Vikan - 11.07.2000, Qupperneq 50

Afbrýðisemi systkina
Margir telja að rétt sé að bíða
með að eignast annað barn bar
til frumburðurinn er orðinn að
minnsta kosti tueggja ára
vegna bess að eldra barnið
hafi ekki fyrr broska til að
takast á uið að deila foreldrum
sínum með öðrum. Eítt af buí
sem verðandi foreldrar verða
að taka með í reikninginn, ef
beir eiga barn fyrir, er hugsan-
ieg afbrýðisemi eldra barnsins
út í nýja systkinið.
Ef þið eigið barn fyr-
ir er ákaflega mikil-
vægt að undirbúa
það fyrir komu nýja
barnsins. Gott er að láta það
fylgjast með meðgöngunni,
bæði varðandi breytingar á
móðurinni og fóstrinu, t.d.
með því að leyfa barninu að
koma við magann á mömmu
þegar fóstrið hreyfir sig. Því
meira sem þið undirbúið ykk-
ur í sameiningu því mun meiri
samkennd finnur eldra barn-
ið með því litla.
Leyfið því „stóra“ systkin-
inu að taka þátt í umönnun
barnsins og leyfið því að finna
hversu hjálplegt það er.
Samt sem áður er líklegt að
eldra barnið finni fyrir ein-
hverri afbrýðisemi í garð litla
barnsins. Það getur reynst
foreldrunum erfitt að takast á
við þessar neikvæðu tilfinn-
ingar eldra barnsins í garð
þess yngra en það er mikil-
vægt að eldra barnið fái að
láta í ljós hvernig því líði.
Hlustið því vel á barnið og
sýnið því að þið skiljið tilfinn-
ingar þess, reiði, sorg og öf-
und.
Það er mikið verk fyrir
báða foreldra að koma barni
yfir afbrýðisemi og getur tek-
ið talsverðan tíma. Hins veg-
ar lærir barnið smátt og smátt
að gera greinarmun á tilfinn-
ingum sem eru leyfilegar og
gjörðum. Það verður að vita
að það má finna fyrir afbrýði-
semi en það má ekki láta hana
bitna á litla barn-
inu.
Úbekkt og
afbrýðisemi
Foreldrum
hættir stundum til
að gleyma því að
fæðing nýs barns
hefur ekki bara
gífurleg áhrif á þá
heldur systkinin
líka. Foreldrarnir
hafa haft langan
tíma til að þróa
tilfinningar sínar
til litla barnsins í
móðurkviði en
það er ekki víst að
stóra systkinið
hafi fundið fyrir
neinum tilfinningum í garð
barnsins í „maganum á
mömmu.“
„Sonur okkar var fjögurra
ára þegar ég varð ófrísk af
systur hans og því tæplega
fimm ára þegar hún fæddist.
Við höfðum reynt að undir-
búa hann vel fyrir komu litla
barnsins þar sem hann var
einbirni og þar að auki fyrsta
50 Vikan
barnabarnið í báðum fjöl-
skyldum. Hann var því vanur
að hafa óskipta athygli okkar
foreldranna, móður- og föð-
ursystkina sinna og frá ömm-
um og öfum. Við vissum því
alla aðra í fjölskyldunni og
gerði ýmis prakkastrik til að
vekja á sér athygli. Svo spurði
hann ömmu sína meira að
segja að því hvort hann mætti
flytja til hennar af því að
Foreldruni hættir stundum til að gleynia því að fæðing nýs
barns hefur ekki bara gífurleg áhrif á þá heldur systkinin líka.
að það yrði mikil breyting fyr-
ir hann að eignast lítið systk-
ini og reyndum að gera fæð-
inguna að gleðilegum atburði
í huga hans með því að segja
við hann hvað það væri nú
gaman fyrir hann að eignast
lítið systkini til að leika við.
Það voru hins vegar stór
mistök af okkar hálfu því þeg-
ar systir hans fæddist varð
hann fyrir gífurlegum von-
brigðum með hvítvoðunginn
sem var svo sannarlega ekki
hægt að leika við. Við höfðum
ekki gert okkur grein fyrir því
að tæplega fimm ára gamalt
barnið hafði talið að það
fengið fullskapaðan leikfé-
laga af fæðingardeildinni.
Hann var líka svekktur og sár
út í okkur foreldrana fyrir að
hafa logið að sér að því er
honum fannst. Sem betur fer
sætti hann sig fljótlega við það
að litla barnið var ekki leikfé-
lagi hans en þá tók ekki betra
við. Afbrýðisemin blossaði
upp af miklum ákafa. Sem
betur fer beindist afbrýði-
semin ekki að systur hans
því hann var ákaflega blítt
barn og hefði aldrei beint
reiði sinni að henni. Þess
í stað var hann
roslega
óþekkur við
„mamma og pabbi væru búin
að eignast nýtt barn og þyrftu
hann ekki lengur."
Við pabbi hans vorum al-
veg í öngum okkar yfir þessu
og vissum ekki hvernig við
áttum að bregðast við. Sem
betur fer bauðst tengdamóð-
ir mín til að hlaupa undir
bagga og passa litla dóttur
okkar í tvo tíma á dag svo að
ég gæti eytt þeim tíma ein
með syni okkar. Sá tími gerði
okkur báðum gott og afbrýði-
semin og höfnunartilfinning-
in hjá syni okkar minnkaði
smátt og smátt.
Fimm árum síðar þegar ég
varð ófrísk af yngri dóttur
okkar vorum við hjónin
reynslunni ríkari og undir-
bjuggum börnin betur. Við
pössuðum okkur á að tala
ekki um nýja barnið sem
væntanlegan leikfélaga og
svo töluðum við alltaf um
barnið sem við ættum öll sam-
an. Smám saman fóru krakk-
arnir að líta á systkin-
(ið sem var í vændum
sem „barnið sitt“.
Þetta viðhorf þeirra
kom að miklu leyti í
veg fyrir mikla af-
brýðisemi þegar
yngri dóttir okk-
ar fæddist þótt
texti: Gunnhildur Lily Magnúsdóttir