Heima er bezt - 01.04.1952, Page 7

Nr. 4
Heima er bezt
103
uðum kjaftshöggum. Afan hans
og ömmur höfðu að vísu hlotið
þann aldurtila að svelta í hel í
móðuharðindunum; foreldrar
hans hrökkluðust á vergang,
urðu aldrei bjargálna; hann var
alinn upp á sveit. En þrátt fyrir
það, þótt Steinmóður væri hýdd-
ur og kúldraður í uppvextinum,
var h'ann ekki svo sannkristinn
að bjóða hina kinnina, heldur
blossaði upp í honum óskamm-
feilni gullaldarvíkingsins að
gjalda rauðan belg fyrir gráan.
Varð þarna hark og hávaði og
handalögmál.
Hreppstjórinn var úti í kirkju,
vann þar meðhjálparaverk,
breidd á altarið og kveikti á
kertunum. Hann var sóttur í
skyndi til að skakka leikinn.
„Þetta er alveg eins og í para-
dís, úlfurinn leikur sér með
lambinu," sagði hreppstjórinn
og glotti háðslega. „En nú tjáir
ekki að sitja að sumbli, prestur
minn. Sóknarbörnin eru þyrst í
guðsorð úr yðar munni.“
„Þér eruð alltaf sama sletti-
rekan,. Brynjólfur," rumdi í
presti. Hann hlýddi þó kallinu,
brá við og rann til kirkjunnar.
Um höfuð Kristsmyndarinnar
á altaristöflunni var bjartur
geislabaugur. Hjörðin húkti
norpandi á hrörlegum bekkjum
i torfkirkjunni, vinnulúnir,
veðurbitnir menn og alvarlegar
konur, komin inn í musterið til
að leita sameiginlega styrks og
huggunar í fagnaðarboðskap
trúarinnar. En hirðirinn stóð
skrýddur fyrir altarinu, karfa-
rauður og þrútinn af drykkju.
Þegar presturinn var stiginn í
prédikunarstólinn, kom hik á
hann stundarkorn. Hann hafði
gleymt að stinga á sig ræðunni.
Þá var barasta að tala blaða-
laust. Honum svall móður, bezt
að mæla frá eigin brjósti og láta
„pöpulinn“ einu sinni hafa það
óþvegið. Hann var dálítið dröfu-
mæltur, en ræða hans bjó yfir
firnamiklum tilþrifum; andinn
hafði komið yfir hann.
\
Guðspjallið:
Matteus 16. kap„ 5.—12. vers.
Exordium:
samanrekið smjaður um súr-
deigið, er setur gerð í brauð
lífsins, himnaföðurinn, sem
seður hungur þúsundanna
með nokkrum fiskum og fá-
einum bygghleifum.
Útleggingin:
kjarnyrt og óvægin ádeila á
þjófa og bófa, sem með orð-
um og verkum rangfæra og
véfengja boðorð drottins;
reiðilestur um fanta og ó-
bermi, sem sýna andlegum
leiðtogum lítilsvirðingu, —
leggja jafnvel hendur á þá og
misþyrma þeim.
„En sannlega segi ég yður,
drottinn typtar rangláta með
réttlátum refsingum. Hafís-
inn, hungrið og annað mót-
drægt anstalt, sem dynur
yfir þessa aumu þjóð, eru
vísdómsorð guðs almáttugs
til að straffa spilltum og
balstýrugum undirsátum, sem
eru eins og mýflugnager á
mykjuskán mitt á meðal vor
guðsbarna. Og sá, sem þenkir,
að hann standi, gæti þess, að
hann ekki dengist niður í for-
djörfunina, því að mjótt er
mundangrið milli syndarinnar
og lofkvæðisins. Allir þér, sem
greiðið tíundir með hangandi
hendi eða gjaldið í úldnu
smjöri og brenndri skræðu-
tólg, þér, sem svíkist um að
greiða offur, þér, sem kveljið
heytollinn, svo að hann
verður reisa á vordögum,
sannlega segi ég yður, mínir
elskanlegu, þó að þér blessið
fýruglega með vörunum, gani
þér dyggilega í sama þúfna-
karg og dárlegi barnamorð-
inginn, — við yður gína port
niimiiiiiiiiiiiiiimiiMiiimiimiiiiMiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Atburðir þeir, sem hér i
i eru fléttaðir í söguform, |
i eru teknir úr lífi þjóðar- 1
I innar sjálfrar eins og þeir |
i gerðust fyrir 120—130 ár- |
i um, eða á öðrum og þriðja |
[ tug nítjándu aldar. Og enn i
i í dag lifa munnmælin á |
i vörum fólksins.
riiiiiiiiiiiiiiiitiiiitmmiimmmiiiimmmiiimiiimimiiiiiiiT
helvítis. Og hvað eru þau
drepandi óþægindi, sem þér
takið út í fruggi og hríðar-
muggum þessarar jarövistar,
hjá þeim fortærandi píslum,
sem yðar bíða í brennisteins-
svækjunni ....“
Þegar hér var komið ræðunni,
tók prestur bakfall, hrataði nið-
ur úr prédikunarstólnum og
stóð seinlega á fætur; án þess
að taka sér í munn amen eða
blessunarorð, skjögraði hann
fram kirkjugólfið, skauzt inn í
bæ og fór að þjóna veraldlegum
guði.
II.
Steinmóður þrammaði þung-
lamalega frá kirkjunni, fór ein-
förum. Hann bar hendurnar
krosslagðar á bakinu, hengdi
höfuðið á bringu og leit hvorki
til hægri eða vinstri.
Frostdynkur kvað við og berg-
málaði í klettabeltum, sem vá-
leg völuspá. Steinmóður nam
staðar. Jörðin rifnaði við fætur
hans, svellrunninn svörðurinn
opnaðist. Og Steinmóður stóð
lengi í sömu sporum, hreyfing-
arlaus, beygður, titrandi af van-
máttarkennd; yfir honum hvíldi
martröð meinlegra örlaga,
kveljandi bitur kvöl, ógnandi,
eins og biksvört ddalalæða, sem
eltir gráar glettingar við lítinn
smaladreng.
Veturinn var orðinn langur og
strangur. Á haustnóttum hafði
matarforðinn verið rýr í hjá-
leigukotinu. Þar var treyst á
dropann úr kúnni. Og þegar
kæmi fram á veturinn, mundu
sjávarföng berast í búið — víkja
úr vegi hungurvofunni.
En engin árafleytan hafði
komizt á miðin, hafísinn lagðist
að landinu út úr áramótum.
Og sjaldan er ein báran stök.
Kýrin hafði brugðizt um burð-
inn, kom í hana slén og lystar-
leysi, bar ekki sitt barr eftir
það, skrimti þó, skinhoruð. En
mjólkurdreitillinn varð ekki
drjúgur í öskunum. Og forða-
búrið gjörtæmdist.
Þegar Steinmóður var kvadd-
ur til sendifararinnar í kaup-
staðinn, hugðist hann að kom-
ast yfir eitthvert bjargræði,
grjónalúku eða mjölhnefa.
Hann hikaði því ekki við að
leggja land undir hesta postul-