Heima er bezt - 01.12.1953, Page 4

356
Heima er bezt
Nr. 12
heitt og í alvöru ákallaður, enda
hagaði hans ráð því svo til, að
eldurinn komst ei þverfótar
lengra en hann var fyrir emb-
ættið, heldur hrúgaðist hvað of-
an á annað í einum bunka.“
Þó að þessi kirkjuflutningur
hafi fyrst og fremst verið mál
sóknarinnar heima fyrir, er það
miklu veigameira og víðtækara.
Enginn, sem hugsar málið niður
í kjölinn, getur varizt þeirri til-
finningu, að kristninni í landinu
sé vanzi og hnekkir að því, að
Kirkjubær, sem nú nefnist
Kirkjubæjarklaustur, er kirkju-
laus.
Sumt af því fólki á þeirri tíð,
er sá sóknarkirkju sína brott-
færða, gat illa sætt sig við þá
ráðstöfun og kom það fram 1
svefni sem vöku. Hef ég undir
höndum draum, ritaðan af móö-
ur minni, eftir Guðríði Magnús-
dóttur frá Hrauni og síðast Segl-
búðum. Guðríði þótti í draumn-
um, að hún væri stödd að Prests-
bakka undir vesturstafni kirkj-
unnar. Finnst henni þá kirkjan
taka að hreyfast að baki sér og
síðan sá hún hana bruna út völl
og hverfa fyrir Akurhól, en sjálf
þóttist hún standa eftir og horfa
á þessa sýn. Sagði Guðríður Páli
Jónssyni í Arnardrangi draum-
inn, er réði hann svo, að kirkjan
mundi aftur flytjast frá Prests-
bakka að Kirkjubæjarklaustri,
en ekki mundi það fyrr en að
henni látinni. Guðríður er graf-
in á Prestsbakka. Ég heyrði
hana segja föður mínum þenn-
an draum og ráðninguna, ber því
saman við framanritað að öllu
leyti, nema því, að mig minnir
hún segja að Oddur frændi
hennar í Þykkvabæ réði draum-
inn, en sjálfsagt hefur það skol-
azt til í minni mínu vegna ann-
arra frásagna hennar um Odd.
Þó að fólk það, er lifði þá tíð,
að muna kirkjuna á Kirkjubæj-
arklaustri, vildi hugsa sér hana
aftur flutta á þann stað frá
Prestsbakka, munu nútíðarmenn
ekki vilja sjá hana hverfa þaðan,
sem hún hefur nú staðið nálega
heila öld. Væru það harðir kost-
ir að reisa Kirkjubæjarkirkju að
nýju með þvi að vekja upp gamla
harma til að dragast með öld
eftir öld. Og vitanlega eru nóg
ráð til að byggja kirkju á Kirkju-
bæjarklaustri án þess örþrifa-
ráðs.
Enda þótt saga Prestsbakka-
kirkju sé að öðrum þræði harm-
saga á hún einnig sínar glæsi-
legu hliðar, og eins og samgöng-
um er nú háttað, er hún vel í
sveit sett sem sóknarkirkja. Hún
stendur í fögru umhverfi, og
merkilegt tákn stórhugs og
dugnaðar sr. Páls prófasts og
þeirra, er smíði önnuðust og að-
drætti efnis höfðu til þessa
Vestnrstafn með sáluhliði.
reisulega og mikla guðshúss. Svo
ramleg er kirkjan að viðum og
frágangi, að ekki mun hún þurfa
endurbyggingar við næstu öld-
ina og hver veit hvenær, ef
henni er vel viðhaldið. Prests-
bakkakirkja er mér hugþekkust
allra kirkna og er það að von-
um, af henni hef ég haft mest
kynni. Eigi að síður játa ég það,
að beizkja settist í hug minn á
unga aldri, vegna þess þótta, sem
gamla fólkið hafði á niðurrifi
gömlu kirkjunnar. En nú er fyr-
ir löngu gróið um heilt í því efni
og ég rifja með ánægju upp
minningarnar frá bernskudög-
unum, þegar gaman var að fara
til kirkju.
Ég man glöggt mína fyrstu
kirkjuferð, þá hef ég verið 6—7
ára. Hávarður á Steinsmýri (síð-
ar Króki) reiddi mig á Gamla-
Rauð föður míns. Rauður var
enginn gæðingur, en stilltur og
traustur, og engin hætta var á
því, að Hávarður glutraði mér úr
höndum sér. Ég hafði hingað til
ekki fengið að fara lengra frá
bæ en svo, að kennileiti voru mér
flest ókunn í heimahögum. Hægt
var riðið úr hlaði og mestan hluta
leiðarinnar. Fólkið var í þéttum
hóp, sem var víst allt heimilis-
fólkið í Þykkvabæ.
Þetta var á hvítasunnunni.
Mér varð starsýnt á allt nýtt,
sem fyrir augun bar á leið-
inni. Faðir minn sagði mér til
kennileita og fannst mér mikið
til þess koma að heyra nöfn á
hólum og lautum. Fyrst varð fyr-
ir Hestslækjargilið, en í því er þó
enginn lækur og það þótti mér
strax skrítið. Strax er upp úr
gilinu kom varð fyrir Peninga-
laut. Skyldu þar vera peningar?
Lengi síðan velti ég fyrir mér
þessu nafni, sem enginn veit nú
uppruna að. Svo komu Hrútadal-
ir. Átti ég að spyrja, hvort þar
væru alltaf hrútar með stór horn
og mannýgir? Þar næst voru það
Vikurhæðirnar. Er nú margt
að sjá. Fólk kom götuna á
eftir okkur og fólk var á göt-
unni á undan og svo var fólk
beggja vegna til hliðar og
stefndi á okkar leið — Kirkju-
göturnar svo nefndu. Fleiri og
fieiri bættust við í okkar hóp,
frá syðri bænum í Þykkvabæ,
Hraunkoti, Fagurhlíð, Dalbæ og
af Víkurbæjum. Fólkið ræddist
við, hógværlega og hátíðlega. Á
heimleiðinni var oft meiri gleði-
bragur og frekar sprett úr spori.
Skaftárbrúin var mikið undur í
mínum augum. Hún var þá ný-
leg, trébrú, rauðmáluð með há-
um burðarbogum. Hestar voru
þá enn lítið vanir brúnni og
þótti ógætilegt að reiða yfir
hana krakka. Gengu því flestir
brúna. Mér fannst ógurlegt að
horfa í ána undir brúnni, en Há-
varður hélt í hönd mína með
sinni venjulegu, hátíðlegu ró, svo
að ég lét á engu bera. Er yfir
brúna kom tók við Stjórnar-
sandur. Fannst mér hann mikil
eyðimörk. Er þangað kom sást
til allra ferða að kirkjunni. Voru
þá uppi getur um, hverjir færu
þar og þar. Og þegar úr því varð
skorið á sínum tíma, gleymdist