Heima er bezt - 01.04.1952, Blaðsíða 22

118
Heima er bezt
Nr. 4
hún ein álitlegasta heimasætan
í sveitinni. Þau gengu svo í heil-
agt hjónaband vorið 1848, og
hefur vafalaust verið haldin veg-
leg brúðkaupsveizla, að þeirrar
tíðar hætti. Svaramenn voru
þeir Guðmundur bóndi Sveins-
son, faðir brúðarinnar, og Sig-
fús Skúlesen, sýslumaður. Hans
Níels sagði þá upp stöðu sinni
við verzlunina, og fór að búa á
móti tengdaföður sínum á nokkr-
um hluta af Hallbjarnarstöðum.
Það er svo skemmst af þessu að
segj a, að þarna bj uggu þau í tólf
ár, hlóðu niður börnum og áttu
því við mikla fátækt að stríða.
Þau hjónin voru bæði harðdug-
leg og jörðin góð, svo að nokkur
likindi eru til þess, að drykkju-
skapur hans hafi að nokkru or-
sakað basl þeirra og fátækt, því
að vínhneigð virðist stundum
ganga í ættir.
Þegar hann fluttist frá Hall-
bjarnarstöðum hefur hann ef til
vill gert það til þess að fjarlægj-
ast sem mest vínbúðirnar á
Húsavík. Á annan hátt verður
það tæplega skýrt, hvernig á því
stóð, að vorið 1860 tóku þau sig
upp og fluttust á afskekkt kot í
Kelduhverfi, er nefnist Bangar-
staðir (sennilega kennt við
„böng“, sem er sama og kirkju-
klukka, sbr. „líkaböng"). Stend-
ur kot þetta á austanverðu Tjör-
nesi, langt frá öðrum bæjum og
hefur alltaf þótt rýrðarkot. Hef-
ur sannarlega ekki verið álitlegt
fyrir blásnauð hjónin að setjast
þarna að með sex ungbörn. En
sjálfsagt hafa þau ekki átt um
marga kosti að velja, eins og
högum þeirra var nú komið.
Af búskap þeirra á Bangar-
stöðum fara vitanlega engar
sögur, frekar en öðrum blá-
snauðum barnafjölskyldum. Víst
er, að þarna hefur verið háð hörð
barátta fyrir tilverunni, sem
endaði með því, að Hólmfríður
andaðist í aprílmánuði 1870, eft-
ir tíu ára látlaust stríð og basl.
Elztu börnin voru þá farin að
stálpast nokkuð, svo að Hans
hélt áfram búskapnum í eitt ár
eftir þetta, en gafst svo alveg
upp vorið 1871. Börnin fóru þá
í ýmsar áttir, flest út úr sveit-
inni, en Hans hélt síðast á burt
einn síns liðs og hefur ekki enn
tekizt að finna, hvert hann fór
eða hvar hann dvaldist eftir það.
í prestþjónustubók Garðasóknar
stendur, að hann hafi flutzt til
Eyrarbakka, og hefur hann að
sjálfsögðu ætlað þangað og
hugsað sér að setjast að hjá
mági sínum og systur, því að þar
var mikla vinnu að hafa við
verzlunina. En svo undarlega
ber við, að nafn hans finnst þar
hvergi, hvorki meðal innfluttra
í sóknina, né í sálnaregistri á
heimili Thorgrímsenshjónanna,
þá eða næstu árin. Ef til vill hef-
ur hann lifað stutt eftir þetta,
því að munnmæli herma.að hann
hafi verið niðurbrotinn maður,
er hann fór frá Bangarstöðum,
blásnauður, vonsvikinn og ein-
mana, eftir harða og stranga
baráttu. Af óþekktum ástæðum
virðist hann ekki hafa borið
gæfu til að komast alla leið til
Eyrarbakka og setjast að við
auðinn og allsnægtirnar þar, því
að ólíklegt er, að systir hans
hefði ekki tekið sæmilega á móti
hönum, ef hann hefði aðeins
þangað komizt.
Ekki er hér ástæða til að ræða
um það, hvað varð um börnin.
Þau fluttust í ýmsar áttir, sem
fyrr segir. En eitt þeirra varð þó
eftir. Það var sonur, sem hét
Vilhelm Valdimar, fæddur að
Hallbjarnarstöðum 7. febr. 1854
— og var ávallt nefndur Villi
Hansarson. Hér verður nokkuð
frá honum sagt.
Þegar Villi dvaldist í föðurhús-
um, bar það eitt sinn við, að hann
kom óviljandi fullnærri eldi, svo
að kviknaði í fötum hans. Þegar
tekizt hafði að slökkva eldinn,
var drengurinn svo brunninn, að
enginn hugði honum líf. Læknir
var þá kominn til Húsavíkur, og
var hans vitjað. Tókst honum
giftusamlega að bjarga lífi
drengsins og græða sár hans.
Hafði læknir orð á því, að dreng
þessum væri ekki fisjað saman,
því að slíka hörku og hreysti
hafði hann ekki áður þekkt.
Spáði hann því, að pilturinn
mundi ekki verða kvillasamur
um dagana, og reyndist það rétt,
því að eftir þetta mun hann
aldrei hafa kennt sér nokkurs
meins um sína daga.
Villi var aðeins 17 ára, er fað-
ir hans hætti búskapnum, og fór
hann þá sem vinnumaður að
Lóni í Kelduhverfi, en það var
talið ágætisheimili. Hann þótti
þá þegar hinn mesti efnispiltur,
hæglátur og prúður í framkomu,
trúr og verklaginn, vel greindur
og mjög lagtækur á tré. Hann
var snemma frábitinn skepnu-
hirðingu, nema hvað hann hafði
mikið yndi af hestum, enda kom
fljótt í ljós, að hann var efni í
snjallan hesta- og tamninga-
mann. Nú var skepnuhirðing
aðalstarf vinnumanna á þeim
árum, svo að það gat komið sér
illa fyrir Villa að vilja vera laus
við það. En hann var svo lán-
samur að komast á stór og góð
heimili, þar sem margt var fleira
að sýsla en hirða skepnur. Hann
var því mest látinn vera við
smíðar og viðgerðir, sem til féll-
ust á heimilinu, svo og kannske
eitthvað við vefnað að vetrinum.
Eftir að hann fór úr Lóni var
hann mörg ár á stórbýlinu Vík-
ingavatni, fyrst hjá Þórarnl
Björnssyni, afa Þórarins Björns-
sonar, skólameistara á Akureyri,
og síðar hjá Grími Þórarinssyni,
föður sr. Sveins Víkings, bisk-
upsskrifara. Hann kom að Vík-
ingavatni fyrst vorið 1872, en fór
þaðan vorið 1882. Þó mun hann
ekki hafa verið þar óslitið öll
þessi tíu ár, því að öðru hverju
hverfu hann þar af manntali, en
kemur þó alltaf heim í Víkinga-
vatn aftur. Hefur hann þá ef til
vill stundað smíðar á Húsavík,
en þó er ekkert um það kunnugt.
Árið 1882 hefst nýtt tímabil í
ævi Villa. Þá um vorið réðst hann
til Þórarins Benjamínssonar í
Efrihólum í Núpasveit, sem var
góður bóndi og listasmiður. Mun
það vafalaust hafi verið tilgang-
urinn að fá fullkomna tilsögn í
smíðum hjá Þórarni og verða
fullgildur timburmaður. Villi var
þá kominn í ofurlítil efni og átti
t. d. reiðhross, sem ekki var þó
algengt um vinnumenn á þeim
árum, þar um slóðir. — Þetta
var grá hryssa, sem hann nefndi
Evu, og var hún hið mesta gæða-
hross. Hún var að vísu ekki ýkja
fjörhá, en lundin var góð, fjað-
urmagnið mikið og gangurinn
frábær. Ber öllum, sem til
þekktu, saman um, að Eva hafi
verið eitt hið bezta reiðhross,
sem sögur fara af norður þar.
í Efrihólum dvaldist Villi eitt