Menntamál - 01.01.1945, Blaðsíða 6

2
MENNTAMÁL
Hér heima á íslandi hafa líka gerzt stórtíðindi síðan
í vor, þótt ekki hafi staðið um þau neinn styrjaldargnýr.
í fullum friði og eindrægni, með samþykki hinna voldug-
ustu aðilja höfum við fslendingar náð því marki, sem ýms-
ar aðrar þjóðir keppa að dreyra drifnar milli valkasta
vígvallanna, því marki að teljast frjáls þjóð í frjálsu
landi.
Ógleymanlegt Verður hverjum íslendingi, sem staddur
var á Þingvöllum 17. júní í vor, það sem þar gerðist. En
eftirminnilegast, finnst mér, að verið hafi að heyra raddir
erlendu stórveldafulltrúanna bergmála milli klettanna
viðurkenningu þeirra á stofnun lýðveldis á fslandi. Sú
athöfn var að vísu einn merkasti þátturinn í því, sem
þarna gerðist, og hún var táknleg um leið. íslenzk var
foldin, steini studd, sem þessir sendiboðar erlendra stór-
þjóða stóðu á. íslenzkt var veðrið, vorhretið og rigningin.
En útlend var röddin og hreimurinn, sem kvað við milli
klettanna og barst með öldum loftsins um óravegu. Á
íslenzku bergi munum við þurfa að standa stöðugir í
framtíðinni til þess að gæta þess réttar, sem við höfum
fengið viðurkenndan. íslenzkt hret og hregg verðum við
að standast og þola úr hverri átt sem það kemur og á
hvaða árstíma sem það dynur yfir. Þess verðum við einnig
að gæta í framtíðinni að láta hvorki glepja okkur né
ginna raddirnar utan að frá umheiminum. Við erum komn-
ir í kallfæri við aðrar þjóðir. Raddirnar þaðan munu
berast til okkar hér eftir. Við getum ekki og eigum ekki
að loka eyrunum fyrir þeim. En við verðum að vera menn
til að standast þær. Við megum ekki elta þær eins og
óvitinn eltir bergmálið.
Ekki er nú því að treysta framar, að við getum falið
okkur fyrir heiminum í fjarlægð og einangrun, eins og
hersnekkjur nútímans hylja sig í reykjarmekki. í fullri
dagsbirtu og áheyrn umheimsins verðum við að sýna það
í verki, að við séum þess maklegir að heita frjáls þjóð