Heima er bezt - 01.04.1952, Side 10

106
Heima er bezt
Nr. 4
var á gægjum í frostrósunum.
Hann hafði dreymt kynlega,
sagði hann konu sinni draum-
inn, þóttist útistaddur, hjá
sauðahúsinu. Þaðan lá blóð-
braut í hvítu nýsnævi. Hann
rakti hana alla leið heim til
Steinmóðs í Hjáleigunni.
„Sennilega er eitthvað að hjá
honum Steinmóði. Hann var
líka undarlegur í gær, eirðarlaus
og niðurdreginn. Ég hélt, að
presturinn hefði komið honum
úr jafnvægi, — verð að rann-
saka, hvernig högum hans er
háttað.“
— Þegar fólkið sat að morg-
unverði, kom sauðamaðurinn í
baðstofu. Hann var gustmikill,
púaði í gríð og ergi, var hávær,
kvað óvininn sjálfan ganga ljós-
um logum og vinna spellvirki.
Griðkonur stirðnuðu upp af
skelfingu, myrkhræðslan sveikst
inn í taugar þeirra um hádag-
inn.
Sauðahirðirinn tók til matar,
fjargviðraðist um, að margt
gæti nú gerst, var leyndardóms-
fullur í svörum og látbragði, dró
allt á langinn, æsti upp kitlandi
forvitni. Loks leysti hann frá
skjóðunni, sagði að Forustu-
kolur hefði horfið úr húsinu um
nóttina, sæist ekki eyvi eftir af
honum.
Það varð nokkur þögn. Fólk-
ið var að átta sig, reyna a& ráða
gátuna. Og eftir augnablik voru
margar tungur komnar í gang.
Baðstofan varð eins og kliðandi
fuglabjarg. Sitt sýndist hverj-
um, en hver þátttakandi á þessu
málþingi var sannfærður um,
að skýringar hans væru helzt í
ætt við sannleikann.
„Það er ekki að tvíla það, að
einhver tveði hefur fórnað
sauðarpeyj anum,“ sagði fjósa-
maðurinn, ranghvolfdi augun-
um, saug upp í slóna og smjatt-
aði á yfirskegginu, sem var
klístrað af skyrhræru.
Og Þrúða gamla niðursetn-
ingur tinaði ákaflega, iðaði í
skinninu, skorpna andlitið ljóm-
aði af áhuga, hún varð beinlín-
is hraðmælsk, kunni á þessu öllu
beztu skil. Líkir viðburðir höfðu
áður skeð. í ungdæmi hennar
hvarf hrútur undan baðstofu-
lofti nótt eina á Þorranum.
Þetta hafði gerst á næsta bæ
við hana, sagan gekk ekki
margra á milli, var dagsönn, sei,
sei, já. Allir á heimilinu furðuðu
sig á hrútshvarfinu, nema dótt-
ir húsfreyju. Og næstu nótt
dreymdi hana huldukonu, sem
sagði: „Allir furða sig á hrúts-
hvarfinu, nema þú. En mamma
þín skal fá hann borgaðan.“ Svo
leið og beið fram undir sumar-
málin. Það rak þessi líka kynst-
ur af góðfiski í landareign jarð-
arinnar. Það voru laun huld-
unnar.
Þrúða gamla réri í rúminu,
dró útskorinn hornspón úr pússi
sínum og fór að fást við nóann
sinn, geiflaði tannlausan munn-
inn með drýgindalegum bros-
viprum.
„Ég er nú alveg grallaralaus;
— það reynist sjálfsagt hoplaust
að hafa upp á sauðargerpinu,“
tautaði fjósamaðurinn.
Brynjólfur hreppstjóri stóð
upp frá borðinu, um leið og hann
hafði matast.
„Þið talið ekkert um sauðar-
hvarfið. Þið heyrið það — öll. Ég
vil ekki að slúður eða getgátur
berist af þessu heimili. Og ef ég
heyri ávæning um þetta útífrá,
þá verður skrafskjóðan að mæta
afleiðingunum."
Hann leit hvasst yfir hópinn;
röddin var bjóðandi.
Þrúða gamla þerraði sollin
augun með. sængurhorninu,
tautaði í barminn;
„Blessaður húsbóndinn —
blessaður húsbóndinn. Hann er
ekki með neitt afmánar orða-
plunk, knurr eða murr, grundar
meira en hann lætur í veðri
vaka. Og sauðinn fær hann, trúi
ég, höfðinglega launaðan.Huldu-
fólkið lætur ekki eiga soddan
hjá sér, sei, sei, nei.“
V.
Þæfingsfærð. Þurrasnjórinn,
sem féll um nóttina, hafði bosað
saman. Inni á hálendinu var
hríðarveggur, rennikóf niður í
dalbotnana, sveljandi.
Brynjólfur hreppstjóri stað-
næmdist, horfði hugsandi á
þústina í slakkanum milli hól-
anna, hjáleigukotið, sem var á
kafi í fannbreðanum. Hálfvax-
inn, mórauður hvolpur, snögg-
hærður og pattaralegur, velti
sér við fætur hans. Hann hét
Napóleon, kominn af góðkunnu
fjárhundakyni. Og Napóleon
kafnaði ekki undir nafni, var
enginn vitsmunalegur ættleri.
Brynjólfur hreppstjóri fikaði
sig niður brekkuna, gekk rösk-
lega að heykleggja efst í tún-
jaðrinum. Forskyggnið var fall-
ið inn í tóftina.
Steinmóður guktaði við að
setja hey í meisa, reyndi að
drepa tímann með meiningar-
lausu dundi. Hann hafði lagt sig
um hádegið. Þegar hann vakn-
aði, var konan hans flóttaleg og
kvíðandi. Það lá ný slóð til
kindakofans. Hún hafði rann-
sakað, að þaðan var engri ánni
fargað. Hún vissi, að hann var
ærulaus þjófur, sem beið hýð-
ingar.
Hreppstjórinn gerði hark úti
fyrir og gekk í heykumblið,
heilsaði. Steinmóður hrökk við
og rétti seinlega úr bognu bak-
inu. Napóleon flaðraði fleðulega
í kring um hann, nasaði og gjó-
aði glyrnunum, uppveðraður,
skreið á maganum, velti sér um
hrygg, ærslaðist og spriklaði.
Þeir röbbuðu um stund um
veðráttuna, fóðurbirgðir og fén-
aðarhöld, vörpuðu fram spá-
dómum, nær harðindunum
mundi svía. Samtalið gekk
skrykkjótt. Það var umbúðir um
efni, sem hikað var við að kryfja
til mergjar.
En hvolpurinn var ekki að-
gerðarlaus, hafði skriðið inn í
geilina, sporaði þar og rótaði í
heyrudda og torfuhnausum,
gætti einskis fyrir vinnukergju.
Steinmóður fölnaði, honum
varð orðfall, áttaði sig þó fljót-
lega, sparakaði óþyrmilega í ó-
æðri endann á Napóleon.
Hvolpurinn rak upp skerandi
skræk, lagði skottið milli fót-
anna, anaði ýlfrandi út úr tóft-
inn, hrakhraufaðist í linnulaus-
um spretti heim í moðbælið til
móður sinnar.
Steinmóður var fumandi,
sleikti skrælþurrar varirnar með
tungubroddinum, gerði van-
máttugar tilraunir til að taka
þráð umræðunnar. Á enni hans
sat köld svitadögg.
Svo varð löng þögn — dúr á
undan sviptibyl.
Brynjólfur rauf þögnina, sér
hefði horfið sauður síðastliðna