Bjarmi - 01.07.1985, Blaðsíða 6

Hjónabandið...
og allir vissu að hverju þeir gengu.
Karlmenn stunduðu útivinnu og konur
heimilisstörf. Við þessari skipan mála
datt mönnum yfirleitt ekki í hug að
hrófla. Þannig var lífið í föstum og
ákveðnum skorðum auk þess, sem trú-
argrundvöllur manna var yfirleitt sá
sami, er leiddi til þess að gildismat var
mjög svipað hjá öllum þorra manna.
Sú breyting hefur orðið á þjóðfélag-
inu, að flestir búa nú í þéttbýli og
kjarnafjölskyldan er orðinn grundvall-
areining þjóðfélagsins. Eldri kynslóðin
býr út af fyrir sig, en yngra fólkið vinnur
í auknum mæli úti á vinnumarkaðinum
og sést ekki stóran hluta vökutímans.
Börnin lifa sífellt meir í sinni eigin
tilveru í skólum, dagvistunarstofnunum
og ýmis konar félagsstarfsemi, utan
veggja heimilanna. Þessi aðgreining
kynslóðanna og makanna, gerir það að
verkum, að sameiginlegir þættir lífsins
verða færri og færri og grundvöllur
hjónabandsins því veigaminni. Síauk-
inn þungi hvílir því á þeim þáttum, sem
eftir eru, sérstaklega tilfinninga- og
kynlífinu, og komi upp vandamál á
þessum sviðum, leiða þau oft til upp-
lausnar hjónabandsins.
Með breyttum tímum og lifnaðarhátt-
um, hefur hlutverkaskipting kynjanna
gengið mjög úr skorðum. Menn geta
ekki gengið út frá sömu hlutverkaskipt-
ingu og foreldrarnir höfðu, heldur verða
hver hjón að ákveða hlutverkaskiptingu
sína, sem tekur mið af störfum þeirra
utan heimilisins. Þetta leiðir til þess, að
margir karlmenn vinna heimilisstörf
jafnt á við eiginkonurnar, en við það
myndast oft sár í karlmannsímynd
margra þeirra, sem eru aldir upp við að
ákveðin störf séu kvenmannsstörf og
önnur karlmannsstörf. Húsbóndavaldið
er ekki lengur óskorað og sjálfsagt, en
hugmyndin um það blundar í hugar-
fylgsnum margra eiginmanna. Þegar í
hjónabandið er komið verða svo á-
rekstrar af þcssum völdum, sem geta
orðið býsna alvarlegir.
Margt annað hefur skapað hjóna-
bandinu vandamál. Fráhvarf manna frá
kristinni trú og kristnu gildismati birtist
t.d. í nytsemishyggju samtímans, þar
sem allt er vegið og metið eftir því hvort
það skili arði. Þessum mælikvarða er í
auknum mæli beitt á hjónabandið og
það gert að e.k. neysluvöru. Samkvæmt
því á það aðeins rétt á sér ef það gcrir
mig hamingjusaman og þjónar mark-
miðum mínum. Finni ég annan aðila,
sem fcllur betur að þessum viðmiðunum
en makinn, er sjálfsagt og rétt að skipta.
Hinar „gömlu“, kristilegu dyggðir, fórn-
fýsi og loforð um ævilanga tryggð, eru nú
mjög véfengdar og sumir halda því
jafnvel fram að hjónabandið sé búið að
ganga sér til húðar, enda tilheyri það
tíma afturhalds. Margir telja óvígða
eða pappírslausa sambúð hentugri á
margan hátt, því að þá er hægt að skilja
í kyrrþey ef mönnum sýnist svo.
Allar þessar breytingar á þjóðfélag-
inu og gildismati fólks hafa haft mikil
áhrif á kristna menn og margir eru ekki
lengur vissir um hver hin kristna kenn-
ing er í þessum efnum.
Kenning Biblíunnar um hjónabandið
er mjög ljós, en það er hins vegar ekkert
nýmæli, að syndugir ntenn vilji breyta
henni og aðlaga hana sínum eigin
óskum. Á dögum Jesú var t.d. illa
komið fyrir hjónabandinu hjá Gyðing-
um og ntenn gátu skilið við konur sínar
hvenær, sem þeim þóknaðist og fyrir
jafnlitlar sakir og að brenna matinn við,
fara út með óuppsett hár eða tala svo
hátt, að til þeirra heyrðist yfir í næsta
hús. M.ö.o. manngildi konunnar var
mjög lítið. Það var ekki hugsað um
tilfinningar hennar eða vandamál ýmis
konar, sem skilnaður gat haft í för með
sér fyrir hana. — Jesús réðst gegn þessu
og boðaði að frammi fyrir Guði væri
enginn munur á karli og konu, þau væru
jöfn.
Öðru hverju í sögunni hefur upplausn
komist á siðferðismat manna. Slík upp-
lausn hefur oft leitt til hruns þjóðfélag-
anna fyrr eða síðar, vegna þess að þegar
það verður auðvelt að koma hjóna-
skilnuðum í kring og menn lifa ábyrgð-
arlausu ástarlífi, er orsökin ávallt sú, að
virðingin fyrir náunganum, tilfinningum
hans og heill almennt, er mjög lítil-
Menn hugsa fyrst og fremst um gleði
líðandi stundar en minna um afleiðingar
gerða sinna. Á þann hátt hafa mörg
tilfinningasár skapast og mörg óvelkomin
börn komið í heiminn. Bæklað fólk, er
ekki getur tekið þátt í lífsbaráttunni
jafnt og aðrir og skilar ekki fjárhagsleg-
6