Heima er bezt - 01.10.1957, Blaðsíða 13

og endurbætt, vélakostur góður, hús öll byggð af steini
og hin myndarlegustu. Sjálfur er Sæmundur enn hinn
vörpulegasti maður, þó kominn sé fast að sjötugu, og
hefur þó hvergi hlíft sér um dagana. Slíkir menn sem
hann, gera hverja meðal jörð að stórbýli á skömmum
tíma.
Eftir að hafa þegið góðar veitingar á Kletti og staðið
við góða stund, var aftur stigið inn í bílinn og ekið
sem leið liggur út með Kollafirði, og ekki stoppað
fyrr en á Skálanesi. — Tvær jarðir í Kollafirði eru í
eyði, Seljaland og Galtará. Á hinum mun vel búið. —
Eg hafði heyrt, að vegurinn á þessum slóðum væri
ekki góður litlum bílum, en það reyndist á annan veg.
Þar sem fyrir 15—20 árum voru djúpar moldargötur og
urðir á milli, mýraslörk og keldur nær ófærar hestum,
og maður fór uppfyrir hvern skinnsokkinn á fætur öðr-
um, með fjárrekstra á dimmum haustkvöldum, var nú
kominn hlemmivegur og versta áin brúuð. Slíkt voru
mikil viðbrigði. — Gísli Jónsson, fyrv. þingmaður, var
mikill talsmaður Barðstrendinga í vega- og samgöngu-
málum öllum, og ber sýslan þess ljós merki.
Á Skálanesi býr Jón E. Jónsson, sonur Sigurlínu
Bjarnadóttur og Jóns Einarssonar, er þar bjuggu í
mínu ungdæmi. — Sigurlínu og Jóns hef ég minnst
lítillega annars staðar, og sleppa þau því við allt
umtal hér.
Frá Skálanesi er fögur útsýn út um Breiðafjörð, evjar
og nes, og róma það margir ferðamenn. Jörðin er ein
af þeim, er miklum breytingum hefur tekið á síðustu
árum. í stað gamla, skakka torfbæjarins, með húsi undir
baðstofulofti, sem oft var svo þéttskipað um göngur
og réttir á haustin, að mikið lag og aðgæslu þurfti til að
geta snúið sér við, án þess að til árekstrar kæmi, er
nú komið myndarlegt steinhús. Það stendur rétt fram-
an við grunn gamla bæjarins, þar sem fyrrurn var
kálgarður og hlaða. í hlöðunni var oft legið um nætur,
þegar bærinn var orðinn yfirfullur, og flogist á fram
undir morgun í stað þess að sofa. Og úr garðinum var
étin mörg falleg gulrófan, frjáls eða stolin, eftir því,
sem á stóð. Hvort tveggja var horfið, hlaðan og garður-
inn, og saknaði ég vina í stað. Tún var stórt og gott
Skálanes (vetrarmynd). Nýja húsið. Skálaneshyrna i baksýn.
Gamli bœrinn á Skálanesi. Yfir beeinn sést á hraunjaðarinn.
Skálanesi, að þeirra tíma hætti, en þýft var það og
bratt. Nú var hvergi sýnileg þúfa í túninu, og sjálf-
sagt er það 2/s pörtum stærra en fyrir 15—20 árum.
Allt eru þetta verk Jóns, og má það furðulegt kallast,
því maðurinn er ekki hraustur og getur oft ekki gengið
til vinnu tímum saman. En viljinn dregur hálft hlass.
Löngum hefur Skálanes verið í þjóðbraut, og svo
er enn. Bílvegurinn liggur um túnið. Meðan Gufdælir
sóttu verzlun í Flatey á árabátum, var venjulega lagt
upp frá Skálanesi. Þar var alltaf bátur. Nú er sú tíð
úti, og margt hefur breyzt. Gufdælir eru að mestu
hættir að verzla í Flatey. Bílvegurinn um sýsluna hefur
losað þá við tímafrekar og oft erfiðar eyjaferðir. Og
á Skálanesi er að rísa upp verzlun, útibú frá kaupfélagi
Króksfjarðar. Virðist nú sem hægast muni vera fyrir
Inneyinga að verzla þar, því verzlun í Flatey dregst
óðum saman.
Skammt austan við túnið á Skálanesi, hefur endur
fyrir löngu fallið stórt stykki úr fjallinu og myndað
hraun, er runnið hefur til sjávar við norðanvert mynni
Þorskafjarðar. Austan hraunsins, í góðu skjóli, er gam-
alt akurland. Það heitir Maríutröð, og minnir á akur-
yrkju og helgi Maríu meyjar á þessum slóðum. Lengra
inn á hlíðinni fellur Kraká úr fjallinu. Austan hennar,
niður við sjóinn, heitir Melanes. Þar hefur nýlega verið
rudd flugbraut, og hefur hinn góðkunni flugmaður,
Björn Pálsson, sótt þangað nokkra sjúklinga úr Gufu-
dalssveit og næstu sveitum, er fljótlega hafa þurft að
komast undir læknishendur. í nesinu eru líka leifar af
ævafornri mannabyggð. Kunnugir telja, að þarna hafi
ekki getað verið um býli að ræða. — En ef að það er
rétt, sem gamlar sagnir herma, að papar hafi búið á
Kollabúðum við Þorskafjarðarbotn, og bærinn dragi
nafn af hreysum þeirra, þá geta þeir eins hafa verið
þarna. Svo virðist sem þarna hafi verið einhverjir
kofar, innan allmikilla torfgarða. Líka sést fyrir naust-
um eða hrófum við sjóinn. Allt er þetta óljóst nokkuð,
en leynir sér þó ekki, að um mannaverk er að ræða. —
Kemur þessi umbúnaður ekki illa heim við lýsingar
dr. Jóns Jóhannessonar á bústöðum Papanna, í hinni
nýju íslendingasögu (bls. 18).
Heima er bezt 333