Vikan - 25.07.2000, Blaðsíða 11

„Nei ég ætlaði ekki að verða
stjórnmálamaður þegar ég var
barn. Þegar ég var unglingur
stefndi hugurinn til náttúruvís-
inda og ég ætlaði að verða jarð-
fræðingur sem ég í raun er þótt ég
hafi ekki unnið sem slíkur. Ég
hafði reyndar lokið BS. prófi í
jarðfræði og var innritaður í
framhaldsnám í jarðfræði þegar
ég „lenti“ í pólitíkinni eins og ég
orða það, aðeins tuttugu og sjö
ára gamall.
Þingmennskan breytti miklu í
mínu lífi, ég var áður á fullu í
íþróttum og við hjónaleysin
stefndum á nám erlendis. í
barnaskap mínum hélt ég að
maður gæti prófað að vera í póli-
tíkinni í svona eitt til tvö kjör-
tímabil og síðan haldið áfram
með líf sitt eins og ekkert hefði í
skorist. En það hefur ekki reynst
alveg svo einfalt," segir Stein-
grímur og kímir.
„Ég hafði reyndar komið ná-
lægt pólitíkinni áður því ég sat
tvö ár í Stúdentaráði sem var
mjög pólitískt á þeim árum og
tók afstöðu til landsmálanna og
utanríkismála og svo hafði ég
verið mikið í félagsmálum frá því
að ég var barn, bæði í ungmenna-
félagi og í skólaráði Menntaskól-
ans á Akureyri," bætir Stein-
grímur við.
Endlaust yngstl þingmað-
urinn
„Ég fór fyrst á framboðlista
fyrir Alþingiskosningar árið 1978
þegar ég var tuttugu og tveggja
ára gamall og leiddi svo lista Al-
þýðubandalagsins í Norður-
landskjördæmi eystra í kosning-
unum 1983 og fór þá inn á þing
tuttugu og sjö ára gamall og hef
verið þar síðan.
Finnst þér ekkert skrýtið að
svo ungum manni hafi verið falið
að leiða listann fyrir Alþingis-
kosningar?
„Jú í raun og veru finnst mér
það svolítið skrýtið og mikill
ábyrgðarhlutur að gera það en
það má kannski segja Norðlend-
ingum eystri til hróss eða ekki,
um það verða aðrir að dæma, að
ég varð efstur í prófkjöri og var
því treyst til að leiða listann.
„Ég held þó að það sé mjög
gott að ungt fólk, jafnvel korn-
ungt fólk, komi inn í stjórnmálin
í bland við eldra fólk svo þau
endurspegli sem best aldurs- og
kynjaskiptingu samfélagsins.
Þeim mun breiðara sem Alþingi
er í þessurn skilningi þeim mun
betra.
Ég hef saknað þess hvað það
hefur verið lítið um ungt fólk sem
komið hefur inn á þing. Til marks
um það þá hef ég verið lengst af
í hópi yngstu þingmanna frá því
að ég var fyrst kosinn fyrir
sautján árum síðan! Ég var lang-
yngstur fyrsta kjörtímabil-
ið, yngstur og næstyngstur
á öðru og þriðja kjörtíma-
bili og er enn í yngri kant-
inum þótt ég sé kominn
yfir fertugt," segir Stein-
grímur hlæjandi.
Hefur þú einhverjar
skýringar á þessari vöntun
á ungu fólki á þingi? Vant-
ar ungt fólk e.t.v. hugsjón-
ir ?
„Nei, ég held að það
vanti ekki hugsjónir. Ég
held að þetta sé frekar sök
flokkanna og hvernig þeir
stilia upp. Þeirra aðferðir
virðast skila langtum mest
af fólki á miðjum aldri inn á þing.
Það er minna en áður um að
eldra fólk setjist á þing og því
miður finnst mér líka vera minna
um að ungt fólk setjist á þing. Á
hinum Norðurlöndunum er
þessu öðruvísi háttað því þar
virðist kornungt fólk eiga greið-
ari aðgang að þingsætum en hér.
Tala alltal blaðlaust
Steingrímur þykir góður og
hnyttinn ræðumaður sem á auð-
velt með að halda athygli fólks.
En varla hefur hann stokkið fram
sem fullskapaður ræðumaður
þegar hann flutti sína jómfrúar-
ræðu á þingi um árið?
„Nei, nei. Þetta var líka tals-
vert formlegra og meira gert úr
jómfrúarræðunni þá en nú. Ég
var sennilega búinn að sitja á
þingi í nokkrar vikur þegar ég
flutti fyrstu ræðuna. Hún var
skrifuð frá upphafi til enda og ég
var búinn að liggja talsvert yfir
henni. í dag flyt ég nánast aldrei
skrifaðar ræður og finnst mikið
betra að tala blaðlaust, sama
hvort það er í þinginu, á fundum
eða á ráðstefnum erlendis. Það er
eiginlega óhjákvæmilegt að tala
blaðlaust þegar maður er jafn
mikið í málflutningi og ég. Mað-
ur kemst einfaldlega ekki yfir að
skrifa ræður við öll tækifæri. Það
á líka bara betur við mig að tala
blaðlaust þótt ég sé að sjálfsögðu
yfirleitt búinn að búa til eitthvert
efnisyfirlit í huganum. Mér finnst
þvingandi að lesa upp skrifaða
ræðu og geri það helst ekki ótil-
neyddur. Svo verður málflutn-
ingurinn líka líflegri að mínu
mati þegar talað er blaðlaust.
Ræðumennska er fyrst og
fremst þjálfun en svo skiptir líka
miklu máli að hafa góðan orða-
forða, hafa lesið bækur og hafa
tilfinningu fyrir málinu. Einnig er
mikilvægt að ná að tala eðlilega
og óþvingað því öll tilgerð og
leikaraskapur skín yfirleitt í
gegn. En mikilvægasta atriðið er
auðvitað að þú hafir eitthvað að
segja!
Þingfundir koma almenningi
oft fyrir sjónir sem ákaflega al-
varlegar og jafnvel leiðinlegar
samkundur. Er ekki mikilvægt að
halda skopskyninu þótt rætt sé
um alvarleg mál?
„Jú það er mjög mikilvægt.
Það er t.d. mjög gaman þegar
framíköll heppnast vel því það
getur létt andrúmsloftið. Langar
einræður í sömu tónhæð þar sem
menn krydda mál sitt ekki með
„Lg hel auovitao lano ylir
strikið og misst liluti út úr
mér scm cg liclrti hcfiir látirt
ósagrta cn cg rcyni |iá yfir-
lcift art hirtja al'sökiinar á
léttmeti eru óæskilegar. Maður
þarf því að þræða einstigið á milli
þess að vera of alvarlegur og jafn-
vel leiðinlegur og að vera með
eitthvert alvöruleysi. Ég held að
það sé mikilvægt að geta talað
um alvarleg mál og kannski gagn-
rýnt harðlega án þess að vera
leiðinlegur.
Þú ert líka þekktur fyrir að
vera mjög gagnrýninn í
ræðupúlti. Hefur þú eignast ein-
hverja óvini á þingi?
„Ég hef auðvitað farið yfir
strikið og misst hluti út úr mér
sem ég hefði betur látið ósagða
en ég reyni þá yfirleitt að biðjast
afsökunar á því. Það er engin
skömm að því að viðurkenna að
maður hafi látið of þung orð falla.
Ég hef fundið fyrir því að eftir
hörð skoðanaskipti hefur verið
ákveðinn kuldi í samskiptum við
þá sem deilt var á í einhverjar
vikur en venjulega jafnar það sig.
Ég get t.d. tekið samskipti okk-
ar Davíðs sem dæmi. Okkur hef-
ur lent myndarlega saman og
höfum ekki verið neinir sérstak-
ir vinir fyrst á eftir en það hefur
jafnað sig og okkar samskipti eru
alveg þvingunarlaus í dag.
Ég man einnig eftir því þegar
Einar Oddur var nýkominn inn
á þing og okkur lenti saman.
Hann varð sár en ég skildi ekki af
hverju fyrr en ég áttaði mig á því
að hann hafði talið að ég væri að
deila á hann sem persónu en ekki
stjórnmálamann. Ég fór því til
Einars Odds og sagði honum að
þetta hefði ekki verið persónuleg
gagnrýni heldur gagnrýni á
Vikan
11