Heima er bezt - 01.04.1951, Page 20

52
Heima er bezt
Nr. 2
Stefán Jónsson:
Við verbúð
og um borð í bátum
Þrjú tilgangslaus viðtöl við skap-
þunga menn og keskna í atvinnu-
og aflaleysi.
BÁTAHÖFNIN við Grandann
hefur sinn sérstaka og viðeig-
andi aðdraganda. Leiðin frá
Miðbænum liggur um Austur-
stræti, Pósthússtræti, Tryggva-
götu og vestur Nýlendugötuna
fyrir ofan Slippinn. Slippurinn
skiptir höfninni, með drengi-
legri aðstoð Ægis-
garðsins. Austan
hans er kaupskipa-
höfnin, angandi al
kramvöru, en hjá
Slippnum tekur við
tj örulyktin, þara-
lyktin og fisklyktin.
Og húsin eru báru-
járnsklædd, kannske
dálítið ryðbrunnin
timburhús, sem snúa
eins og þeim sjálf-
um þóknast og eru í
laginu eins og þeim
sýnist, gætu hafa
komið austan frá
Norðfirði, Fáskrúðs-
firði eða Seyðisfirði,
eða vestan frá Bol-
ungarvík í gær.
Gamli Vesturbærinn er fiski-
Faðer, Hirðer, Skiölldur, Skiól!
Liiða stöðug life gleðe!
life Christian Siöunde!
Leinge stiorne Landa-beðe
Lofðungs besta Afsprenge!
Allda-Föðurs almáttugs
augu vake allt siáande
yfer voru Föðurlande!
Hiálpe oss til Dáða Dugs!
Öllu frá oss illu snúe,
Er orsaka má Striið og kiif!
Alla vega að oss hlue
ort á meðann treinest Liif!
(Kvvði þetta er tekið Vpp úr handrita-
safni Steingríms biskups' Jónssonar, No.
30, bls. 151. — Lbs. 52 fol. — Um höfund
kvæðisins er ekki getið. Stafsetning bcr
fer sem næst frumritinu.)
þorp, og ef hans nyti ekki við,
ásamt gömlu og nýju verbúðun-
um, yrði alþýðufræðslan ein um
að forða Reykvíkingum frá að
deyja í þeirri villutrú, að fiskur-
inn sé höfuðlaus að eðlisfari og
búinn til í fiskbúðum. Annars-
staðar í bænum skyldi engan ó-
kunnugan gruna, að höfuðborg
íslands væri grundvölluð á fiski
og ætti enn afkomu sína undir
þessari köldu, blautu og slorugu
skepnu.
Og sem ég gekk vestur Ný-
lendugötuna og andaði að mér
einstæðum, blönduðum ilmi
sjávarþorpsins, þá hyllti ég Vest-
urbæinn fyrir að játa uppruna
sinn á svo hreinni íslenzku.
Þegar nær dregur Grandan-
um með löngu verbúðunum, sem
mynda skjólgarð mót vestri, og
hálfbyggða Fiskiðjuverinu, rek-
ur hvert táknið annað: Kasthjól
af gömlum Gideonmótor hálf-
grafið í jörð, blaðbrotin skips-
skrúfa og stórt og mikið og ryð-
brunnið akker, sem hæglega
gæti verið lögmæt eign Jöfund-
ar heitins hundadagakonungs.
— Bátarnir eru síðustu aðvör-
unarmerkin, gamlir bátar á
hvolfi méð sprungnar kjalsíður
og rifnir af sól og einstæðings-
skap.
Fyrsti maðurinn, sem ég hitti
á uppfyllingunni við Grandann,
gamall, einsýnn Austfirðingur og
góðkunningi minn, sem við skul-
um kalla Jakob, var í leiðu skapi,
og fékkst með naumindum til að
staðnæmast hjá mér. Hann
sagðist ekki róa á neinum bát,
heldur hafa rölt þarna niðureft-
ir að gamni sínu. Það var eins
og hann reiddist spurningum
mínum um afkomu hans, því
hann hvessti sig í rómnum, og
tók að ræða mína hagi í hálf-
kæringi, rétt eins og það væri
mér að kenna, að hann er orð-
inn gamall og rær ekki á neinum
bát. Hann mældi mig út með
sínu eina auga og sagði: — Þú
fitnar, — þú ert
bara rétt að koma
með ístru, maður.
Ég þóttist sjá í
hendi mér, að af
Jakobi myndi ég
ekki fá neitt nema
illkvittni í dag, en
reyndi að sveigja hjá
frekari árekstrum,
og sagði, svona út í
loftið, að það væri
ekki óþefurinn af
þessari grútar-
bræðslunni.
Kunningi minn
gaut auga sínu á
lýsisbræðsluna aust-
an við okkur og
sagði: — Jæja, er
óþefur af henni, þessari.
Svo afsakaði hann sig, eins og
maður, sem staðinn hefur verið
að einhverju kjánalegu athæfi
og kærir sig ekki um að þurfa
að ræða það við neinn. Hann
sagðist ekki hafa tíma til að
hanga þarna lengur, og lagði af
stað upp brekkuna. Ég heyrði
hann tauta í barm sér nokkur
kuldaleg orð í garð þeirra manna,
sem ekki væri einu sinni dóm-
bærir á skítalykt.
Við skábryggjuna, norðan
Fiskiðjuversins, lágu eitthvað
yfir tuttugu vélbátar, flestir
þeirra nýlegir með lotastefni og
afturenda, sem einu sinni var
kallaður „drottningarrass“, —
nokkrir þeirra voru þó litlir og
gamlir hekkbátar með lóðstefni,
sem þóttu stórir þegar þeir voru
ungir. Það eru fáir á ferli á upp-
fyllingunni, því beitningu er