minn og sannfæra
hann um að þetta yrði allt í
lagi þótt ég tryði því engan
veginn sjálfur.
Hörmungarnar
magnast
Og það varð svo sannar-
lega ekki í lagi. Eftir að
maðurinn var fluttur út af
heimilinu byrjuðu hörmung-
arnar fyrir alvöru. Mamma,
sem var forfallin alkóhólisti,
notaði þetta atvik sem af-
sökun fyrir að auka drykkj-
una.
I fyrstu sat hún heima og
drakk milli þess sem hún fór
í vinnuna, en hún starfaði
ásamt annarri konu við að
þrífa stórt atvinnuhúsnæði.
Dag eftir dag vaknaði ég á
morgnana og ræsti bróður
minn svo við gætum farið í
skólann og þegar við kom-
um heim var mamma yfir-
leitt vöknuð og byrjuð að
„rétta sig af“. Það var auð-
vitað enginn sérstakur há-
degismatur frekar en morg-
unmatur, en í hádeginu var
ég yfirleitt sendur út í búð
að kaupa mjólk, brauð og
ost og síðan var hitað kakó
og það drukkið með brauð-
inu. Þegar best lét eldaði
mamma hafragraut eða
brauðsúpu handa okkur, en
heitan mat fengum við sjald-
an og þá aldrei fyrr en á
kvöldin þegar mamma kom
heim úr vinnunni og byrjaði
að staupa sig fyrir nóttina.
En þetta var ekki það
versta. Mamma var mjög
þunglynd og sjálfsvorkunn
hennar var alveg að gera út
af við okkur öll. Oft sat hún
og grét dögum saman, drakk
og grét allan daginn þótt
henni tækist nánast alltaf að
rífa sig upp úr eymdinni á
kvöldin til að fara að skúra.
Oft var ég alveg að gefast
upp. Ég var bara barn, ég
var alltaf hræddur og kveið
morgundeginum. Ég held að
það hafi verið yngri bróðir
minn sem bjargaði mér frá
því að verða aumingi því
mér fannst ég bera ábyrgð á
honum. Ég fór að bera mig
óeðlilega vel fyrir framan
hann og ég gekkst upp í því
að láta líta svo út að allt
væri í stakasta lagi. Ég var
orðinn meðvirkur henni í
alkóhólismanum alveg eins
og fullorðinn maður. Ellefu
ára gamall laug ég fyrir
hana, bæði að mér sjálfum
og öðrum. Ég lék mitt hlut-
verk svo vel að ég skil ekki
enn í dag hvernig ég fór að
því. Ég varð líka stoð henn-
ar og stytta og strax 12-13
ára gamall var mamma mín
farin að gráta á öxlinni á
mér. Ég bar þyngri byrðar
en í raun er hægt að leggja á
nokkurt barn.
Samtímis þessu breyttist
persónuleiki minn ótrúlega.
Ég, sem alltaf hafði verið
fremur feimið og fyrirferð-
arlítið barn, varð mjög
frakkur og harður af mér.
Ég fór að verða mjög áber-
andi í skólanum og sem bet-
ur fer fékk ég útrás með því
54 Vikan